yandex.taxi ne demek?

Yandex.Taxi; Rus bilişim şirketi Yandex tarafından hazırlanan Rusya, BDT, Doğu Avrupa, Afrika ve Orta Doğu'da başta taksi çağırma olmak üzere sürüş ve gıda teknolojisi üzerine uzmanlaşmış bir uygulamadır.¹

Yandex.Taxi Rusya, Belarus, Moldova, Ermenistan, Gürcistan, Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Letonya, Estonya, Litvanya, Sırbistan, İsrail, Fildişi Sahili, Finlandiya, Gana ve Romanya'da 300'den fazla büyük şehirde aktif olarak faaliyet göstermektedir. Son beş ülkede Yango adında bir marka altında faaliyet gösteriyor. Hizmet başlangıcından bu yana 36 milyondan fazla insan tarafından kullanılmıştır. Eylül 2018 itibarıyla toplam sürüş sayısı 1'i aşmış olup sistemde 700.000 üzerinde sürücü kaydolmuştur.²

Yandex.Taxi aynı zamanda yemek dağıtımı üzerine de Yandex Eats adıyla 2018 Aralık ayından itibaren Rusya'da kullanıcılara hizmet vermektedir.

Tarihçe

Yandex.Taxi ilk kez 2011 yılında Moskova, Rusya'da 11 taksi durağı ve 1.000 düzeyinde sürücüyle hizmete başladı.³

Hizmet ilk ortaya çıkarıldığında Android ve iOS telefonlar için mobil uygulama olarak tanıtıldı ve internet sitesi ise 28 Haziran 2012'de başlatıldı.

2012 yılından itibaren Yandex.Taxi kendisi aracılıyla yapılan taksi çağırmalarından komisyon almaya başlamıştır.⁴

Tigran Khudaverdyan, 2014 yılında Yandex.Taksi hizmetinin sorumluluğunu üstlendi. Yandex.Taxi Aralık 2015'te ayrı bir şirket olarak kurulduğunda şirkette sorumlu oldu.

Yandex.Taxi Haziran 2017'de otonom otomobil teknolojisi üzerine çalışmalarını gösteren bir video yayınladı.⁵ Bu prototip araç, Nvidia GTX grafik işlemcisi ve Velodyne tarafından sağlanan LiDAR optik mesafe sensörü ile donatılmış bir Toyota Prius hibrid hatchback idi.⁶

Uber ile Birleşme

Yandex.Taxi ve Uber 13 Temmuz 2017 tarihinde Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Gürcistan, Kazakistan ve Rusya'daki taksi çağırma işlerini ve faaliyetlerini birleştirmek için bir anlaşma imzaladılar. Bu birleşme kararı sonrasında Yandex 100 Milyon $ , Uber ise $ 225 Milyon $ yatırım yapmış ve bu ortaklık sonucunda toplam değeri 3.8 Milyar $ olan yeni bir şirket kuruldu.⁷ Yeni şirkette ortaklık payları; Yandex %59.3; Uber %36.6 ve geri %4.1 pay ise çalışanlara aittir. Yeni şirketin yönetimi Tigran Khudaverdyan tarafından yapılmaktadır.

22 Mayıs 2019'da Yandex, Tigran Khudaverdyan'ın, Daniil Shuleyko ile Yandex grubunun yeni Genel Müdür Yardımcısı pozisyonuna MLU BV Genel Müdürlüğüne atandığını açıkladı ⁸

Yemek Teslimatı

Yandex 2017 yılında Moskova'da yemek dağıtım servisi Foodfox'un ⁹ tamamını satın alarak gıda dağıtım alanına giriş yapmıştır. Bu satınalma sonucunda Uber Eats, Yandex ve Foodfox hizmetleri birleştirilerek Yandex Eats servisi Rusya'da 24 şehirde hizmete başladı.¹⁰ Yandex 2018 Ekim'de Partiya Edi adlı diğer gıda firmasını satın almıştır.¹¹

Otonom Taksiler

Yandex taksi hizmetine entegre etme amacıyla kendi sürücüsüz araç üzerine çalışmalar ve geliştirmeler yapmaya başlamıştır.İlk sunulan model; Linux işletim sistemi kullanan Intel CPU'lar ve NVIDIA GPU'lar ile üç lidar ünitesi, altı radar ünitesi ve altı kamera ve navigasyon için bir GNSS sensörü ile yoğun şekilde geliştirilmiş Toyota Prius'tur .¹² 29 Mayıs 2018'de Yet Another Konferansı'nda halka ücretsiz demo sunumları yapıldı. Yandex bu süreçte 700'den fazla yolcuyla 10 saate kadar demo gösterimi yapmıştır.¹³ Uzun mesafeli sürüş testi amacıyla 2018 Haziran'da 780' kmlik bir seyahat yapıldı ve bu seyahat süresinde araç yüzde 99 düzeyinde otonom bir şekilde 11 saat yolculuk gerçekleştirmiştir.¹⁴

Sürücüsüz Taksi hizmetinin denemeleri 2018 yılı Ağustos ayıda Rusya'nın batı Tataristan Cumhuriyeti'ndeki üniversite şehrinde Innopolis'te başlatıldı. Buranın ardından 2018 Ekim'de Moskova'nın batısındaki Skolkovo İnovasyon Merkezi'nde hizmete başladı. Bu süreçte 2018 Kasım ayında 1000'inci yolcusuna hizmet vermiştir.¹⁵ Yandex sürücüsüz araç testlerini geliştirmek amacıyla 2018 yılında İsrail Ulaştırma Bakanlığı'ndan izin alarak İsrail'de test etmeye başlamıştır.¹⁶ Yandex sürücüsüz araç geliştirmelerine devam etmek amacıyla 2018 yılında Amerikan'ın Nevada'da eyaletinde halka açık yollarda kullanma lisansı aldı ¹⁷

Sürücüsüz otomobil, Las Vegas'taki düzenlenen CES 2019'da uluslararası olarak tanıtıldı.¹⁸

Yandex Otonom araç projesini Rusya ve İsrail'den sonra ABD'de Michigan eyaleti'nin Ann Arbor şehrinde halka açık alanda denemeye başlamıştır.¹⁹

Özellikleri

Teknoloji

Yandex.Taxi araçların varış süresini ve bu süredeki ücreti hesaplamak için Yandex'e ait teknolojiler kullanmaktadır. Bunlar; Yandex Haritalar ve Yandex Navigasyon'dur. Bu teknolojiler sayesinde yolcuya en yakın taksi gönderilir ve yolcu gideceği noktaya en kısa rotadan gitmesi sağlanır. Bu süreçte Yandex servislerinden alınan canlı trafik bilgisi sonucunda en kısa rota oluşturularak para ve zaman tasarrufu sağlanabilir. Yandex.Taxi hizmetinde yolculuk ücretleri talep-arz dengesi neticesinde hesaplanmaktadır. Bu ücret daha yolculuk başladığında yolcu tarafından bilinmektedir.

Emniyet

Yandex.Taxi, ulaşım hizmeti vermeye yetkili ortaklarla çalışır. Hizmet verilen ülkenin yasalarına bağlı olarak, ilgili ülkedeki taksi şirketleri, taksi istasyonları, lisanslı taşıyıcılar, bireysel girişimciler veya uygun izinlere sahip diğer tüzel kişiler ile beraber çalışmaktadır. Yandex.Taxi sistemine dahil olacak sürücüler eğitimden geçirilerek yolcu memnuniyetinin en üst düzeyde olması hedeflenmektedir.

Küresel genişleme

2019 Temmuz Yandex.Taxi; Rusya, Belarus, Ermenistan, Kırgızistan, Moldova, Gürcistan, Kazakistan, Letonya, Litvanya, Estonya, Özbekistan, Sırbistan, Fildişi Sahili, İsrail, Finlandiya, Gana ve Romanya'da 300'den fazla büyük şehirde faaliyet göstermektedir.

Belarus

Belarus'ta 25 Şubat 2016'da Minsk'te başlayan hizmeti şu anda ülkede birden fazla şehirde faaliyet gösteriyor. 2019 Mart ayı itibarıyla yolcular ve sürücüler için bir sigorta ürünü tanıttı.²⁰

Ermenistan

Ermenistan'da 1 Temmuz 2016 tarihinde Erivan'da faaliyete başlayan hizmet şu anda 15 kentte aktif olarak kullanılmaktadır.²¹

Kazakistan

Yandex.Taxi 28 Temmuz 2016'da Almatı'nın en büyük şehrinde başlatıldı, ilerleyen süreçte hizmet verilen şehir sayısı 20 şehre çıktı.²²

Gürcistan

Gürcistan'da 28 Ağustos 2016'da hizmet vermeye başlayan Yandex günümüzde Batum ve Rustavi'de hizmet vermeye devam etmektedir.

Ukrayna

Ukrayna'da 25 Ekim 2016 tarihinde hizmet vermeye başlamasının ardından Ukrayna'nın Rus teknoloji şirketlerine getirdiği yasaklama sonucunda Ukrayna'da yasal olarak kullanılamamaktadır.²³ Ukrayna'da getirilen bu yasaklamaya rağmen kullanıcılar VPN üzerinden hizmeti kullanıyorlar.

Moldova

Yandex.Taxi 24 Temmuz 2017 tarihinde Kişinev'de başladı.²⁴

Kırgızistan

Yandex. Taksi, Bişkek'te 9 Kasım 2017hizmete başladı ardından hizmetini Osh şehrine genişletti.²⁵

Letonya

Letonya, Yandex.Taxi'nin hizmet verdiği ilk Baltık ülkesi ve ilk AB üyesi ülkedir ve 15 Mart 2018'de hizmete başlamıştır.²⁶

Özbekistan

Yandex.Taxi Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te 4 Nisan 2018'de hizmet vermeye başlamıştır.²⁷

Estonya

Yandex.Taxi 1 Mayıs 2018'de Tallinn'de başladı. ardından Tartu şehrine yayıldı.²⁸

Sırbistan

Sırbistan, Yandex'in eski Sovyet Cumhuriyetlerinin dışında hizmet verdiği ilk ülkedir ve Yandex.Taxi 5 Haziran 2018'de Belgrad'da faaliyete geçti.²⁹

Litvanya

Yandex.Taksi, başkent Vilnius 26 Temmuz 2018' hizmet vermeye başlamıştır. Bu süreçte Litvanya Hükûmeti kişisel verilerin güvenliği konusundaki endişelerini belirtti ve önemli görevlerde bulunan insanlar tarafından kullanılmaması istedi. Yandex bu endişelere karşı kişisel veriler konusunda AB tarafından düzenlenen GDPR düzenlemelerine uyduğunu belirtmiştir. Yandex.Taxi Litvanya'da kısıtlama olmadan çalışmaktadır.³⁰

Fildişi Sahili

Yandex.Taxi, Yango markasıyla 4 Ekim 2018'de Fildişi Sahili'ninde Abidjan'da hizmete girmiştir. Yandex.Taxi'nin Afrika kıtasında hizmet verdiği ilk ülkedir.³¹