fiil ne demek?
Fiil (Eylem)
Fiil, bir iş, oluş veya durum bildiren kelimelerdir. Cümlelerin temel yapı taşlarından biridir ve öznenin ne yaptığını, ne olduğunu veya hangi durumda bulunduğunu ifade eder. Fiiller, zaman, kip, şahıs gibi çeşitli ekler alarak çekimlenir ve anlamlarında değişiklikler meydana gelir.
Fiillerin Temel Özellikleri:
- İş, Oluş, Durum Bildirme: Fiiller, bir eylemi (koşmak, yazmak gibi), bir oluşu (büyümek, paslanmak gibi) veya bir durumu (uyumak, oturmak gibi) ifade eder.
- Çekimlenebilme: Fiiller, zaman, kip ve şahıs ekleri alarak çekimlenebilirler. Bu çekimler, fiilin anlamını ve kullanımını değiştirir. Örneğin, "gitmek" fiili "gittim", "gideceğim", "gitmeli" gibi farklı şekillerde çekimlenebilir.
- Kök ve Gövde: Fiillerin kökleri, fiilin temel anlamını taşır. Kök üzerine ekler getirilerek fiilin gövdesi oluşturulur.
Fiillerin Anlamlarına Göre Çeşitleri:
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/İş%20(Kılış)%20Fiilleri">İş (Kılış) Fiilleri</a>: Öznenin kendi iradesiyle gerçekleştirdiği eylemleri ifade eder. (Örnek: Okumak, yazmak, çizmek)
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Oluş%20Fiilleri">Oluş Fiilleri</a>: Öznenin kendi iradesi dışında gerçekleşen değişimleri ifade eder. (Örnek: Büyümek, yaşlanmak, sararmak)
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Durum%20Fiilleri">Durum Fiilleri</a>: Öznenin içinde bulunduğu hali veya durumu ifade eder. (Örnek: Oturmak, uyumak, sevinmek)
Fiillerin Yapılarına Göre Çeşitleri:
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Basit%20Fiiller">Basit Fiiller</a>: Yapım eki almamış, sadece çekim eki almış fiillerdir. (Örnek: Gelmek, gitmek, görmek)
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Türemiş%20Fiiller">Türemiş Fiiller</a>: Fiil kök veya gövdelerine yapım eki getirilerek oluşturulan fiillerdir. (Örnek: Sevinmek (sev-in-mek), başlamak (başla-mak))
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Birleşik%20Fiiller">Birleşik Fiiller</a>: İki veya daha fazla kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu fiillerdir. (Örnek: Yardım etmek, hasta olmak, bakakalmak)
Fiil Çekimi:
Fiiller, zaman, kip ve şahıs ekleri alarak çekimlenir. Bu çekimler, fiilin ne zaman yapıldığını, nasıl yapıldığını ve kimin yaptığını gösterir. Fiil çekimleri, cümlenin anlamını doğru bir şekilde ifade etmek için önemlidir.
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Zaman">Zaman</a>: Fiilin ne zaman yapıldığını gösterir. (Geçmiş, şimdiki, gelecek zaman)
- <a href="https://nedemek.page/kavramlar/Kip">Kip</a>: Fiilin nasıl yapıldığını gösterir. (Dilek, istek, gereklilik, şart, emir kipi)
- Şahıs: Fiili kimin yaptığını gösterir. (Ben, sen, o, biz, siz, onlar)