fiiller ne demek?

Fiiller (Eylemler)

Fiiller, diğer adıyla eylemler, bir iş, oluş veya durum bildiren sözcüklerdir. Cümlelerin temel yapı taşlarından biridirler ve genellikle bir özne tarafından gerçekleştirilen bir hareketi veya durumu ifade ederler.

Fiillerin Temel Özellikleri:

• Anlam: Fiiller, bir hareket, süreç veya durumu ifade eder. Örneğin:
  • Koşmak (iş)
  • Büyümek (oluş)
  • Uygun olmak (durum)
• Çekim: Fiiller, zaman, kip, kişi ve sayıya göre çekimlenebilirler. Bu çekimler sayesinde fiilin anlamı ve cümledeki rolü belirlenir. Örneğin:
  • Geliyorum (şimdiki zaman, 1. tekil kişi)
  • Gelmelisin (gereklilik kipi, 2. tekil kişi)
• Yapı: Fiiller, kök ve eklerden oluşabilirler. Kök, fiilin temel anlamını taşırken ekler, anlamı ve çekimi belirler. Örneğin:
  • Oku (kök) + -mak (ek) = Okumak

Fiil Çeşitleri:

• Geçişli Fiiller: Nesne alabilen fiillerdir. Neyi veya kimi sorularına cevap verirler.
  • Kitabı okudu.
• Geçişsiz Fiiller: Nesne alamayan fiillerdir.
  • Uyudu.
• Oldurgan Fiiller: Geçişsizken "-r, -t, -tır" ekleri ile geçişli hale getirilen fiillerdir.
  • Gül(mek) -> Güldürmek
• Ettirgen Fiiller: Geçişliyken "-r, -t, -tır" ekleri ile geçişlilik derecesi artırılan fiillerdir.
  • Oku(mak) -> Okutmak
• Yardımcı Fiiller: İsim soylu sözcüklerle birleşerek anlamlı bir fiil oluştururlar. Etmek, olmak, kılmak, eylemek gibi fiillerdir.
  • Hasta olmak

Fiillerin Zamanları:

Fiiller, eylemin ne zaman gerçekleştiğini gösteren zaman ekleri alırlar. Başlıca zamanlar şunlardır:

• Şimdiki Zaman: Eylemin şu anda gerçekleştiğini gösterir. (-iyor)
• Gelecek Zaman: Eylemin gelecekte gerçekleşeceğini gösterir. (-ecek, -acak)
• Geçmiş Zaman: Eylemin geçmişte gerçekleştiğini gösterir. (-di, -miş)
• Geniş Zaman: Eylemin her zaman veya sık sık gerçekleştiğini gösterir. (-r, -er, -ar)

Fiil Kipleri:

Fiiller, eylemin nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşme olasılığını gösteren kip ekleri alırlar. Başlıca kipler şunlardır:

• Haber (Bildirme) Kipleri: Zaman anlamı taşırlar.
• Dilek (İstek) Kipleri: Eylemin gerçekleşmesiyle ilgili dilek, şart, gereklilik veya emir anlamı taşırlar.

Bu bilgiler, fiillerin temel özelliklerini ve çeşitlerini kapsamaktadır. Daha detaylı bilgi için ilgili kaynaklara başvurabilirsiniz.