ebrehe ne demek?

Ebrehe (525 - 553¹, islami inanca göre 570²), Habeşistan'daki Aksum Krallığı'nın Yemen valisi iken sonradan bağımsızlığını ilan ederek Yemen kralı olmuştur.

Ölümü

Munro-Hay, Murayghän'daki yazıta dayanarak ölümünü 553'ten bir süre sonraya tarihlendirir.³ İslami gelenek ise Ebrehe'nin ölümünü, Mekke'ye yaptığı seferden hemen sonra yerleştirir. Tahtta onun yerine, Ebrehe'nin kocasından kaçırdığı Yemenli soylu bir kadın olan Raihäna tarafından dünyaya getirilen, iki oğlu Yaksum ve Masruq geçti.⁴ 570 ve 575 yılları arasında Yemen'deki İran yanlısı grup, Al-Hirah'daki Lakhmid prensleri aracılığıyla Sasani kralıyla temas kurdu. Persler daha sonra, yarı efsanevi Sayf ibn Dhi Yazan'ın Aksumitleri Yemen'den sürmesine yardım eden Wahriz'in komutası altında birlikler gönderdi ve Güney Arabistan, Sasani İmparatorluğu'nun etki alanı içinde bir Yemen vassalı altında bir Pers egemenliği haline geldi.⁵

İslami kültürde

Ebrehe Fil Suresi inde bahsedilen krallardan biridir. Bu anlatımlara göre Ebrehe, Yemen'de, Aksum Krallığı'na bağlı Hristiyan bir validir ve Arapların her sene hac amacıyla Mekke'ye gitmelerini istemez. San'a'da büyük bir kilise yaptırır ve ismini Kuleys koyar.

Ebrehe Habeş Kralı'na halkın hac için ancak Kuleys'i ziyaret edebileceklerini, Mekke'ye gidenlere izin vermeyeceğini yazarak onun da desteğini alır.

Ebrehe'nin haccı engelleme niyeti Yemenli Arapları öfkelendirdi. Rivayete göre Nukayl isminde bir yerli, Kuleys'e girerek kimsenin olmadığı bir zamanda içeriyi harabeye çevirir, kirletir ve kayıplara karışır. Ebrehe ağır bir hakarete uğramıştır.

Olayın üzerine bir de kilisenin yanması eklenince vali intikam almaya karar verir, Kâbe'yi yıkmak ve enkazını fillerle Yemen'e taşımak için dört bin fil ve üç yüz bin Habeşli'den oluşan ordusu ile harekete geçer.

Mekke çevresine kadar gelen öncüler Mekkelilerin koyun ve develerini alıp konaklama yerleri olan Taif'e kaçırırlar. Ebrehe, Mekke emiri olan Abdulmuttalib'in pazarlık tekliflerini de geri çevirir.

Ordu Mekke üzerine yürümeye hazırlanırken gökyüzü Kızıldeniz tarafından gelen Ebabil kuşları ile dolar, gagaları ve ayaklarında taşıdıkları taşlar ile Ebrehe ordusunu taş yağmuruna uğratırlar.

İstilacı ordu bozguna uğrar. Kalanlar Ebrehe de içlerinde olmak üzere perişan bir vaziyette Yemen'e doğru kaçarlar.

Ebrehe, bu saldırı sırasında etleri parçalanarak, çürümüş halde San'a'ya dönerken, Hasm kabilesinin yaşadığı bölgede ölür.⁶

Araplar’ın tarihinde bir dönüm noktası teşkil eden bu hadise onlar tarafından bir tarih başlangıcı sayılmış ve “Âmü’l-fîl” (Fil Vak‘ası’nın meydana geldiği yıl) diye meşhur olmuştur. Muhammed’in bu olayın meydana geldiği yıl doğduğu kabul edilmektedir.⁷