lunfardo ne demek?

Lunfardo, Buenos Aires'teki alt sınıfların 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında konuşmaya başladığı ve sonradan Rosario ve Montevideo gibi çevredeki diğer şehirlere yayılmış olan bir argodur.¹²

Lunfardo, başlangıçta suçlular tarafından ve kısa bir süre sonra da şehrin ekonomik alt sınıfları tarafından kullanılan bir argo idi. Daha sonra, kelime ve ifadelerinin çoğu yerel olarak tanınmaya başlanarak Uruguay ve Arjantin'in bir kısmında kullanılan Rioplatense İspanyolcası'nın bir parçası olmaya başladı. Bununla birlikte, 20. yüzyılın başlarından beri Lunfardo, alışılmış kullanım yoluyla ve tango sözlerinde yaygın olduğu için tüm sosyal katmanlara ve sınıflara yayılmıştır.

Bugün, lunfardo teriminin anlamı, Buenos Aires'te kullanılan herhangi bir argo veya jargonu belirtecek şekilde genişletildi.³

Menşei

Lunfardo 19. yüzyılın sonlarında hapishanedeki argosu olarak başladı, bu yüzden gardiyanlar mahkumları anlamasın. 20. yüzyılın başlarında Arjantin'deki İtalyanların çoğunun kökeni olan İtalya'daki Lombardia bölgesi olduğu için, kelimenin kökenin İtalya'daki bu bölge olduğu düşünülür.⁴⁵

Lunfardo'nun bugünkü kullanımı

Bugün, birçok Lunfardo terimi tüm Arjantin ve Uruguay'da konuşulan İspanyolca'ya girdi.

Özellikler

Lunfardo kelimeleri, Rioplatense İspanyolcası cümlelerinin normal akışına eklenir, ancak İspanyolca'nın gramerini ve telaffuzunu değiştirmez.

Tango şarkı sözleri az miktarda lunfardo kullanır, ancak bazı şarkılar (mesela El Ciruja - "sokak serserisi" şarkısında) lunfardo kullanımı epey yoğundur. Edmundo Rivero'nun hazırladığı "Milonga Lunfarda," lunfardo kullanımı üzerine eğitici ve eğlenceli bir başlangıçtır.

Lunfardo'nun başka bir özelliği ise, sık sık kelime oyunu kullanmasıdır. Lunfardo'nun sıklıkla kullandığı vesre, heceleri tersine çevirme tarzı, İngilizce arka argo, Fransızca verlan veya Yunanca podaná'ya benzer. Vesre ile tango kelimesi Lunfardo'da gotan, café (kahve) kelimesi ise feca olur.

Örnekler

İsimler

Lunfardo kelime	Türkçe anlamı	Köken	Notlar
altillo	kafa
altoparlante	hoparlör	**6
apuntamiento	randevu	**7
arrabal	varoş	**
aspáragos	parmaklar	**
bacán	zengin ve rafine kişi	**8	Ceneviz lehçesinden
bachicia	İtalyan	**9	Ceneviz lehçesinden
bafi	sakal	**10	Ceneviz lehçesinden
bagayero	çirkin kadın	**11	Ceneviz lehçesinden
bagayo	paket	**12	Ceneviz lehçesinden
balurdo		**13	Ceneviz lehçesinden
bamboche	küçük çocuk; bez bebek	**
banquina	sert omuz	**14	Ceneviz lehçesinden
baratieri	ucuz mallar	**15	Ceneviz lehçesinden
bardo	problem	**
belín	erkek cinsel organı		Ceneviz lehçesinden
batifondo	düzensizlik, curcuna	**16
berretín	takıntı, kapris	**17	Ceneviz lehçesinden
bestiún	aptal insan	**
biaba	tokat, yumruk	**18
birra	bira	**19
bochinche	gürültülü şey	**
bolche	solcu	**
boliche	diskotek
bolonqui	curcuna, karmaşa		vesre (quilombo)
bombón	tatlım
boncha	naif kişi		vesre (chabón)
bondi	otobüs	**
bronca	öfke	**
buchón	ispiyoncu	**
bulín	oda	**20	Cenevizce lehçesinden
bulto	erkek cinsel organı, özellikle kıyafet altında fark edildiğinde
biaba	hırsızlık	**21	piamontés
biandún	yumruk, tokat	**	Ceneviz lehçesinden
buseca	karın	**22	Ceneviz lehçesinden
buseca	bağırsak	**23	Milano lehçesinden
buzarda	karın	**24	Ceneviz lehçesinden
cabrón	kötü karakterli
cachuzo	yaşlı ve hasta insan	**25
cafioso	pezevenk	**
cafishio	tedarikçi, pezevenk	**26
cagador	dolandırıcı	**27
camion	kadın	**
camorra	mafya	**28	Napolice
campana	hırsızın yardımcısı	**29	İtalyanca argo
cana	hapishane	**	Venedikçe
capanga	güçlü patron	**30
capelin	şapka	**	Milano
capo	patron	**31
capocha	kafa	**32
carpeta	kumar masası	**
cazóte	yumruk	**33
cazzo	bok	**34
chamuyero	tavlayıcı
changa	küçük iş
chanta	dolandırıcı, zevzek	**35	Ceneviz lehçesinden
chele	süt		vesre (leche)
cheto	snob	**	Ceneviz lehçesinden
chicato	miyop kişi	**36
chiflet	cereyan	**
chochamu	çocuk		vesre (muchacho)
chochán	şişman insan		vesre (concha)
chorro	hırsız
choto	erkek cinsel organı; cinsel iktidarsızlık yaşayan adam	**	Napolice
chupamedias	yalaka
chupín	balık yemeği	**	Ceneviz lehçesinden
coima	rüşvet
contamusa	yalancı	**37	Ceneviz lehçesi
copetín	öğle atıştırması	**	Ceneviz lehçesinden
coso	kişi (değersiz)	**
cráneo	kafa	**38
cucha	köpek/kedi için yatak	**
cufa	hapishane	**39	Ceneviz lehçesinden
cumparsa	kalpazan	40
cuore	kalp	**41
de pulcha	kırışıklık, buruşukluk	Mapuche: pulcha
enchastre	mürekkep lekesi	**42	Ceneviz lehçesi
esbornia	ayyaş	**43
escabio	alkolik içki	**44
escarpiante	ayakkabı	**45
escolazo	şans eseri oynanan oyun	**	Calabrian
espiedo	et pişirme sanatı	**46	Calabrian
esputsa	kötü koku	**47
esquena	omuz	**48
estrilo	öfke ve düşmanlık	**49
facha	güzel yüz	**50
fainá	içinde nohut olan salata	**51	Ceneviz lehçesinden
falopa	uyuşturucu	**
fangote	büyük miktar	**52
farabute	güvenilmez kişi	**53
fasería	sigaret	**	Venedikçe
fato	gizli mesele	**54
feca con chele	sütlü kahve		vesre (cafe con leche)
festichola	eğlenceli parti	**55
feta	ince dilim	**
fiaca	tembellik	**
figasa	bir tip soğanlı ekmek	**56	Ceneviz lehçesinden
filo	erkek arkadaş	**
forro	prezervatif	**
foul	faul spo	**
fratacho	küçük tahta
fungi	şapka	**57
funyi	şapka	**58
gamba	bacak	**59
garca	düzenbaz
garchador	beceren	**
garompa	erkek cinsel organı
gasolero	sürekli gezen ama hiç satın almayan kişi
gavión	düzenbaz	**
gomas	göğüsler	**
gomías	akadaşlar		vesre (amigos)
gorra	polis
gotán	tango		vesre (tango)
grasa	zanaatçı
guacho	öksüz	**
gurí	genç çocuk	**
hembraje	metres
jermu	kadın		vesre (mujer)
laburo	iş	**60
ladri	hırsız	**
langa	özenti	**
limones	göğüsler	**
linyera	dilenci	**61
lomo	güzel vücut
lompa	pantolon		vesre (pantalon)
lonyipietro	aptal
lorca	sıcak		vesre (calor)
luca	bir peso	**
macana	görevi kötüye kullanmak	Taino: makana
macanudo	enayillik
malevo	serseri	**62
mango	1 peso	**
mate	mate çayı	**
matina	sabah	**
milonga	kabare
mersa	çok sıradan bayat şey	**63
metejón	deli aşk
mina	kadın	**64	Ceneviz lehçesinden
minga	hiçbir şey	**65	Milanes
minuta	hazır yemek	**
mishiadura	fakirlik	**	Ceneviz lehçesinden
mufa	kötü şans	**66
naso	burun	**67
ñeri	arkadaş
niente	hiç	**
nono	büyükbaba	**
ñoño	inek öğrenci
ñoquis	gnocchi	**
ocazo	yüksek sayı
omertá	suçlular arasında sessizlik yemini	**
paco	paket	**68
pacualina	Paskalya turtası	**69
paja	tembellik, mastürbasyon
pajita	kamış
palo	Bir milyon peso	**
pastenaca	aptal, keriz	**70	Napolice'en
pasticho	güç durum, karmaşıklık	**71
pavura	korku	**72
pedazo	erkek cinsel organı
pelotudo	aptal, keriz
percenta	genç kız	**	Ceneviz lehçesinden
perigundín	diskotek, dans	**73	Ceneviz lehçesinden
petero	erkek cinsel organını sık sık ağzına alan
pibe	çocuk	**74	Ceneviz lehçesinden
pichicata	ilaç, enjeksiyon	**
pija	erkek cinsel organı
pilcha	kıyafet
pisante	ayak
polenta	güç	**75	İtalyanca argosundan
pollerudo	kılıbık erkek
posta	gerçek	**
potro	çekici kadın/erkek
previa	parti öncesi içki içme	**
primus	ısıtıcı
punga	kapkaççı	**76
puzza	kötü koku	**
quilombo	curcuna, karmaşa
racconto	olan olayların tekrar anlatılması	**
salute	selamlar	**
sarasa	boş konuşmak
smorfia	falcılık	**
sope	peso		vesre (peso)
tabla	göğüsleri küçük olan kadın	**
tamango	ayakkabı
taquero	polis komiseri
telo	saatlik otel		vesre (otel)
tira	gizli polis
tordo	avukat veya doktor	**
traga	inek öğrenci
tragasable	eşcinsel adam; birçok adamla birlikte olan kadın
trajeado	takım elbise, ceket, pantolon ve bazen de yelek giyen adam
trampa	evlilikte sadakatsizlik
transa	ahlaksız ya da yasatışı yapılan iş
transero	kınanıcak iş yapan kişi
transfuga	ahlaksız kişi
trapo	eşcinsel erkek; paçavra	**
tratativa	müzakereden önceki ilk etap	**77
troesma	yetenekli, becerikli kişi
trolebús	eşcinsel adam
trompo	boynuz
trotera	sokak fahişesi	**
trucho	sahte	**
trulla	devriye arabası
tuco	domates salçası	**78	Ceneviz lehçesinden
urso	şişman	**79
vendetta	intikam	**
vento	yüksek miktarda para	**
verga	kötü kalitede olan bir mal
visante	göz	**
vivillo	kurnaz ve fıstaçı kişi
vuelta
vueltero	bir şey yapmaddan çok vakit harcayan insan
vulevú	abartılı nezaket	**
yeca	deneyim		vesre (calle)
yeguo	stud
yeta	kötü şans	**80	Napolice
yira	amaçsız dolaşmak	**81
yotivenco	conventillo		vesre (conventillo)
yoyega	İspanyol		vesre (gallego)
yugador	işçi	**
yuta	polis	**82
yuto	enayi, kek
yuyo	şifalı bitki	**
zabeca	kafa		vesre (cabeza)
zapán	bira göbeği		vesre (panza)
zapi	pizza		vesre (pizza)

Fiiller

Lunfardo kelime	Türkçe anlamı	Köken	Notlar
abacanar	zenginleşmek	**83
acamalar	omzunda bir şey taşımak (soyut)	** o (G-O 2006:15)	Ceneviz lehçesinden
afanar	çalmak	84
afilar	flört etmek	**85
agrampar	tomar, coger, asir	**86
amurar	yıkmak, hapsetmek	**87	Ceneviz lehçesinden
apoliyar	uyumak	**88
apretar	öpmek
apuntar	randevu almak	**89
arranyar	tamir etmek	**
bardear	saldırmak, problem yaratmak	**
batir	söylemek	**90	İtalyanca argosundan
bochar	sınavdan kalmak	**91
boludear	zevzeklik etmek
cachar	almak, tutmak	**92
camorrear	önceden planlı bir şekilde kavgaya yol açmak	**
campanear	gözetlemek	**93	Ceneviz lehçesinden
cerebrar	düşünmek	**94
chamuyar	tavlamak
chantar		**95	Ceneviz lehçesinden
chapar	öpmek	**96	Ceneviz lehçesinden
copar	(başarılı) yüzleşmek
crepar	ölmek	**97
cumparsa	satın almak	**98	Sicilyaca’dan
deschavar	çıkarmak, açmak	**99	Ceneviz lehçesinden
emberretinarse	takıntılı bir şekilde arzulamak	**100
embrocar	ilgiyle izlemek	**101
enchastrar	kirletmek	**102	Ceneviz lehçesinden
encanar	tutuklamak	**103	Venedikçe
engomar	kapatmak
engrupir	kandırmak	**
enquilombar	dağıtmak
escabiar	alkol almak	**104
escrachar	yumruklamak	**105	gen.
esgunfiar	sıkılmak	**106	piamontés
espiantar	kaçmak	**107
estrilar	sinirlendirmek	**108
filar	hızlıca yürümek	**109
forrear	ezmek, kötü davranmak
fregar	umrumda değil	**110
garchar
garpar	para ödemek		vesre (pagar)
girar	dolaşmak	**111
granfiñar	çalmak	**112
impostar	mırıldanmak, şarkı söylemek	**	Ceneviz lehçesinden
junar	yakından bakmak
laburar	çalışmak	**113
manyar	yemek, bilmek	**114
morfar	yemek	** (MEO ZILIO 1970:115).
parlar	konuşmak	**115
pescar	anlamak	**116
piantar	terketmek, kaçmak	**117
pillar	tutmak; kötü bir sürpriz yapmak	**118
pishar	işemek	**119
piyar	sarhoş olmak	**120
portar	taşımak	**121
refilar	vermek, teslim etmek	**122	İtalyanca argosundan
shacar	dolandırmak	**123	Ceneviz lehçesinden
shushar	çalmak	**124	Ceneviz lehçesinde
trovar	bulmak	**125
yirar	amaçsız dolanmak	**126

Ünlemler

• che! - anlamsız unvan, "hey!", "beni dinle!", "sana söylediğim gibi!" anlamına gelebilir. ve birine hitap etmenin sayısız başka yolu. İfade Arjantinlileri diğer İspanyolca konuşanlarla özdeşleştirir, dolayısıyla Kübalılar için Ernesto "Che" Guevara.
• ¡Guarda! - "dikkat!", "dikkatli!" (İtalyan guardasından! "bak!" )

<!-- -->

Cocoliche'nin Etkisi

Lunfardo, İtalyan göçmenlerin bir lehçesi olan Cocoliche'den etkilenmiştir.¹²⁷ 20. yüzyılın ilk yarısında birçok cocoliche kelime Lunfardo'ya aktarıldı. Örneğin:

• lonyipietro - "aptal"
• mantarlar - "mantar" → Lunfardo'da: "şapka"
• vento - "rüzgar" → Lunfardo'da: "para"
• matina - "sabah" (İtalyanca mattina'dan )
• mina - "kız" (Lombardca mina'dan )
• laburar - "çalışmak" (İtalyanca lavorare'den )
• minga - "hiçbir şey!" (Lombardca minga'dan, negatif parçacık İngilizce'de değil gibi veya Fransızca'da ne pas )
• yeta - "kötü şans" (Napolice iettatore'dan )

Bazı İtalyan dilbilimciler¹²⁸ Cocoliche'nin etkileri yüzünden, Lunfardo'yu İtalyan dilinin bir pidgini olarak kabul ederler.

Kaynakça

Kitaplar

Orijinal kaynak: lunfardo. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩

4. Conde. ↩

5. The story may be read on Wikisource: https://es.wikisource.org/wiki/El_Matadero . ↩

6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩
46. ↩
47. ↩
48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩
54. ↩
55. ↩
56. ↩
57. ↩
58. ↩
59. ↩
60. ↩
61. ↩
62. ↩
63. ↩
64. ↩
65. ↩
66. ↩
67. ↩
68. ↩
69. ↩
70. ↩
71. ↩
72. ↩
73. ↩
74. ↩
75. ↩
76. ↩
77. ↩
78. ↩
79. ↩
80. ↩
81. ↩
82. ↩
83. ↩
84. ↩
85. ↩
86. ↩
87. ↩
88. ↩
89. ↩
90. ↩
91. ↩
92. ↩
93. ↩
94. ↩
95. ↩
96. ↩
97. ↩
98. ↩
99. ↩
100. ↩
101. ↩
102. ↩
103. ↩
104. ↩
105. ↩
106. ↩
107. ↩
108. ↩
109. ↩
110. ↩
111. ↩
112. ↩
113. ↩
114. ↩
115. ↩
116. ↩
117. ↩
118. ↩
119. ↩
120. ↩
121. ↩
122. ↩
123. ↩
124. ↩
125. ↩
126. ↩
127. ↩

128. A. Cancellier. ↩

Kategoriler