fiilimsiler ne demek?

Fiilimsiler (Eylemsiler)

Fiilimsiler (eylemsiler), fiil kök veya gövdelerinden türeyerek cümle içinde isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir. Fiiller gibi çekimlenemezler ancak fiillere özgü bazı özellikleri taşırlar. Türkçede üç tür fiilimsi bulunur:

1. İsim-Fiil (Ad-Eylem): Fiil kök veya gövdelerine "-ma/-me", "-ış/-iş/-uş/-üş", "-mak/-mek" eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Cümlede isim gibi kullanılırlar. Örnek: "Yürüyüş yapmak sağlıklıdır." (İsim-Fiil hakkında daha fazla bilgi)

   • Ekleri: -ma, -me, -mak, -mek, -ış, -iş, -uş, -üş

2. Sıfat-Fiil (Ortaç): Fiil kök veya gövdelerine "-an/-en", "-ası/-esi", "-maz/-mez", "-ar/-er/-ır/-ir/-ur/-ür", "-dık/-dik/-duk/-dük", "-acak/-ecek", "-mış/-miş/-muş/-müş" eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Cümlede sıfat gibi kullanılırlar. Örnek: "Koşan çocuklar çok mutluydu." (Sıfat-Fiil hakkında daha fazla bilgi)

   • Ekleri: -an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş

3. Zarf-Fiil (Ulaç): Fiil kök veya gövdelerine çeşitli eklerin (örn. "-ken", "-alı/-eli", "-madan/-meden", "-ınca/-ince/-unca/-ünce", "-ıp/-ip/-up/-üp", "-arak/-erek", "-dıkça/-dikçe/-dukça/-dükçe", "-casına/-cesine", "-meksizin", "-maksızın", "-r...-maz", "-r...-ken") getirilmesiyle oluşturulur. Cümlede zarf gibi kullanılırlar. Örnek: "Gülerek içeri girdi." (Zarf-Fiil hakkında daha fazla bilgi)

   • Ekleri: -ken, -alı, -eli, -madan, -meden, -ınca, -ince, -unca, -ünce, -ıp, -ip, -up, -üp, -arak, -erek, -dıkça, -dikçe, -dukça, -dükçe, -casına, -cesine, -meksizin, -maksızın, -r...-maz, -r...-ken

Önemli Notlar:

• Fiilimsiler, fiillere özgü olumsuzluk eki (-ma/-me) alabilirler.
• Fiilimsiler, fiillere özgü fiil çatısı özelliklerini taşıyabilirler.
• Fiilimsiler, fiillere özgü bir eylemi, kavramı, durumu ifade etseler de, çekimli fiiller gibi yargı bildirmezler; dolayısıyla tek başlarına cümle kuramazlar.
• Aynı ekler isim yapım eki olarak da kullanılabilir. Fiilimsi olup olmadıklarını anlamak için cümlenin anlamına ve kullanımına bakmak gerekir.