fiil ne demek?
Fiil, bir eylemi, durumu veya oluşu anlatan sözcük türüdür. Cümlenin temel ögesidir ve genellikle "ne yapıyor?", "ne oldu?", "ne durumdadır?" sorularına cevap verir. Fiiller, çeşitli özellikleriyle diğer sözcük türlerinden ayrılırlar:
Fiillerin Özellikleri:
- Zaman: Fiiller geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanlarda çekimlenirler. (Örnek: yürüdü, yürüyor, yürüyecek)
- Kişi: Fiiller, cümlenin öznesiyle uyumlu olarak 1. kişi (ben, biz), 2. kişi (sen, siz) ve 3. kişi (o, onlar) şeklinde çekimlenirler.
- Çekim: Fiiller, zaman, kişi, sayı ve kip gibi unsurlara göre değişikliğe uğrarlar (çekimler).
- Tense: Zaman kipini ifade eder (geçmiş, şimdiki, gelecek).
- Aspect: Eylemin süresini ve tamamlanıp tamamlanmadığını belirtir (geniş zaman, geniş zaman sürekli, geniş zaman geçmiş).
- Mood: Eylemin gerçekleşme olasılığını, emrini veya dilek kipini ifade eder (dilek kipi, emir kipi, şart kipi).
- Voice: Fiilin etken mi edilgen mi olduğunu gösterir (etken, edilgen).
- Number: Tekil mi çoğul mu olduğunu gösterir (tekil, çoğul).
Fiil Çeşitleri:
Fiiller, çeşitli özelliklerine göre farklı gruplara ayrılır:
- Dolu Fiiller (Temel Fiiller): Bağımsız olarak anlam ifade eden fiillerdir. (Örnek: gitmek, yemek, konuşmak)
- Yardımcı Fiiller: Anlamını dolu fiillerle birlikte kazanan fiillerdir. Zaman, kip ve durum gibi anlamlar katarlar. (Örnek: olmak, etmek, yapmak, varmak, gerekmek)
- Bağlaç Fiiller: Birden fazla fiili birbirine bağlarlar. (Örnek: meye, meyecek, malı, seçmek)
- Birleşik Fiiller: İki veya daha fazla kelimenin birleşmesiyle oluşan fiillerdir. (Örnek: oturmak, kalkmak, çalışmak, alınmak, kaçınmak)
Fiillerin Cümledeki Yeri:
Fiiller, cümlede genellikle yüklem görevi görürler. Yüklem, cümlenin temel ögesidir ve öznenin yaptığı işi, durumu veya oluşu anlatır.
Örnekler:
- Ali kitap okuyor. (okuduğu eylem)
- Güneş batıyor. (batma durumu)
- Yağmur yağdı. (yağma olayı)
Fiiller, dilbilgisinin en karmaşık ve zengin yönlerinden biridir ve farklı dillerde farklı özellikleri ve kuralları olabilir. Bu bilgiler, Türkçe fiillerine genel bir bakış sağlamaktadır. Daha detaylı bilgi için dilbilgisi kitaplarına veya uzman kaynaklara başvurmanız önerilir.