Kolektivizasyon, çiftçilerin paylarını birleştirerek büyük bir çiftlik oluşturması ve burada bir arada çalışarak meydana gelen kârdan pay alması üzerine kurulu tarım politikasına verilen tanımlama. Özel kolektif çiftliklerde veya bazı devlet çiftliklerinde toprak ile emeğin verimini artırmak amacıyla uygulanır.
Sovyetler Birliği'nde 1929-1935 arasında uygulanan kolektivizasyon politikası, gerek şehir nüfusunu, gerekse endüstriyel ham maddeyi artırmak amacıyla birey mülkiyetindeki toprakları ve bireysel emeği kolektif tarım ve emekle (kolhoz) değiştirmiştir. Aynı zamanda bu politika, 1927 yılında başlayan tarımsal dağıtım krizinin önüne geçecek bir çözüm yolu olarak da görülmüştür.1
SSCB'deki kolektivizasyon uygulamaları, dünyada 1929'da başlayıp 1933'e kadar süren 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı ile aynı döneme rastlamaktadır. Bu dönemde Batı ülkelerinde kriz ve gerileme yaşanırken savaştan yeni çıkan Sovyetler Birliği en başta savaş sanayisinde olmak üzere büyük hızla sanayileşmiştir.2
Josef Stalin'in Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği yaptığı 1928-1929 yıllarında başlayan kolektivizasyon, zengin toprak sahiplerinden toprakların alınıp kolektifleştirilmesi fikrini içermektedir.3 Marksist literatürde sınıf tasfiyesi olarak geçen bu politika gereğince, zengin köylülerin topraklarına, makinelerine, hayvanlarına ve ürünlerine el konulup kolektif çiftliklere verilmiştir.4
Yoksul köylüler kolektif çiftliklerde birleşmeye başlayınca, zengin toprak sahibi olan kulakların temel gelir kaynağı da yok olmaya başlamıştır. Bu sebeple kulaklar bu yeni politikalara karşı çıkmışlar ve yer yer kıtlıklar yaratarak eski politikaların devamını istemişlerdir. Silahlanan kulak çeteleri kolektif çiftliklere saldırmış, yoksul köylüleri ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyelerini öldürmüş, tarlaları ateşe vermiş ve hayvanları telef etmiştir.5
1939 yılının sonunda kolhoz üyelerinin sayısı 29 milyondur. Bu oran çalışan nüfusun %46,1'ine denk gelmektedir. Ayrıca bunlara, sovhozlarda (devlete ait tarım işletmeleri) ve benzer tarımsal işletmelerde çalışan 1.760.000 kişi ile Makine Traktör İstasyonları'nda (MTS) görevli 530.000 çalışanı da eklenmektedir.6
II. Dünya Savaşı yıllarında Nazi Almanyası bakanı Alfred Rosenberg, SSCB'nin işgal altındaki doğu topraklarında Sovyet kolektivizasyon çiftliklerinin sonunu ilan eden posterler bastırdı. Ayrıca Şubat 1942'de tüm Sovyet kanunlarının iptal edildiğine dair bir Tarım Kanunu yayınladı. Bu kanuna göre kolektivizasyon çiftlikleri, Naziler ile iş birliği yapmaya istekli olanlar için ailelere verilecek ya da Nazi Almanyası onlar için inşa edecekti. Ancak Hermann Göring bu yapılan "dekolektivizasyon" politikasının savaş zamanındaki yiyecek üretimine engel olacağı sebebiyle bu kolektif çiftliklerin muhafaza edilmesini talep etti. Adolf Hitler'in kendisi de bu çiftliklerin ailelere verilmesini "aptalca" bulduğunu belirtmiştir.78
Bu gelişmelerden sonra Nazi Almanyası işgali altındaki topraklardaki kolektif çiftlikler (kolhozlar), "topluluk çiftlikleri" adı altında yeniden adlandırıldı. (Rusça: Obshchinnye khoziaystva, geleneksel Rus komününün gerilemesi) 1943'te kendi denetimlerinde bulunan kolhozların %30'unu "tarım kooperatifleri"ne çevirmiş fakat henüz özel çiftliklere dönüştürmemiştir.91011
Ayrıca Sovyet gazetesi Pravda, Alman işgalindeki SSCB topraklarında Şubat 1942'de sahte olarak Yeni kanun ve arazi kullanımı: Adolf Hitler'den Rus halkına hediye manşetiyle basılmıştır. Nazi Almanyası armasının altına yazılan metinde şu ifadeler yer almaktadır:12
Bununla birlikte standart Pravda sloganı olan "Bütün ülkelerin işçileri, birleşin" sloganı modifiye edilerek yeni sahte formunda "Tüm ülkelerin işçileri, bolşevizme karşı savaşmak için birleşin" olarak yazılmıştır.
II. Dünya Savaşı'nın ardından Kurulan Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde kolektivizasyon politikaları bir hükûmet politikası şeklinde uygulanmaya başlandı. Başlangıçta bireysel özel mülkiyete 25 hektar izin verilirken, ardından bu 10 hektara düşürüldü. Tarım kooperatifleri adı verilen (Sırp-Hırvatça: Zemljoradničke zadruge) çiftlikler halkın gereksinimleri doğrultusunda üretim yapmak zorundaydı. 1950'lerin sonuna kadar bu sistem uygulandı. (Bakınız: 23 Ağustos 1945'ten 1 Aralık 1948'e kadar uygulanan kanun) 13
Romanya'da kolektivizasyon politikaları 1948 yılında başlayıp 1962 tarihine kadar devam etmiştir.14
İsrail'de Kibutz adı verilen kolektif tarım çiftlikleri ilk kez 1909 yılında kurulmuştur.15 Günümüzde halen bu bölgede bu uygulama devam etmektedir.
Küba Devrimi'ndan sonra iktidara gelen Küba Komünist Partisi, tarım politikalarında köklü değişikliklere giderek Cooperativa de Producción Agropecuaria adını verdiği kolektivizasyon politikalarını uygulama başlamıştır.
Meksika'da yoksul köylülere tarım arazisi verme amacıyla Ejido adı bir kolektivizasyon politikası uygulanmıştır.
Orijinal kaynak: kolektivizasyon. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Çizakça, Murat Comperative History of Finance Evolution of Collective Farms and State Farms in U.S.S.R ↩
Cengiz, Sefyi. Sosyalizmin Kısa Tarihi ↩
Levin, Moshe. Sovyet Yüzyılı, İletişim Yayınları, 2008. ISBN 9789750506123 ↩
Sousa, Mario (1998). Lies concerning the history of the Soviet Union ↩
Sotsialistiçeskoe Zemledelie (Sosyalist Tarım), 10 Ağustos 1940. s. 90 ↩
Grenkevich, Leonid (1999). The Soviet Partisan Movement, 1941-1945: A Critical Historiographical Analysis, Routledge, New York, s. 169-171. ↩
Nazi Conspiracy and Aggression. Volume III. USGPO, Washington, 1946. s. 242-251 Memorandum by Brautigam* Concerning Conditions in Occupied Areas of the USSR 25 October 1942 ↩
Joseph L. Wieczynski, ed., The Modern Encyclopedia of Russian and Soviet History, Academic International Press, Gulf Breeze, FL, 1978, vol. 7, s. 161-162. ↩
Dallin Alexander (1957). German Rule in Russia, 1941 - 1945: A Study of Occupation Politics, London, Macmillan, s. 346-351 ↩
Karl Brandt, Otto Schiller and Frantz Anlgrimm, (1953). Management of Agriculture and Food in the German-Occupied and Other Areas of Fortress Europe, Stanford, California, Stanford University Press, s.92 ↩
Fake issue of "Pravda", Şubat 1942, https://en.wikipedia.org/wiki/File:Decollectivization_Pravda.gif ↩
A. Sarris ve D. Gavrilescu, "Restructuring of farms and agricultural systems in Romania", in: J. Swinnen, A. Buckwell, and E. Mathijs, eds., Agricultural Privatisation, Land Reform and Farm Restructuring in Central and Eastern Europe, Ashgate, Aldershot, UK,
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page
