kriptografi ne demek?
Kriptografi
Kriptografi, bilginin güvenli bir şekilde iletilmesini ve saklanmasını sağlamak amacıyla kullanılan tekniklerin ve algoritmaların bütünüdür. Temel amacı, yetkisiz kişilerin veriye erişmesini veya veriyi anlamasını engellemektir. Kriptografi, veriyi okunamaz bir forma dönüştürerek (şifreleyerek) ve daha sonra yetkili kişilerin bu veriyi tekrar okunabilir hale getirmesini (şifre çözerek) sağlar.
Temel Kavramlar:
- Şifreleme (encryption): Açık metni (plain text) okunamaz bir forma (cipher text) dönüştürme işlemidir.
- Şifre Çözme (decryption): Şifrelenmiş metni (cipher text) tekrar açık metne (plain text) dönüştürme işlemidir.
- Anahtar (key): Şifreleme ve şifre çözme algoritmalarında kullanılan, verinin güvenliğini sağlayan gizli bir bilgidir.
- Algoritma (algorithm): Şifreleme ve şifre çözme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan matematiksel veya mantıksal adımlar dizisidir.
Kriptografinin Kullanım Alanları:
- Veri Güvenliği (data%20security): Hassas verilerin (örneğin, kredi kartı bilgileri, kişisel bilgiler) korunması.
- Kimlik Doğrulama (authentication): Kullanıcıların veya sistemlerin kimliklerinin doğrulanması.
- Dijital İmza (digital%20signature): Elektronik belgelerin orijinalliğinin ve bütünlüğünün sağlanması.
- Güvenli Haberleşme (secure%20communication): İnternet üzerinden güvenli veri alışverişinin sağlanması (örneğin, SSL/TLS).
Kriptografi Türleri:
- Simetrik Kriptografi (symmetric%20cryptography): Şifreleme ve şifre çözme işlemlerinde aynı anahtarın kullanıldığı kriptografi türüdür (örneğin, AES, DES).
- Asimetrik Kriptografi (asymmetric%20cryptography): Şifreleme ve şifre çözme işlemlerinde farklı anahtarların (bir açık anahtar ve bir özel anahtar) kullanıldığı kriptografi türüdür (örneğin, RSA, ECC).
- Hash Fonksiyonları (hash%20functions): Veriyi sabit uzunlukta bir özet değere (hash) dönüştüren tek yönlü fonksiyonlardır. Verinin bütünlüğünü kontrol etmek için kullanılır (örneğin, SHA-256, MD5).
Kriptografi, modern bilgi güvenliğinin temel bir parçasıdır ve sürekli olarak gelişen bir alandır.