plasebo ne demek?

Plasebo, tıbbi olarak etkisiz bir maddedir, ancak hastaya gerçek bir tedavi gibi uygulandığında, psikolojik etkilerle gerçek bir tedaviye benzer etkiler gösterebilir. Bu etki, "plasebo etkisi" olarak bilinir ve oldukça karmaşık bir olgudur.

Plasebo Nedir?

• Fiziksel olarak etkisiz: Plasebo, şeker hapı, tuzlu su enjeksiyonu, sahte ameliyat veya herhangi bir aktif bileşeni olmayan bir tedavi olabilir. Önemli olan, hastanın aldığının gerçek bir tedavi olduğunu düşünmesidir.

• Psikolojik etki: Plasebo etkisi, beynin ve vücudun, tedavi edildiğini düşünmekle oluşan fizyolojik ve psikolojik tepkilerinden kaynaklanır. Bu, beklentiler, inançlar, umut ve doktor-hasta ilişkisinden etkilenir.

• Değişken etkiler: Plasebo etkisi kişinin inançlarına, kişiliğine, kültürel arka planına ve tedavi edilen duruma bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bazı kişilerde güçlü, bazılarında ise hiç etkisi olmayabilir. Aynı zamanda, ağrı, depresyon, anksiyete gibi belirtilerde daha güçlü etkiye sahip olabilir.

• Araştırma aracı: Plasebo etkisi, tıbbi araştırmalarda yeni ilaçların veya tedavilerin etkinliğini değerlendirmek için kullanılır. Yeni bir tedavi, plasebo grubuyla karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı derecede daha etkili olmalıdır, aksi takdirde gerçek bir tedavi olarak kabul edilmez.

Plasebo Etkisi Nasıl Çalışır?

Plasebo etkisinin tam mekanizması henüz tam olarak anlaşılmamıştır, ancak birkaç faktör rol oynar:

• Beklentiler: Kişi, tedavinin işe yarayacağına inanıyorsa, vücudu buna göre tepki verebilir.
• Klasik koşullanma: Daha önceki olumlu deneyimler, plaseboyu olumlu bir tepkiyle ilişkilendirmeye yol açabilir.
• Endorfın salınımı: Plasebo, ağrıyı azaltıcı endorfin gibi doğal ağrı kesicilerin salınımını tetikleyebilir.
• Öznel deneyim: Kişinin, kendisini daha iyi hissettiği için semptomlarında bir iyileşme olduğunu hissetmesi.

Plasebonun Etik Boyutu:

Plaseboyu, gerçek bir tedavi yerine kullanmanın etik yönleri tartışmalıdır. Hastanın rızası olmadan plasebo kullanmak genellikle etik dışı kabul edilir, özellikle de ciddi bir hastalığı olan hastalarda. Ancak, araştırma amaçlı olarak kontrol gruplarında kullanımı yaygındır.

Özetle, plasebo tıbbi olarak etkisiz bir maddedir ancak psikolojik etki sayesinde gerçek bir tedaviye benzer etkiler gösterebilir. Plasebo etkisi karmaşıktır ve tıbbi araştırmalarda ve tedavi sürecinde önemli bir faktördür.