gnostisizm ne demek?

Gnostisizm

Gnostisizm, M.S. 1. yüzyılda ortaya çıkmış ve ilk Hristiyanlık döneminde etkili olmuş dini ve felsefi bir akımdır. Temelinde, evrenin ve insanın varoluşuna dair farklı bir anlayış yatar. "Gnosis" (Yunanca bilgi) kelimesinden türeyen Gnostisizm, kurtuluşa ancak özel bir "bilgi" (gnosis) aracılığıyla ulaşılabileceğini savunur.

Temel İnançlar:

• Düalizm: Gnostisizm, evreni iyi ve kötü olmak üzere iki temel ilkeye ayırır. İyi ilke, yüce, aşkın ve gerçek Tanrı'yı temsil ederken, kötü ilke maddeyi, karanlığı ve dünyevi varoluşu temsil eder. Madde, kötü bir yaratıcı güç olan Demiurgos tarafından yaratılmıştır.
• İnsanın Durumu: İnsan, ilahi bir kıvılcım (ruh) ile maddeye hapsolmuş bir varlıktır. Bu kıvılcım, gerçek Tanrı'dan gelmiştir ve özünde ilahidir. Ancak, dünyevi varoluşun karanlığı içinde bu ilahi özünü unutmuştur.
• Kurtuluş: Kurtuluş, maddi dünyanın ve Demiurgos'un etkisinden kurtulup, ilahi kökene geri dönmektir. Bu kurtuluş, ahlaki davranışlarla değil, özel bir "bilgi" (gnosis) aracılığıyla gerçekleşir. Bu bilgi, insanın gerçek doğasını, evrenin kökenini ve kurtuluşun yolunu ortaya çıkarır.
• İsa'nın Rolü: Gnostiklere göre İsa, gerçek Tanrı'nın bir elçisi veya avatarıdır. O, insanlara kurtuluş için gerekli olan gnosis'i getirmek için dünyaya gelmiştir. Ancak, Gnostik İsa anlayışı, Ortodoks Hristiyanlıktan farklıdır. Bazı Gnostikler, İsa'nın fiziksel bir bedene sahip olmadığını veya çarmıhta ölmediğini savunurlar.

Önemli Gnostik Gruplar ve Metinler:

• Valentinusçuluk: En etkili Gnostik akımlardan biridir. Valentinus ve takipçileri, karmaşık kozmolojiler ve kurtuluş yolları geliştirmişlerdir.
• Setçilik: Adem'in üçüncü oğlu Set'in soyundan geldiğine inanılan bir Gnostik gruptur. Setçiler, Yaratılış Kitabı'ndaki hikayeleri Gnostik bir bakış açısıyla yorumlarlar.
• Nag%20Hammadi%20Kütüphanesi: 1945 yılında Mısır'da bulunan ve Gnostik metinlerin önemli bir koleksiyonunu içeren bir kütüphanedir. Bu metinler, Gnostisizm hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlamıştır. Önemli metinler arasında Thomas%20İncili sayılabilir.

Gnostisizm'in Etkisi:

Gnostisizm, Hristiyanlık tarihinde önemli bir tartışma konusu olmuştur. Ortodoks Hristiyan liderler, Gnostik öğretileri sapkın olarak kabul etmiş ve onlara karşı mücadele etmişlerdir. Bununla birlikte, Gnostisizm, Batı düşüncesi, felsefesi ve ezoterik gelenekler üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Günümüzde hala Gnostik düşünceden etkilenen kişiler ve gruplar bulunmaktadır.

Kategoriler