evrensel (gazete) ne demek?

Evrensel, 7 Haziran 1995 tarihinden bu yana Türkiye'de günlük yayımlanan bir gazetedir.

Gazete kendisini "işçi sınıfının sömürüsüz, sınıfsız bir toplum, sosyalizm davasının bir aracı" olarak nitelendirmektedir.¹²³ Yayın çizgisi gereği işçilerin, emekçilerin, fabrikalardan, atölyelerden kendi yazdığı haber ve mektupların yayımlandığı bir gazetedir.

Haftalık ekleri

Her ay kitap eki, iki haftada bir Çarşamba günleri "Genç Hayat" adıyla gençlik eki, kent ekleri, her ayın ilk cumartesi günü "Ekmek ve Gül" adıyla kadın eki, her pazar günü ise "Evrensel Pazar" adıyla çeşitli ekler yayımlamaktadır.

Genç Hayat

iki haftada bir çarşamba günleri Evrensel gazetesine ek olarak yayımlanan ve sadece gençlerin yazılarının kabul edildiği dergidir. 24 sayfadan oluşan derginin ilk sayfasını kapak, ikinci sayfasını sunuş ve içindekiler, üçüncü sayfasını rota oluşturmakla birlikte son sayfasında genellikle bilimsel bir yazı; kitap/film önerisi ya da müzik listesine yer verir. 15 yıldan uzun süredir yayın hayatına devam etmektedir.⁴

Tarihi

İlk sayısı 7 Haziran 1995 yılında "İşte Türkiye Gerçeği" manşeti ile çıktı. Kurucu genel yayın müdürü Celal Başlangıç idi. İlk sayının ilk sayfasını gazete kadrosunda yer almayan Ümit Kıvanç hazırladı.⁵ Gazetenin ilk sayfa çizeri olan İsmail Gülgeç'in çizdiği "Entelektüel Ayı" adlı karikatürü manşeti tamamladı. Karikatürde koltuğa gömülmüş, keyifle piposunu tüttüren bir ayı, “Çok mutluyum be! Bizi hayvanlar yönetiyor... " diyordu. Gazete, bu karikatür nedeniyle ilk sayısından itibaren ceza aldı.

Gazete, 1999 ve 2000 yıllarında çeşitli kapatma davalarına maruz kaldı.⁶ Abdullah Öcalan'ın Türkiye'ye getirilmesini izleyen süreçte "Barış talebine idam" manşeti atan gazete dönemin mahkemeleri tarafından kapatıldı, ardından Yeni Evrensel adıyla tekrar kuruldu. Bu dönemde Kürt sorunu ile ilgili yazılar sebebiyle gazeteye 7 ile 10 gün arasında değişen birçok kapatma cezası verilmiştir.⁷

8 Ocak 1996 tarihinde cezaevinde öldürülen iki tutuklunun cenaze töreninin haberini yaparken, polislerce toplu halde gözaltına alınan bin kişinin arasında yer alan ve gözaltı sırasında polislerce dövülerek öldürülen⁸⁹¹⁰ gazeteci Metin Göktepe bu gazetenin muhabiridir. Metin Göktepe üzerine şair Can Yücel başta olmak üzere birçok şair, şiir yazılmıştır.¹¹ Sanatçı Ferhat Tunç da Göktepe anısına "Metin'e Ağıt" adlı bir beste yapılmıştır.
7 Haziran 2020'de çeşitli oyuncuların, müzisyenlerin, yazarların, siyasetçilerin ve okurların katılımıyla gazetenin 25. yılını pandeminin etkisiyle çevrimiçi bir etkinlikle kutladı.¹²

Yayın politikası

Yayın politikası gereği ülkenin birçok yerinden işçiler, emekçiler gazeteye mektuplar, haberler yazarak kendi sorunlarını dile getirmektedir.¹³¹⁴
Türkiye'deki sorunlara sosyalist bir bakış açısı ile yorum getiren gazete, egemen sınıf olarak tanımladığı zümrenin yüksek tirajlı diğer günlük gazetelerinden farklı olarak işçi-sendika sorunları gibi konulara ağırlık vermektedir. Evrensel gazetesi, kendisini burjuva gazetelerinden ayırarak "İşçinin, köylünün, emeğin ve tüm ezilenlerin gazetesi" olduğunu söylemektedir.¹⁵ Dünyadaki sorunların ancak işçi sınıfının birliği ile çözülebileceğini, üreten sınıfın emek gücünü kullanarak tüm baskı mekanizmalarını bozma yoluyla dünyaya barış getirebileceğini savunan Marksist-Leninist görüşlere sahiptir.
Gazete, Türkiye'deki Kürt sorununa Lenin'in ünlü "Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı" eserini referans alarak self determinasyon ilkesi açısından bakmakta¹⁶, ulusal mücadelenin sınıf mücadelesi ile paralel bir şekilde bulunması gerektiğine ve bunun da bir demokrasi mücadelesi olduğunu vurgulamaktadır.¹⁷