mukaddime ne demek?

Mukaddime, genel olarak bir şeyin başlangıcında gelen giriş veya ön söz anlamına gelir. Ancak, en bilinen anlamı İbn Haldun'un ünlü eseri olan "Mukaddime"dir. Bu bağlamda, "mukaddime"nin anlamı ve içeriği daha spesifiktir:

İbn Haldun'un Mukaddimesi: Bu eser, İbn Haldun'un el-İber adlı büyük tarih eserinin giriş bölümünü oluşturur ve aslında bağımsız bir çalışma olarak kabul edilir. Tarihin ve toplumun nasıl işlediğine dair temel bir teorik çerçeve sunar. İbn Haldun, bu eserinde:

• Sosyal ve siyasi olayları açıklamak için bilimsel bir yöntem geliştirir: Bu, ampirik gözlem ve analize dayalı bir yaklaşım olup, döneminin tarih yazımından farklıdır.
• Asabiye kavramını tanımlar: Asabiye, toplumsal dayanışma, grup aidiyeti ve birlik duygusudur. İbn Haldun, imparatorlukların yükseliş ve düşüşünü açıklamak için bu kavramı kullanır. Asabiyenin zayıflaması, devletin çöküşüne yol açar.
• İktisat, coğrafya ve sosyoloji alanlarında önemli gözlemler yapar: Örneğin, şehirleşmenin ekonomi üzerindeki etkilerini, iklim ve coğrafyanın toplumlar üzerindeki rolünü ve kırsal kesim ile şehirler arasındaki ilişkileri inceler.
• Devletlerin yaşam döngülerini analiz eder: Yükseliş, zirve ve çöküş aşamalarını açıklar.
• Tarih yazımında yeni bir bakış açısı sunar: Salt olayların kronolojik sıralamasından ziyade, olayların nedenlerini ve sonuçlarını anlamaya çalışır.

Kısacası, İbn Haldun'un Mukaddimesi, tarihsel bir eser olmaktan öte, erken dönem sosyoloji, ekonomi ve siyaset bilimine önemli katkılarda bulunan, bir sosyal teori çalışmasıdır. Modern sosyal bilimlerin gelişiminde önemli bir yere sahiptir ve günümüzde bile akademik çevreler tarafından büyük ilgiyle incelenir. Eser, tarihsel olayları anlamada yeni bir perspektif sunarak, toplumların dinamiklerini ve değişimlerini inceleyen önemli bir referans noktasıdır.