izban ne demek?

100x100px{{!}}upright=1.20 | resim2 = E22011 at Ulukent.jpg | resim_boyutu2 = frameless{{!}}300x300px{{!}}upright=1.20 | altyazı2 = Bir İZBAN treni Ulukent Tren İstasyonu'nda. | sahibi = | hizmet_alanı = İzmir, Türkiye | bölge = 3. Bölge | taşıma_türü = Banliyö Treni | hat_sayısı = 3 <small>(Güney, Merkez, Kuzey)</small> | hat_numarası = | istasyon_sayısı = 41 | günlük_yolcu_sayısı = 300.000+¹ | yıllık_yolcu_sayısı = 98 milyon (2017)² | baş_yönetici = Seçkin Mutlu³ | merkez = Ataşehir Mahallesi,

8291. Sokak, No:6, Çiğli, İzmir, Türkiye | website = | inşaata_başlama = 30 Mart 2006 | hizmete_giriş = 30 Ağustos 2010 | işletmeci = İZBAN A.Ş. | karakter = | taşıt_sayısı = 73 tren (2018)⁴ | tren_uzunluğu = 3 vagon⁵ | sistem_uzunluğu = 136 km⁶ | yol_sayısı = | hat_açıklığı = Standart (1435 mm) | en_düşük_eğrilik_yarıçapı = | elektriklendirme = 25 kV 50 Hz AA katener | ortalama_hız = | en_yüksek_hız = 140 km/h⁷⁸ | harita_adı = Güzergâh haritası | harita = | harita_durumu = collapsed }} İzmir Banliyö Sistemi ya da kısaca İZBAN, diğer adıyla Egeray,⁹ Türkiye'nin en kalabalık üçüncü ili olan İzmir'de hizmet veren banliyö treni sistemidir. Proje, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TCDD ortaklığında hayata geçirilmiştir. İzmir'in Aliağa ile Selçuk ilçeleri arasındaki 136 kilometrelik demiryolu hattı üzerinde 41 istasyon bulunmaktadır. Hat, bu özelliği ile Türkiye'nin en uzun şehir içi banliyö hattı konumundadır. İZBAN'da yolcu taşımacılığı 30 Ağustos 2010'da başlamıştır. Hattaki son genişletme, 8 Eylül 2017'de tamamlanmıştır. Hatta 2017'de 98 milyon yolcu taşınmıştır.

Tarihçe

İZBAN'ın geçmişi, 2005'te İzmir Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında imzalanan protokole dayanmaktadır.¹⁰ Temeli 3 Mart 2006'da atılan hattın işletmeciliğini yapacak olan İZBAN A.Ş. 2007'de kuruldu.¹¹ Deneme seferleri 1 Temmuz 2010'da başlayan Cumaovası - Halkapınar arasındaki kısım, 30 Ağustos 2010'da hizmete girdi.¹²¹³ 29 Ekim 2010'da ise Halkapınar - Aliağa arasında yolcusuz seferler başladı.¹⁴¹⁵ 5 Aralık 2010'da Cumaovası - Çiğli, 30 Ocak 2011'de de Cumaovası - Aliağa arasında yolcu taşınmasına başlandı.¹⁶ 6 Mart 2011'de otuz bir istasyonu bulunan 80 kilometrelik hattın resmî açılışı yapıldı.¹⁷ Mayıs 2013'te Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği, İZBAN'a "En İyi İş Birliği" kategorisinde birincilik ödülü verdi.¹⁸ 4 Ağustos 2013'te hattın güneyinden İzmir metrosuna aktarma yapılabilmesini sağlamak için Hilal Tren İstasyonu istasyonu açıldı ve istasyon sayısı otuz ikiye yükseldi.¹⁹

İZBAN'ın güneyde Cumaovası'ndan Tepeköy'e uzatılması için 14 Mart 2011'de taraflar arasında protokol imzalandı ve 7 Ekim 2011'de temel atıldı.²⁰ 30 kilometre uzunluğunda olan ve altı istasyonu bulunan bu hattın 6 Şubat 2016'da hizmete girmesiyle İZBAN'ın toplam uzunluğu 110 kilometre, istasyon sayısı ise otuz sekize yükseldi.²¹²² Tepeköy'den Selçuk'a uzatılan hat ise 8 Eylül 2017'de hizmete girdi.²³ 8 Nisan 2019'da hattın güneyinde yer alan Belevi istasyonu açıldı.²⁴ Son genişletme ile uzunluğu 136 kilometreye ve istasyon sayısı kırk bire çıkan İZBAN, Türkiye'nin en uzun şehir içi banliyö hattı konumundadır.²⁵ Hattın kuzeyde Bergama'ya kadar 50 km daha uzatılması ve yedi yeni istasyon yapılması için çalışmalar 11 Haziran 2018'de başladı.²⁶ 2030'a kadar hattın güneyde Tire, Ödemiş ve Bayındır'a uzatılması planlanmaktadır.²⁷

Güzergâh

Aliağa ile Selçuk arasındaki 136 kilometrelik hat üzerinde hizmet veren İZBAN,²⁸ 1858'de hizmete giren ve Anadolu'daki ilk demiryolu hattı olan İzmir-Alsancak - Aydın demiryolu ile 1865'te hizmete giren İzmir-Basmane - Kasaba demiryolu hatlarının üzerinde inşa edildi.²⁹³⁰ Aliağa-Menemen arası kuzey aksı, Menemen-Cumaovası arası merkez aksı, Cumaovası-Selçuk arası ise güney aksı olarak nitelendirilmektedir.³¹ Hat üzerinde 3.260 metre uzunluğundaki Karşıyaka Demiryolu Tüneli ve 2.000 metre uzunluğundaki Şirinyer Demiryolu Tüneli yer almaktadır.³² Hattın geçtiği ilçeler sırasıyla Aliağa, Menemen, Çiğli, Karşıyaka, Bayraklı, Konak, Buca, Gaziemir, Menderes, Torbalı ve Selçuk'tur.³³

Hizmetler

Sistem haftanın her günü Aliağa ve Tepeköy istasyonlardan sabah 5.37'de kalkan ilk trenden gece 23.55'te kalkan son trene kadar hizmet vermektedir.³⁴³⁵ Tepeköy-Selçuk arasında ise günde on sefer düzenlenmektedir.³⁶ Cumaovası, Menemen ve Tepeköy istasyonları akslar arasındaki aktarma merkezleridir.³⁷ Cumaovası-Menemen arasında seferler 22.10'a kadar 10 dakika arayla, sonrasında 20 dakika arayla düzenlenmektedir. Cumaovası-Aliağa ve Menemen-Tepeköy istasyonları arasında aktarmasız seferler her 20 dakikada bir gerçekleştirilmektedir. Aliağa-Tepeköy arasında günlük 300.000'den fazla yolcu taşınmaktadır.³⁸ 2017'de taşınan yolcu sayısı 98 milyon olarak gerçekleşti.³⁹

İZBAN, İzmirim Kart ile biniş yapılan diğer toplu taşıma sistemleriyle entegre durumdadır.⁴⁰ Yolcular bir kez ücret ödedikten sonra 120 dakika boyunca tüm toplu ulaşım araçlarına aktarma yapabilmektedir.⁴¹ Ayrıca yolcular günün her saatinde bisikletleri ile trenlere binebilmektedir.⁴² 15 Şubat 2018'den itibaren yolcular, gittikleri mesafenin ücretini ödemektedir.⁴³

İZBAN'ın Çiğli'de bulunan 77.000 m² büyüklüğündeki depo ve bakım atölyesi, Türkiye'nin bu alandaki en büyük tesisidir. Tesiste İZBAN trenlerine ek olarak ülkedeki diğer trenlerin de bakımı yapılmaktadır.⁴⁴

İstasyonlar

136 kilometrelik İZBAN hattı üzerinde tamamı engelli erişimine sahip kırk bir istasyon bulunmaktadır. Kuzeyden güneye sırasıyla Aliağa, Biçerova, Hatundere, Menemen, Egekent 2, Ulukent, Egekent, Ata Sanayi, Çiğli, Mavişehir, Şemikler, Demirköprü, Nergiz, Karşıyaka, Alaybey, Naldöken, Turan, Bayraklı, Salhane, Halkapınar, Alsancak, Hilal, Kemer, Şirinyer, Koşu, İnkılap, Semt Garajı, ESBAŞ, Gaziemir, Sarnıç, Adnan Menderes Havalimanı, Cumaovası, Develi, Tekeli, Pancar, Kuşçuburun, Torbalı, Tepeköy, Sağlık, Belevi ve Selçuk istasyonları hizmet vermektedir.⁴⁵ Alaybey, Karşıyaka, Nergiz ve Şirinyer istasyonları yer altında, diğer istasyonlar yer üstündedir.⁴⁶

Halkapınar ve Hilal istasyonlarından İzmir metrosuna; Alaybey, Alsancak, Halkapınar ve Mavişehir istasyonlarından İzmir tramvayına; Alsancak, Biçerova, Cumaovası, Çiğli, Egekent, Esbaş, Halkapınar, Hatundere, Kemer, Mavişehir, Menemen, Salhane, Sarnıç, Semt Garajı, Şirinyer, Turan ve Ulukent istasyonlarından ESHOT ve İZULAŞ otobüslerine aktarma yapılabilmektedir. Adnan Menderes Havalimanı'na hattın güneyindeki aynı adlı istasyondan ulaşılabilmektedir.⁴⁷ Selçuk, Sağlık, Tepeköy, Torbalı, Pancar, Cumaovası, Adnan Menderes Havalimanı, Gaziemir, Çiğli ve Menemen istasyonlarından ise TCDD Taşımacılık tarafından işletilen anahat trenleri ve bölgesel trenlere aktarma olanağı vardır.

2014 verilerine göre İZBAN'ın en yoğun istasyonları sırasıyla Halkapınar (9,5 milyon), Şirinyer (8,1 milyon), Karşıyaka (5,6 milyon), Çiğli (4,3 milyon) ve Hilal (4,2 milyon) oldu.⁴⁸

Uzatmalar

Devam eden uzatmalar

B1: Aliağa - Bergama hattı

B1 hattının kuzeydeki son durağı olan Aliağa'dan Bergama'ya uzatılan hattır. Hat 50 kilometre uzunluğunda olacak ve Aliağa OSB, Yenişakran, Zeytindağ, Yenikent, Bozköy, Bergama Otogarı ve Bergama olmak üzere 7 istasyondan oluşmaktadır. Hattın tamamlanmasıyla birlikle hattın mevcut uzunluğu 134,309 kilometreden 184 kilometreye ve istasyon sayısı 41'den 48'e yükselecek. Hattın temeli 10 Haziran 2018'de atılmıştır.⁴⁹

Bu hattın yapımıyla beraber Egekent - Ulukent ile Egekent 2 - Menemen istasyonları arasına ikişer istasyon daha ilave edilecektir. Bu 4 istasyon ile birlikle B1 hattındaki istasyon sayısı 52'ye yükselecektir.⁵⁰

Planlanan uzatmalar

B2: Ödemiş - Bayındır - Torbalı hattı

Güneyde diğer hatlardan bağımsız olarak yapılması planlanan hatlardan ilkidir. Hattın, Ödemiş Merkez'den başlaması ve Ödemiş OSB, Beytiköy, İlkkurşun, Doyranlı, Derebaşı, Çatal, Yakaköy, Bayındır MYO, Bayındır ilçe merkezi, Furunlu, Elifli, Karpuzlu, Arıkbaşı, Taşkesik ve Gürgür yerleşim yerlerinden geçerek Torbalı'ya ulaşması ve mevcut demiryolunu takip ederek Halkapınar'da sona ermesi planlanmaktadır.⁵¹

B3: Tire - Bayındır - Torbalı hattı

Güneyde diğer hatlardan bağımsız olarak yapılması planlanan hatlardan ikincisidir. Hattın, Tire ilçe merkezinden başlaması ve Tire OSB’den geçerek Çatal'da B2 hattı ile birleşmesi ve Torbalı'ya ulaşması ve mevcut demiryolunu takip ederek Halkapınar'da sona ermesi planlanmaktadır.⁵² Torbalı - Tire - Ödemiş bağlantısı için birbirinden bağımsız iki ayrı hat yerine alternatif olarak Ödemiş, Tire, Belevi ve Torbalı arasında bir hat inşa edilmesi de düşünülmektedir.⁵³

Trenler

Mart 2008'de yapılan otuz üç adet EMU tren seti ihalesini İspanyol CAF firması kazanmıştır.⁵⁴ Tren setleri Nisan 2010'da Türkiye'ye gelmeye başlamıştır.⁵⁵ İZBAN, 30 Ağustos 2010'da hizmete girdiğinde yirmi dört vagonu bulunmaktaydı.⁵⁶ Ağustos 2011'de TCDD'den geçici bir süre için on adet E23000 tren seti kiralanmıştır.⁵⁷⁵⁸ Mart 2012'de Güney Koreli Hyundai Rotem firmasından kırk adet EMU tren seti satın alınmıştır.⁵⁹ Üç yıl içinde teslim edileceği açıklanan bu trenlerin tasarımını İzmirliler belirlemiştir.⁶⁰ İZBAN'ın şu andaki set sayısı 73, vagon sayısı ise 219'dur.⁶¹⁶² İZBAN tren setleri üç vagondan oluşmaktadır, 2.250 kişi kapasitelidir ve saatte maksimum 140 kilometre hıza çıkabilmektedir.⁶³⁶⁴ Tren setlerinin uzunluğu 70 metre, genişliği 2,95 metre, yüksekliği ise 3,85 metredir.⁶⁵⁶⁶ Seferler ikili veya üçlü setlerle yapıldığı için trenlerin uzunluğu en az 140, en çok 210 metreyi bulmaktadır.⁶⁷⁶⁸ Marmaray için üretilen on vagonlu E32000 tren setlerinin Ağustos 2017'den itibaren İZBAN'da kullanılacağı açıklanmıştır.⁶⁹ Hatta kullanılmak üzere dokuzu çift katlı yetmiş beş vagon alınacağı duyurulmuştur.⁷⁰

Ayrıca bakınız

• İzmir'de toplu taşımacılık

Notlar

Kaynakça

Dış bağlantılar

Orijinal kaynak: izban. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩
46. ↩
47. ↩
48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩
54. ↩
55. ↩
56. ↩
57. ↩
58. ↩
59. ↩
60. ↩
61. ↩
62. ↩
63. ↩
64. ↩
65. ↩
66. ↩
67. ↩
68. ↩
69. ↩
70. ↩

Kategoriler