fiilimsi ne demek?

Fiilimsi (Eylemsi)

Fiil kök veya gövdelerinden türeyen, ancak fiil gibi çekimlenemeyen, cümlede isim, sıfat veya zarf görevlerinde kullanılan sözcüklere fiilimsi (eylemsi) denir. Fiilimsiler, fiil anlamlarını korurlar ancak birer çekimli fiil gibi zaman ve kişi eki alamazlar.

Üç tür fiilimsi vardır:

1. İsim-Fiil (Ad-Eylem): Fiil kök veya gövdelerine "-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -mak, -mek" ekleri getirilerek oluşturulur. Cümlede isim görevinde kullanılırlar.

   • Örnek: "Okumak güzeldir." (Okumak: isim-fiil)

2. Sıfat-Fiil (Ortaç): Fiil kök veya gövdelerine "-an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş" ekleri getirilerek oluşturulur. Cümlede sıfat görevinde kullanılırlar.

   • Örnek: "Koşan çocuklar vardı." (Koşan: sıfat-fiil)

3. Zarf-Fiil (Ulaç, Bağ-Fiil): Fiil kök veya gövdelerine "-ken, -alı, -eli, -madan, -meden, -ınca, -ince, -up, -üp, -arak, -erek, -dıkça, -dikçe, -casına, -cesine, -meksizin, -maksızın, -dığında, -diğinde" gibi ekler getirilerek oluşturulur. Cümlede zarf görevinde kullanılırlar ve fiilin anlamını zaman, durum veya sebep yönünden belirtirler.

   • Örnek: "Gülerek konuştu." (Gülerek: zarf-fiil)

Önemli Notlar:

• Fiilimsiler, fiil anlamını taşımalarına rağmen fiil çekimine giremezler.

• Fiilimsiler, fiil kök veya gövdelerinden türetilirler.

• Fiilimsiler, cümlede isim, sıfat veya zarf görevlerinde kullanılabilirler.

• Fiilimsiler, yan cümle kurarlar.

• "-ma, -me" eki hem isim-fiil hem de olumsuzluk eki olarak kullanılabilir. Olumsuzluk eki fiile gelir ve fiili olumsuz yapar, isim-fiil ise fiilden isim türetir. Anlamdan ayırt edilebilir.

  • Örnek: "Bana bağırma!" (Bağırma: olumsuzluk eki)
  • "Bağırmayı hiç sevmem." (Bağırma: isim-fiil)