kritisizm ne demek?

Eleştiri, bir şeyin değerini, doğruluğunu veya kalitesini değerlendirmeyi ve yargılamayı içeren bir süreçtir. Bir sanat eserini, bir düşünce sistemini, bir sosyal uygulamayı veya herhangi bir fikri, olayı veya nesneyi kapsayabilir. Eleştiri, yalnızca olumsuz değerlendirmeler değil, aynı zamanda olumlu değerlendirmeler, iyileştirme önerileri ve ayrıntılı analizler de içerir.

Eleştirinin farklı türleri ve yaklaşımları vardır:

• Sanat Eleştirisi: Resim, müzik, edebiyat, tiyatro, film gibi sanat eserlerinin değerini, tekniğini, temasını ve etkisini inceleyen bir dal. Estetik değerlendirmeler, tarihsel bağlam ve kültürel etkiler gibi faktörleri dikkate alır.

• Edebiyat Eleştirisi: Edebi eserlerin anlamını, biçimini, stilini ve sosyal/kültürel bağlamını analiz eder. Farklı kuramlar (örneğin, yapısalcılık, feminist eleştiri, postkolonyal eleştiri) kullanılarak metinlerin yorumlanması yapılır.

• Felsefi Eleştiri: Felsefi argümanları, kavramları ve sistemleri inceler, mantıksal tutarlılıklarını ve geçerliliklerini değerlendirir. Yeni argümanlar sunabilir veya mevcut argümanların zayıf noktalarını ortaya çıkarabilir.

• Sosyal Eleştiri: Toplumsal kurumları, uygulamaları ve ideolojileri eleştirir. Adaletsizlikleri, eşitsizlikleri ve baskıları ortaya koymayı amaçlar ve toplumsal değişim önerileri sunabilir. Marksizm, feminist teori ve postkolonyal teori gibi kuramların sosyal eleştiride önemli rolleri vardır.

• Film Eleştirisi: Filmlerin estetik değerlerini, anlatı yapılarını, teknik özelliklerini ve toplumsal etkilerini analiz eder. Yönetmenin tarzı, oyunculuk performansları ve senaryo gibi unsurları değerlendirir.

İyi bir eleştirinin özellikleri şunlardır:

• Nesnellik: Kişisel önyargıları en aza indirmeye çalışır ve kanıtlara dayanır.
• Analitik: Ayrıntılı bir inceleme yapar ve destekleyici kanıtlar sunar.
• Yapıcı: Olumsuz eleştirilerle birlikte iyileştirme önerileri sunabilir.
• Dengeli: Hem olumlu hem de olumsuz yönleri ele alır.
• Anlaşılır: Açık ve anlaşılır bir dil kullanır.
• Konuya hakim olmak: Eleştiri yapılan konuya ilişkin yeterli bilgi ve anlayışa sahip olmak.

Eleştiriye yönelik yanlış anlamalar:

• Sadece olumsuzluk: Eleştiri yalnızca olumsuz değerlendirmeler değil, aynı zamanda olumlu değerlendirmeler ve değerlendirmelerin gerekçelerini de içerir.
• Kişisel saldırı: İyi eleştiri, eleştirilen şeye odaklanır, kişiye değil.
• Mutlak doğruluk: Eleştiriler öznel değerlendirmeler içerebilir ve farklı görüşler olabilir.

Sonuç olarak, eleştiri, bir şeyin değerini veya kalitesini değerlendirmek için önemli bir araçtır. İyi bir eleştiri, nesnel, analitik, yapıcı ve anlaşılırdır. Ancak, eleştirilerin öznellik içerebileceğini ve mutlak doğruluğa sahip olmadığını unutmamak gerekir.