intihal ne demek?

İntihal, başkasının eserini, fikrini veya yaratıcı çalışmalarını, izin almadan ve kaynak göstermeden kendi eserinizmiş gibi sunmaktır. Bu, yazılı metinler, kodlar, görseller, müzik, video ve diğer tüm yaratıcı çalışmalar için geçerlidir. İntihal sadece tamamen kopyalamakla sınırlı kalmaz; fikirleri, cümle yapıları, araştırma bulguları veya başkalarının çalışmalarından önemli ölçüde esinlenerek oluşturulan eserler de intihal sayılabilir.

İntihalin farklı türleri vardır:

• Kelime kelime kopyalama (Direct Plagiarism): Başkasının eserinin aynen kopyalanması ve kaynak gösterilmemesi.
• Özetleme intihal (Patchwriting): Başkasının eserinin kelimelerini değiştirerek, cümle yapılarını bozmak suretiyle yeniden yazılması ancak temel fikirlerin aynen korunması. Bu, kaynak gösterilse bile intihal olarak kabul edilebilir çünkü kendi özgün çalışmanız değildir.
• Mozaik intihal (Mosaic Plagiarism): Başkasının eserinden birkaç cümle veya paragraf alıp, kendi cümlelerinizle karıştırarak yeni bir metin oluşturmak. Kaynağı göstermek intihalin önüne geçmez, çünkü esas fikir hırsızlığı söz konusudur.
• Ödev intihal (Self-Plagiarism): Daha önce başka bir ödev veya proje için yazdığınız çalışmayı, kaynak göstermeden tekrar kullanmak.
• Kayıp kaynak intihal (Accidental Plagiarism): Kaynak göstermeyi unutmak veya kaynak gösterme kurallarına uygun hareket etmemek. Bu, kasıtlı olmasa da intihal sayılır.

İntihalin sonuçları oldukça ciddi olabilir:

• Akademik ortamlarda: Ödevlerin düşük notla değerlendirilmesi, derslerden kalma, okuldan atılma.
• Profesyonel ortamlarda: İş kaybı, itibar kaybı, dava riskleri.
• Yayıncılık sektöründe: Kitap veya makalenin geri çekilmesi, yazarın itibarına zarar gelmesi.

İntihalden kaçınmanın yolları şunlardır:

• Kendi yazınızı oluşturun: Araştırmalarınızı yaparken notlar alın ve kendi kelimelerinizle yazın.
• Kaynakları doğru şekilde gösterin: Kullanılan tüm kaynakları, doğru ve tutarlı bir biçimde kaynakça bölümünde listeleyin. Alıntıları tırnak içine alın ve sayfada dipnot veya notlarla işaretleyin.
• Paraphrase yapın: Başkalarının fikirlerini kendi cümlelerinizle ifade edin.
• Plagiarism kontrol araçlarını kullanın: Yazılı çalışmalarınızı intihal kontrol yazılımlarıyla tarayın. Ancak bu araçlar %100 güvenilir değildir; tamamen güvenmek yerine kendi dikkatli çalışmanız öncelikli olmalıdır.
• Akademik yazım kurallarına uyun: Üniversitenizin veya kurumunuzun kaynak gösterme kurallarına dikkatlice uyun.

Kısacası, intihal, akademik ve profesyonel hayatta önemli etik sorunlardan biridir. Özgün ve etik çalışmalara önem vererek intihalden uzak durmak, başarılı ve güvenilir bir çalışma hayatı için elzemdir.

Kategoriler