izafiyet teorisi ne demek?

İzafiyet teorisi, Albert Einstein tarafından geliştirilen ve modern fizikte devrim yaratan iki temel teoriden oluşur: Özel Görelilik ve Genel Görelilik.

Özel Görelilik (1905)

• Temel prensipleri:
  • Fizik yasaları, tüm eylemsiz referans çerçevelerinde aynıdır. Yani, sabit hızda hareket eden tüm gözlemciler için fizik yasaları aynıdır.
  • Boşluktaki ışık hızı (c), ışık kaynağının veya gözlemcinin hareketinden bağımsız olarak tüm eylemsiz referans çerçevelerinde aynıdır ve sabittir.
• Sonuçları:
  • Zaman Genişlemesi: Birbirine göre hareket eden gözlemciler için zaman farklı hızlarda akar. Hareketli bir nesne için zaman daha yavaş ilerler.
  • Uzunluk Büzülmesi: Hareket yönünde bir nesnenin uzunluğu, duran bir gözlemciye göre kısalır.
  • Kütle-Enerji Eşdeğerliliği: E=mc², kütle ve enerjinin birbirine dönüştürülebilir olduğunu ifade eder.

Genel Görelilik (1915)

• Yerçekimi, kütlenin uzay-zamanı bükmesi sonucu ortaya çıkar.
• Kütleçekimi, Newton'un tanımladığı gibi bir kuvvet değil, uzay-zamanın eğriliğinin bir sonucudur.
• Büyük kütleler, uzay-zamanı bükerek ışığın yolunu bile etkileyebilir.
• Kara Delikler, uzay-zamanın aşırı derecede büküldüğü ve hiçbir şeyin, ışık dahil, kaçamadığı bölgelerdir.
• Evrenin genişlemesi ve kozmoloji alanında önemli çıkarımları vardır.
• Kütleçekimsel Dalgalar: Hızlanan kütlelerin uzay-zamanda oluşturduğu dalgalanmalar.

İzafiyet teorisi, GPS sistemlerinden nükleer enerjiye kadar birçok alanda uygulamalara sahiptir. Ayrıca, evrenin yapısını ve evrimini anlamamızda da kritik bir rol oynar.