rotasyonplasti ne demek?

Rotasyonplasti, Van Nes rotasyonu ya da Borggreve rotasyonu; seçilen kusurlu uzvun bir kısmının kesilip, kesilen parçanın döndürülerek yerine yeniden yerleştirilmesini tanımlayan bir tür ototransplantasyon yöntemidir. Bu prosedür, söz konusu olan organın aşırı derecede yaralandığı ya da hastalık kaptığı durumlarda yapılır. Bahse konu hastalıklara örnek olarak kanser gösterilebilir.¹

Prosedür en yaygın olarak, osteosarkom adı verilen bir distal femur kemiği tümörünün çıkarılmasının ardından uzvun ayak bileği eklemini diz eklemi gibi kullanmak üzere yerleştirilmesi ile uygulanır. Ayak bileğimiz dizimizin tersi yönde hareket edebildiği için uzuv ters şekilde dikilir. Bu ameliyatın hastaya en büyük faydası protez takılarak yürümelerine, koşmalarına ve zıplamalarına olanak sağlayabilmesidir.

Tarihçe

İlk rotasyonplasti ameliyatı Borggreve tarafından 1927'de gerçekleştirildi.² Ameliyatı, tüberküloz yüzünden acı çeken 12 yaşındaki bir erkek çocuğuna uyguladı. Bu prosedür 1950'li yıllara kadar pek bilinir değildi, ancak Hollandalı ortopedi doktoru Cornelis Pieter van Nes'in (1897-1972) yapılan ameliyatların sonuçlarına dikkat çekmesi ile bilinirliği artmaya başladı.³ O günlerden bugüne birçok doktor rotasyonplastinin farklı çeşitlerini uygulayıp başarılı oldular.

Endikasyonlar

Orijinalinde rotasyonplasti, diz bölgesinde ortaya çıkan enfeksiyon ve tümörler için uygulanırdı.⁴ Ayrıca osteosarkom için uygulandığı da sık sık görülmüştür.⁵ Bunun yanında doğuştan femur eksikliği olan çocuklara da rotasyonplasti yapılır. Bu eksiklikler "stabil olmayan kalça eklem(ler)i ve kontralateral normal femurdan %50 daha kısa olan femur"lar olarak örnek gösterilebilir⁶ Bu işlem, rotasyonplasti hastalarına her iki ayağını da kullanabilme yeteneği kazandırır ve aktif bir yaşam tarzına devam etmelerini sağlar.

Prosedür

Orijinal prosedürde, tümör tarafından etkilenen kemiğin yanı sıra sağlıklı femur parçalarının küçük bir kısmı ile tibia kemiğinin küçük bir kısmı kesilerek çıkartılır. Ardından bacağın kesilen kısmı 180 derece çevrilerek bacağın uyluk kısmı ile tekrar birleştirilir. Bacağın iki parçası tekrar doğal olarak birleşene kadar metal plakalar ve vidalar ile birbirine tutturulur. Ameliyat 6 ile 10 saat arasında sürebilir ve ameliyat sonrası bir ya da iki gün civarında hasta yoğun bakımda tutulur.⁷ Bacak 6 ila 12 hafta arasında alçıda tutulur. Bacak yeterince iyileştikten sonra protez bacak kullanımı için uygun hale gelir.⁸

Avantajları ve dezavantajları

Bu tarz hastalıklara karşı diğer bir çözüm yolu olan ampütasyon, diz eklemi için bir alternatif bırakmaz. Rotasyonplasti ise diz ekleminin kullanılabilmesine olanak sağlar. Ayrıca kullanılacak protezler için daha iyi bir pozisyon imkanı sağlar. Sonuç olarak rotasyon ameliyatı olan çocuklar spor yapabilir, koşabilir, tırmanabilir ve vb. hareketleri yapabilir. Ayrıca, rotasyonplasti oldukça güvenilir sonuçlar verir.⁹ Hastalar genellikle yaşamları boyunca ek ameliyatlar geçirmek zorunda kalmazlar. Ancak ne yazık ki, her ameliyat bu şekilde sonuçlanmamaktadır. Rotasyonplasti'den sonra; bacakta oluşan kan akışı sorunları, enfeksiyon, sinir yaralanmaları, kemik iyileşme sorunları ve bacağın kırılması gibi sorunlar ortaya çıkabilir.¹⁰ Ayrıca rotasyonplasti sonrası ortaya çıkan bacak şekli toplum ve medya tarafından anormal olarak görülebilir.

2002'de yapılan bir çalışma ile en az 10 yıl önce olmak üzere, rotasyonplasti ameliyatı uygulanmış 22 hastanın yaşam memnuniyeti ve yaşam kalitesi ölçülmüştür. İşlem yapıldığında daha genç olan hastaların daha mutlu olduklarını bulmuşlardır. Ayrıca 22 kişiden 8'inin 10 yılda toplam 21 cerrahi revizyon yaptırmak zorunda kaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca genel popülasyonla karşılaştırıldığında, hastaların yaşam kalitesi yüzdesinin %75'e kıyasla %83 ile daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.¹¹