jakobenizm ne demek?

Jakobenizm

Jakobenizm, Fransız Devrimi sırasında ortaya çıkan, radikal ve merkeziyetçi bir siyasi ideolojidir. Temelinde, halk egemenliği ilkesine dayanır ve genellikle cumhuriyetçi bir yönetim şeklini savunur. Jakobenler, devrimin en radikal aşamasında (1792-1794) önemli bir rol oynamışlardır.

Temel İlkeler:

• Halk Egemenliği: İktidarın kaynağı halktır ve halkın iradesi en üstündür.
• Merkeziyetçilik: Ülkenin merkezi bir hükümet tarafından sıkı bir şekilde yönetilmesi gerekliliğini savunurlar. Yerel yönetimlere fazla yetki verilmesine karşıdırlar.
• Eşitlikçilik: Sosyal ve ekonomik eşitsizliklerin azaltılması, hatta ortadan kaldırılması gerektiğine inanırlar.
• Vatanseverlik: Ulusal birliğe ve devrime sadakati her şeyin üzerinde tutarlar.
• Terör: Gerekirse devrimi korumak ve karşı devrimcilere karşı terör uygulamaktan çekinmezler. Bu madde tartışmalıdır ve tüm jakobenlerin terörü savunduğu anlamına gelmez.

Jakobenlerin Önemli Uygulamaları:

• Devrim Mahkemeleri: Karşı devrimcileri yargılamak için kurulmuş özel mahkemeler.
• Fiyat Kontrolleri: Halkın temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için fiyatlara müdahale.
• Zorunlu Askerlik: Devrimi korumak için geniş kitlelerin silah altına alınması.
• Laiklik: Din ve devlet işlerinin ayrılması yönünde adımlar.

Jakobenizm'in Mirası:

Jakobenizm, modern siyasi düşünce üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Özellikle Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik ve Sosyalizm gibi ideolojilerin gelişiminde rol oynamıştır. Ancak, terörle özdeşleştirilmesi ve otoriter eğilimleri nedeniyle eleştirilmiştir. Günümüzde, radikal eşitlikçiliği ve devletin rolünü vurgulayan siyasi hareketler bazen "jakoben" olarak nitelendirilir.

Kategoriler