akdeniz ne demek?

Akdeniz (Osmanlı Türkçesi: بحر سفيد Bahr-i Sefīd1, آق دڭيز Akdeñiz2 ya da بحر متوسط, Bahr-i Mutavassıt3), Atlas Okyanusu'na bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2,5 milyon km² civarında alanı kaplayan deniz, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'ndan, Çanakkale Boğazı ile Marmara Denizi'nden ve Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz'den ayrılır. Akdeniz’in tuzluluk oranı ‰ 38 (binde 38) olup tuz oranı fazla olan denizler grubunda değerlendirilir.

Etimoloji

İngilizcede Mediterranean Sea denilir. Bu da Latincedeki Mediterraneustan (Medi: Orta + terra: Toprak, yer) gelmektedir. Yunancada Mesogeios denir. Arapçadaki karşılığı البحر الأبيض المتوسط (El Bahre-l Ebyedu'l-Mutavassit) “'ortada yer alan beyaz deniz'” anlamındadır. Farsça'da Akdeniz için kullanılan Bahr-i Sefid ismi Osmanlı dönemi haritalarında da gözükmektedir. Romalılar da Mare Nostrum olarak tanımlanmaktaydı, anlamı ise Bizim Deniz'di.4

“Akdeniz” isminin kaynağıyla ilgili inanılan iddialardan bir diğeri de eski Türklerde “mavi” rengin doğunun, “ak” rengin batının, “kırmızı” rengin güneyin ve “kara” rengin kuzeyin sembolü olarak kullanılmış olmasıdır. Bu iddiaya göre Akdeniz adlandırmasını ortaya koyan dil bilincinde Ege ve Akdeniz'i tek bir deniz olarak gören yaklaşım vardır. Bu yaklaşıma göre Türkiye'nin kuzeyindeki denize Karadeniz adının verilmesinin sebebi de budur.5

Coğrafya

Dünyanın en büyük iç denizidir. Derin bir denizdir ve derinliği 4000 metreyi geçen birçok çukura sahiptir. Doğu Akdeniz Havzası, Batı Akdeniz Havzası'ndan daha derindir. Özellikle Doğu Akdeniz olmak üzere tuzluluk oranı yüksektir. Kıbrıs ile Mısır arasındaki kısımda tuzluluk oranı binde 39'a ulaşır. Akdeniz'e kıyısı olan 22 ülke vardır.

Bölümler

Alt Denizler

Boğazlar

Körfezler

İklim

OcakŞubatMartNisanMayısHaziranTemmuzAğustosEylülEkimKasımAralık
Marsilya 1131313141618212221181614
Barselona 2131313141720232523201715
Valensiya 3141314151721242624211815
Napoli 4151414151822252725221916
Málaga 5161515161720222322201816
Cebelitarık 6161516161720222222201817
Atina 7161515161821242424211917
Kandiye 8161515161922242524222018
Malta 9161615161821242625232118
Antalya 10141518212530343431262016
Larnaka 11181717182024262727252219
Mersin 12181819222425272928262422
Tel Aviv 13181717182124262827262320

Akdeniz bölgesi şehirlerinde sıcaklık (°C)

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

5. https://web.archive.org/web/20130915012011/http://www.biltek.tubitak.gov.tr/merak_ettikleriniz/index.php?kategori_id=21&soru_id=4891

Orijinal kaynak: akdeniz. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. Kâtib Çelebi, Kitab-ı Cihannüma, 1648 bk: 360 Yıllık Öykü: Cihannüma

  2. Ertuğrul Yaman, Eyüp Bacanlı, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara 2009, s. 35-36

Kategoriler