arezzo ne demek?

Arezzo (Latince: Arretium), İtalya'nın ortakuzey kesiminde, Toskana yönetim bölgesindeki Arezzo ilinin merkezi olan bir komündür.

Tarihçe

Önemli bir Etrüsk merkezi olan şehir, kırmızı çamurdan yapılmış Arezzo kaplarıyla ünlüydü. Asıl gelişmesini Orta Çağ'da gösteren Arezzo, 1384'te Floransa'nın eline geçti. Napolyon Savaşları sırasında kısa bir süre Fransa'nın egemenliği altında kaldıktan sonra, 1861'de İtalya'ya bağlandı. II. Dünya Savaşı esnasında büyük bir yıkıma uğradı.

Coğrafya

Floransa'nın güneydoğusunda, üç vadinin ("Chiana Irmağı" vadisi, Arno Nehri vadisi ve "Casetino Irmağı" vadisi") birleştiği yerin yakınlarında kurulmuştur. Arezzo'nun güneyinde bulunan "Chiana Vadisi" etrafında 17. yüzyılda açılan "Canale Maestro della Chiana" kanalına bağlanan akarsularla kurutulan eski bir bataklık olup şimdilerde çok verimli olan bir ova bulunur. "Torrino Cerfone" Deresi vadisini takip eden kolay bir geçitle Yukarı Tiber Nehri vadisine girilir.

Nüfus gelişimi

Arezzo'nun belediye sınırları içinde nüfusu (30.11.2010 itibarıyla) 100.140 kişidir. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılda Arezzo'nin nüfusunun komün sınırları içinde gelişmesi şu gösterimde izlenebilir:¹

<small>Kişi</small> <timeline> Colors=

id:lightgrey value:gray(0.9)
id:darkgrey value:gray(0.7)
id:sfondo value:rgb(1,1,1)
id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:455 height:373 PlotArea = left:50 bottom:50 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:95000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo

BarData=

bar:1861 text:1861
bar:1871 text:1871
bar:1881 text:1881
bar:1901 text:1901
bar:1911 text:1911
bar:1921 text:1921
bar:1931 text:1931
bar:1936 text:1936
bar:1951 text:1951
bar:1961 text:1961
bar:1971 text:1971
bar:1981 text:1981
bar:1991 text:1991
bar:2001 text:2001

PlotData=

color:barra width:20 align:left

bar:1861 from:0 till: 37100
bar:1871 from:0 till: 39054
bar:1881 from:0 till: 38795
bar:1901 from:0 till: 44027
bar:1911 from:0 till: 48170
bar:1921 from:0 till: 52340
bar:1931 from:0 till: 56886
bar:1936 from:0 till: 60284
bar:1951 from:0 till: 66511
bar:1961 from:0 till: 74992
bar:1971 from:0 till: 87330
bar:1981 from:0 till: 92105
bar:1991 from:0 till: 91626
bar:2001 from:0 till: 91589

PlotData=

bar:1861 at: 37100 fontsize:S text: 37.100 shift:(-8,5)
bar:1871 at: 39054 fontsize:S text: 39.054 shift:(-10,5)
bar:1881 at: 38795 fontsize:S text: 38.795 shift:(-10,5)
bar:1901 at: 44027 fontsize:S text: 44.027 shift:(-10,5)
bar:1911 at: 48170 fontsize:S text: 48.170 shift:(-10,5)
bar:1921 at: 52340 fontsize:S text: 52.340 shift:(-10,5)
bar:1931 at: 56886 fontsize:S text: 56.886 shift:(-10,5)
bar:1936 at: 60284 fontsize:S text: 60.284 shift:(-10,5)
bar:1951 at: 66511 fontsize:S text: 66.511 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 74992 fontsize:S text: 74.992 shift:(-10,5)
bar:1971 at: 87330 fontsize:S text: 87.330 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 92105 fontsize:S text: 92.105 shift:(-10,5)
bar:1991 at: 91626 fontsize:S text: 91.626 shift:(-10,5)
bar:2001 at: 91589 fontsize:S text: 91.589 shift:(-10,5)

TextData=

fontsize:S pos:(20,20)
text:Kaynak - ISTAT

</timeline>

Görülebilicek yerler

Piazza Grande Meydanı

Piazza Grande Meydanı: Şehrin tarihsel ana pazar meydanıdır. Günümüzde her yıl yapılan Giostra del Saracino müsabakalarının yapılma mevkiidir. Meydan zemini beyaz kireçtaşından ve geometrik çizgiler içeren kırmızı tuğladan yapılmıştır. Bu meydanda şu ilgi çeken yapılar vardır:

Santa Maria della Piave: 13. yüzyılda Romanesk mimari stiliyle yapılmış bu kilisenin arkası meydan üzerindedir. Bu kilisenin 58 metre yükseklikte, masif kare oturuşlu, üzerinde pencereler bulunan bir çan kulesi vardır. Daha önceki bir yapı üzerinde 12. yüzyılda yapılmış ve 13. yüzyılda yenilenmiştir. 1560'ta ise Giorgio Vasari tarafından yenilenmiştir. Cephesinde değişik tipli sütunlu ve nispeten küçük boyutlu kemerli bir logia bulunur. 1216'da bitirilen ana giriş kapısı büyük bir "İki Melek Arasında Meryem" heykeli ve etrafında çok sayıda aziz heykeli bulunur.
Fraternita dei Laici (Papaz olmayan kilise birliği konağı): Yapımı 14.-15. yüzyıl. Zemin katı Gotik tipi mimari planlıdır. 14. yüzyıl rönesans stili çalışan mimar "Bernardo Rossellino" tasarımına göre inşa edilmiştir.
Vasari Loggia: Meydanın kuzeyinde kemerlerle üstü kapalı bir yaya sokağı halindedir. Cephesi "Manerist" mimari stiline göre Giorgio Vasari tarafından tasarlanmıştır.
Piskoposluk Sarayı: 13. yüzyıl ortasında yeniden yapılmıştır. İçerisinde zengin bir tablo koleksiyonu bulunur.
Gran Duk I. Ferdinando Medici Anıtı: Piskoposluk Sarayı önündedir. 1595'te hazırlanmıştır. Tasarımı Giambologna ve yapımı "Pietro Francavilla" tarafından gerçeklemiştir.
Palazzo Cofani-Brizzolari Konağı veTorre Faggiolana Kulesi''.
Palazzo del Popolo Meydanı ve kalıntı halinde eski "Palazzo Commule (Belediye Sarayı)''

Sivil yapılar

Antik Roma Amfiyatrosu. Yanında bir müze vardır.

Casa-Museo Ivan Bruschi: Ivan Bruschi Evi ve Müzesi ().
''Gaio Cilnio Mecenate Arkeoloji müzesi".
''Cagdas ve Modern Güzel Sanatlar Şehir Galerisi"
UnoAErre; Mücevherat müzesi

Kiliseler

San Donatus Katedrali: Yapımı 13. ile 16. yüzyıl başları. Cephesi bitirilmemişti ve 20. yüzyılda eklenip bitirilmiştir. İçerisinde Orta Çağ'dan kalma vitraylar, 1334 yapımı "Tarlati Şapeli", Papa X. Gregory'nin gotik mimari şekilde anıt mezarı ve çok sayıda dini tablo bulunur.
Basilica di San Francesco di Arezzo (Arezzo'lu San Francesco Bazilikası): Yapımı Toskano stlli gotik mimari usulündedir. Cephesinde yontulmuş taştan yapılmış alt kat bulunup üst kat bitirilmemiştir. İçerisinde en ilgi çeken tablolar Bacci Şapelinde bulunan 1453-1464 döneminde ressam Piero della Francesca tarafından hazırlanmış "Gerçek Istavroz Tarihi" adi bir fresk serisi ve 13. yüzyılda Cimabue tarafından hazırlanmış "Çarmıha Germe" tablosudur. Kilise altındaki mahzen güzel sanatlar sergileri için kullanılmaktadır.
San Domenico Bazilikası: Kuruluşu 1275; yapımın tamamlanması 14. yüzyıl başları. 14. yüzyıldan kalma dini heykeller ve tablolar bulunur.
San Michele Kilisesi: Aslı Romanesk stilli yapılmış; gotik stilinde yenilenmiş ama günümüzde modern cephesi ile de ilgi çeker.
Santa Maria in Gradi Kilisesi: Yapımı 12. -13. yüzyıl ama 16. sonlarında tekrar yapılmıştır. Heykeltıraş Andrea della Robbia tarafından hazırlanmış "terakot" Meryem heykeli bulunur.
San Augustin Kilisesi: Asil yapimi 1257; 15. yüzyıl sonraları ve 18. yüzyıl sonlarında yenilenmiştir. Cephesi ve içerisi Barok mimari stilindedir. 15. yüzyıldan kalma kare planlı bir çan kulesi bulunur.
SS. Flora e Lucilla Manastiri: Asılı Benediktin Keşişleri tarafından 12. yüzyıl yapılmıştır ama Giorgio Vasari tarafından 16. yüzyılda yeniden yapılmıştır. İçerisi Manneist stildedir. 1650 yapımı bir sekiz köşeli çan kulesi bulunur. Tavanında "Andrea Pozzo" tarafından 1706'da bir tablo bir kubbesi varmış hissini vermek üzere hazırlanmıştır.
San Lorenzo Kilisesi: Şehirdeki en eski asıllı kilise. MS 1000'de yapılmış; 13. yüzyılda yenileştirilmiş; 1538'de yenilenmiş ve 1705'te tümüyle yeniden yapılmıştır.

Festivaller

Guido d'Arezzo Concorso Polifónico (Guido d'Arezzo Polifonik Koro Yarismasi): Her yıl Ağustos'un son haftasında yapılan uluslararası çok sesli koro müziği yarışması.
Giostra del Saracino (Arap Atlı-Mızraklı Tek-tek Çatışma): Her yıl yapılan bir etkinlik. Bir tahtadan Arap hükümdarının temsilcisine her şehir semtini temsil eden mızraklı-atlı bir "şövalye"nin hücumu ve bu atlı hücumda doğruluk puanları alma şeklinde yapılan bir yarışma. Hemen hemen tüm kent halkı Orta Çağ giysileri giyerek bu etkinlikten önceki yürüyüş gösterilerine katılıp yarışmayı seyrederler.
Arezzo Wave ve PLAY Arezzo Art Festival: 1986-2006 döneminde şehirde yapılan "Rock Müziği" festivali Avrupa ve Kuzey Amerika'da çok sayıda tanınmış "rock müziği" sanatçısının konserlerine sahne olmuştur. 2007'den itibaren daha geniş kapsamlı "PLAY Arezzo Art Festival" yapılmaktadır ve festival etkinlikleri popüler "rock müziği" konserleri yanında tiyatro, edebiyat gibi alanlarda kültürel etkinlikleri de kapsamaktadır. 2007 ve 2008 festivallerine çağrılan sanatçılar arasında Negrita, Peter Gabriel, Lou Reed, Joan Baez, Ben Harper, Goran Bregovic, Carmen Consoli, Max Gazze ve Peter Brook bulunmaktadır.

Komşu komünler

Arezzo komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Anghiari, Capolona, Castiglion Fibocchi, Castiglion Fiorentino, Città di Castello (PG), Civitella in Val di Chiana, Cortona, Laterina, Marciano della Chiana, Monte San Savino, Monte Santa Maria Tiberina (PG), Monterchi ve Subbiano.

Kardeş şehirler

Arezzo şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:

Arezzo şu kentle dostluk bağlantısı kurmuştur:

Arezzo'da Doğan Ünlüler

Andrea Cesalpino (1519, Arezzo - 1603, Roma) - Filozof, hekim, doğa bilimci ve botanikçi.
Andrea Sansovino (1460, Arezzo - 1529, Arezzo) - İtalyan heykeltıraş.
Benedetto Accolti (1415, Arezzo - 1466, Arezzo) - Hukukçu ve tarihçi.
Francesco Petrarca (1304, Arezzo - 1374, Arquà Petrarca) - Bilgin, şair ve hümanist.
Francesco Redi (1626, Arezzo - 1697, Pisa) - Hekim, biyolog ve şair.
Giorgio Vasari (1511, Arezzo - 1574, Floransa) - Ressam, mimar ve yazar.
Guido d'Arezzo (990, Arezzo - 1033, Arezzo) Müzik gamını ilk kez düzenleyen Benedikten keşişi.
Pietro Aretino (1492, Arezzo - 1556, Venedik) - Yazar ve oyun yazarı.
Spinello Aretino (1350, Arezzo - 1410, Arezzo) - Ressam.
Dylan ve Cole Sprouse(4 Ağustos 1992, Arezzo) - Oyuncu.

Resimler

<span style="color:white">Arezzo</span>

</center> </div> <div class="NavContent">

Arezzo-Palazzo del Comune.JPG |Arezzo Belediye Sarayi Anfiteatro romano Arezzo.jpg|Arezzo antik amfi-tiyatro Arezzo Casa dei Lappoli.jpg |Arezzo Casa dei Lappoli Arezzo-cattedrale05.jpg|Arezzo Katedrali Arezzo-citywall.JPG|Arezzo surlari Statue of Guido of Arezzo.jpg |Arezzo Duido Monaco heykeli Arezzo Loggia del Vasari.jpg |Arezzo Loggia del Vasari Arezzo Campanile - Santa Maria della Pieve.jpg|Arezzo Santa Maria della Pieve kilisesi Arezzo courthouse1.JPG|Arezzo Adliye sarayi Arezzo, teatro petrarca 02.JPG|Arezzo, Teatro Petrarca Stazione di Arezzo-FV.JPG|Arezzo Tren Gari

</div> </div>