neoliberalizm ne demek?

Neoliberalizm, ekonomi temelli olarak gelişen siyasal bir ideolojidir. Neoliberalizmin dünyada ortaya çıkışı 1970'li yıllarda yaşanmıştır. Keynesçi ekonomi modelinin yıkılması ile 1970'li yıllarda dünyada uygulama alanı bulmuştur. 1970'li yıllar dünyada Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere ekonomik anlamda içinden çıkılmaz, olumsuz bir koşul olarak karşımıza çıkmaktadır. Neoliberal düşünce, devletin piyasaya olan müdahalesini minumum düzeye indirmeye hedeflerken deregülasyon (kuralsızlık) teorisi ile de özel sermayeye her türlü imkanın sağlanmasını hedeflemektedir. Dünyada neoliberalizm ideolojisinin uygulanmasını sağlayan liderler; Birleşik Krallık muhafazakâr başbakanı Margaret Thatcher, Amerika Birleşik Devletleri başkanı Ronald Reagan, Çin Halk Cumhuriyeti lideri Deng Xiaoping ve Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası başkanı Paul Volcker'dır.¹

Neoliberalizm, öncelikle laissez-faire ekonomik liberalizmi ile ilişkili 19. yüzyıl fikirlerinin 20. yüzyıldaki yeniden doğuşuna atıfta bulunmaktadır. 1929 Büyük Bunalımı'nın ardından Keynesyen iktisat okulunun "müdahaleci devlet" anlayışı bütün dünyada önem kazanmaya başlamıştır. Keynesyen iktisat politikaları bütün dünyada 1970'li yılların sonlarına değin uygulanmıştır. Bu politikaların bir sonucu olarak devletin ekonomideki rolü ve işlevleri pek çok ülkede genişlemiştir. Devletin büyümesinin ortaya çıkardığı yeni sorunlar (kronik bütçe açıkları, yüksek vergi yükü, enflasyon vb.) iktisatçıları birtakım yeni çözüm arayışlarına yöneltmiştir. 1960'lı yıllar ve özellikle 1970'li yılların başlarından itibaren klasik liberalizmin temel ilkelerini savunan çağdaş liberal düşünce okulları akademik ve politik çevrelerde seslerini duyurmaya başlamıştır.