zurvanizm ne demek?

Zurvanizm, Zerdüştlüğün bugün inananı kalmamış bir dalıdır. Zurvanizmde, Zerdüştlükten farklı olarak, "İlk Prensip" (primordiyal yaratıcı tanrı) olarak Zurvan'a inanılır.¹ Nitekim bu sebeple Zurvanizm olarak anılan inanca Zurvanî Zerdüştlük de denmiştir.²

Zurvan, Zurvanizm inancının görüşüne göre, kader ve sınırsız zamanın tanrısıydı ve bizzat zaman kavramının hipostazı idi. Söz konusu tanrının adı da "zaman" anlamına gelmekteydi. Zurvan, hem iyiliğin hem de kötülüğün nihai kaynağı olarak görülmüştür. Bu hasletleri dolayısıyla, İslam öncesindeki Arap inancında karşımıza çıkan dehr kavramıyla benzerlik gösterdiği gözlemlenmektedir.³ Bu gelenek, kozmogoni, eskatoloji ve kaderle özel bir ilgiye sahiptir. Bununla birlikte Zurvanizm'in kökeni ve geçmişi kesin olarak bilinememektedir ve bu durum hâlâ akademisyenler arasında mühim bir tartışma konusudur. Zaman kavramının kişileştirilmesine diğer milletlerin mitolojilerinde de rastlanmaktadır. Örneğin; Yunan mitolojisinde "zaman" anlamını taşıyan Khronos kavramı, zamanın kişileştirilmiş halidir. Ne var ki bu kavram, bazen Titan Kronos ile karıştırılmaktadır.⁴

Konuyla ilgili yayınlar

Ayyıldız, Esat. “Klasik Arap Şiirinde Zaman Olgusu ve Kökeni” . Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 22/1 (Mart 2022), 67-97. https://doi.org/10.33415/daad.1037608
Richard Charles Zaehner (1972) [1955]. Zurvan, a Zoroastrian dilemma. Oxford