arirang ne demek?

Arirang (Korece: 아리랑; [a.ɾi.ɾaŋ) bir Kore halk müziğidir.¹ 60 farklı versiyonunun yaklaşık 3.600 varyasyonu bulunan şarkının hepsinde "Arirang, arirang, arariyo (아리랑, 아리랑, 아라리요)" benzeri bir nakarat yer almaktadır.² Şarkının 600 yıldan eski bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir.³

"Arirang", UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne iki kez dahil edilmiştir. Güney Kore 2012 yılında,⁴⁵ Kuzey Kore ise 2014 yılında⁶⁷ şarkının UNESCO listesine dahil edilmesi için başvuruda bulundu. 2015 yılında Güney Kore Kültür Mirası İdaresi, şarkıyı önemli maddi olmayan kültürel varlıklar listesine ekledi.⁸

Şarkı günümüzde hem Kuzey Kore'de hem de Güney Kore'de söylenmekte ve Kore Savaşı'nın ikiye böldüğü Kore Yarımadası'nda birliğin sembolü olarak kabul edilmektedir.

Tarihçe

Orijini ve etimolojisi

Şarkının Gangwon Eyaleti, Jeongseon'da ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Günümüzde "Arirang" terimi anlam bakımından belirsizdir, ancak bazı dilbilimciler "Ari"nin (아리) "güzel" anlamına geldiğini ve "rang"ın (랑) eski yerel dilde "sevgili" veya "damat" anlamına geldiğini varsaymışlardır. Shin Yong-ha⁹ gibi bilim insanları tarafından desteklenen bu teori, şarkının efsanesini beslemektedir. Efsaneye göre bu isim, adını Korece "eoureojida" kelimesinden alan bir su kütlesi olan Auraji'deki (아우라지) iskelenin yakınında Kamelya çiçekleri toplarken aşık olan bir erkek ve bir genç kızın hikayesinden türetilmiştir. Örneğin, Pyeongchang ve Samcheok sularını Han Nehri'ne bağlayan su kütlesine Auraji denir.¹⁰ Ancak bu efsanenin de iki ayrı türü bulunmaktadır:

• İlkinde, erkek, su çok yüksek olduğu için kızla tanışmak için Auraji'yi geçemez, bu yüzden üzüntülerini ifade etmek için bir şarkı söylerler.
• İkincisinde ise, erkek Auraji'yi geçmeye çalışır ve öldükten sonra bu şarkıyı söyleyerek boğulur.¹¹

Profesör Keith Howard'a göre Arirang, Jeongseon, Gangwon'un dağlık bölgelerinde ortaya çıktı ve şarkının ilk sözü 1756 tarihli bir el yazmasında tespit edildi.¹² Kore Çalışmaları Akademisi de Arirang'ın aslında Jeongseon'daki bir halk şarkısı olduğu konusunda aynı görüşü paylaşmaktadır. Jeongseon'daki bazı yerliler, halk şarkılarını Koryo döneminden geldiğini belirtmektedir.¹³

Bazıları, Gangwon'daki işçilerin Joseon Hanedanı'ndan Prens Regent Heungseon'un emriyle Gyeongbok Sarayı'nı yeniden inşa etmek için Seul'e gönderildiğinde, Jeongseon'dan gelen bu şarkının Seul'e ve Kore'nin diğer bölgelerine yayıldığını düşünmektedir.¹⁴ Kimileri ise, özellikle şarkının sözlerindeki "Arirang" ve "Arari" kelimelerinin, bu dönemde "Arirang (아리랑, 我離郞)" veya "Ananri (아난리, 我亂離)" diyen işçilerin ailelerinden geldiğini öne sürüyorlar.¹⁵¹⁶ Joseon bilgini Hwang Hyeon (1855-1910) tarafından kaydedilen Maecheonyarok'a (매천야록, 梅泉野錄) göre, şarkının bu zamana kadar ülkede yaygın olduğu görülüyordu.¹⁷

Güney Koreli edebiyat bilgini Yang Ju-dong (1903-1977), "Arirang" teriminin, aynı zamanda "uzun" anlamına gelen eski Korece yerli kelimesi "Ari" (아리) ve tepe anlamına gelen "ryeong"un (領) birleşiminden geldiği görüşünü ortaya attı.¹⁸

Bazıları "Arirang" terimini, şarkının erdemlerini öven bir şiirden evrimleşmiş olabileceğinden, Silla'nın ilk kralının eşi Leydi Aryeong'un adından türediğini düşünmektedir. Bir kısım ise, terimin "memleket" anlamına gelen Jurchen "Arin" kelimesiyle veya benzer bir ada sahip Hint tanrısının adıyla bağlantılı olduğunu iddia etmektedir.¹⁹

İlk kayıt

"Arirang"ın bilinen ilk kaydı, 1896'da Amerikalı etnolog Alice Cunningham Fletcher tarafından Washington, DC'deki evinde, Fletcher üç Koreli öğrencinin "Love Song: Ar-ra-rang" adlı bir şarkı söylemesini kaydetmesiyle yapılmıştır.²⁰ Bir kaynak, öğrencilerin asil Koreli ailelere mensup olduğu ve kaydın yapıldığı dönemde Howard Üniversitesi'nde yurtdışında okuduklarını öne sürmektedir.²¹ Başka bir kaynak ise, şarkıcıların o dönemde Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Koreli işçiler olduğunu öne sürmekte.²² Kayıtlar şu anda ABD Kongre Kütüphanesi'nde muhafaza edilmektedir.²³

Direniş marşı

1910'dan 1945'e kadar Kore'nin Japon işgali sırasında, şarkı söylemenin yoğun bir şekilde sansürlendiği ve herhangi birinin Kore milli marşı da dahil olmak üzere herhangi bir vatansever şarkıyı söylemesinin suç haline geldiği zaman, Arirang resmî olmayan bir marş haline gelmiştir. Böylece "Arirang", Japon İmparatorluğu yönetimine karşı bir direniş marşı olmuştur.²⁴²⁵ Koreli protestocular, 1919'da Japon İmparatorluğu'na karşı bir Kore gösterisi olan 1 Mart Hareketi sırasında "Arirang" şarkısını söylemişlerdir. İşgal sırasında yazılan "Arirang" varyasyonlarının çoğu, adaletsizlik, emekçilerin durumu ve gerilla savaşı temalarını içermektedir. Faşistlere karşı savaşan dağ gerillaları tarafından da söylendiği bilinmektedir.²⁶

"Arirang"ın en iyi bilinen sözleri ilk olarak Na Woon-gyu'nun yönettiği 1926 sessiz filmi Arirang'da görünmüştür. Arirang günümüzde kayıp film olarak kabul edilmekte. Ancak çeşitli kaynaklar filmin Japonlar tarafından hapsedildikten ve işkence gördükten sonra akıl hastası olan Koreli bir öğrenci hakkında olduğunu söylüyor. Film gösterime girdiğinde bir hit oldu ve ilk Koreli milliyetçi film olarak kabul edilmektedir.²⁷²⁸²⁹

Japonya'daki popülaritesi

Kore'nin Japon işgali sırasında Japonya'da, Kore kültürü ve özellikle "Arirang" çılgınlığı yaşandı. "Arirang"ın 1931 ve 1943 yılları arasında pop, caz ve mambo gibi türlerde 50'den fazla Japonca versiyonu icra edildi.³⁰

Notalar

<score vorbis="1"> \relative f' { \key f \major \time 9/8 \tempo "Lento" 4 = 140 \set Staff.midiInstrument = #"violin" c4. ~ c4 d8 c4 ( d8 ) | f4. ~ f4 g8 f4 ( g8 ) | a4. g8( a g) f4 ( d8 ) | c4. ~ ( c4 d8 c d ) r8 |\break f4. ~ f4 g8 f4 ( g8 ) | a4 ( g8 ) f4 ( d8 ) c4 ( d8 ) | f4. ~ f4 g8 f4.| f4. ~ f4. r4. |\break c'4. ~ c c | c4. a4. g4. | a4. g4 a8 f4 ( d8 ) | c4. ~ ( c4 d8 c d ) r8 |\break f4. ~ f4 g8 f4 ( g8 ) | a4 ( g8 ) f4 ( d8 ) c4 ( d8 ) | f4. ~ f4 g8 f4.| f4. ~ f4. r4. \bar "|."} \addlyrics { 아 리 랑 아 리 랑 아 라 리 요 아 리 랑 고 개 로 넘 어 간 다 나 를 버 리 고 가 시 는 님 은 십 리 도 못 가 서 발 병 난 다} \addlyrics { 아 리 랑 아 리 랑 아 라 리 요 아 리 랑 고 개 로 넘 어 간 다 청 천 하 늘 엔 별 도 - 많 고 우 리 네 가 슴 엔 꿈 도 많 다} \addlyrics { 아 리 랑 아 리 랑 아 라 리 요 아 리 랑 고 개 로 넘 어 간 다 저 기 저 산 이 백 두 산 이라 지 동 지 섣 달 에 도 꽃 만 핀 다} </score>

Sözleri

"Arirang"ın tüm versiyonları, "Arirang, arirang, arariyo (아리랑, 아리랑, 아라리요) benzeri bir nakarat içerir.³¹ "Arirang" kelimesinin kendi başına anlamsızdır ve Korece'de kesin bir anlamı yoktur.³² Diğer şarkı sözleri versiyondan versiyona değişmekle birlikte, çoğu versiyonda hüzün, ayrılık, kavuşma ve aşk temaları yer almaktadır.³³³⁴

Aşağıdaki tablo Seul'de söylenmiş "Standard Arirang"ın sözlerini içermektedir. İlk iki satır nakarattır. Nakaratı üç şiir takip eder.

Hangul/Chosŏn'gŭl	Hanja	Romanization	Türkçe translation35
<poem>아리랑, 아리랑, 아라리요... 아리랑 고개로 넘어간다.</poem>	<poem>아리랑, 아리랑, 아라리요... 아리랑 고개로 넘어간다.</poem>	<poem>Arirang, arirang, arariyo... Arirang gogaero neomeoganda.</poem>	<poem>Arirang, arirang, arariyo... Arirang Geçidinden geçerken.</poem>
<poem>나를 버리고 가시는 님은 십리도 못가서 발병난다.</poem>	<poem>나를 버리고 가시는 님은 十里도 못가서 발病난다.</poem>	<poem>Nareul beorigo gasineun nimeun Simnido motgaseo balbyeongnanda.</poem>	<poem>Beni (burada) terk eden sevgili Ayağını incitmeden 10 li bile yürüyemeyecek.</poem>
<poem>청천하늘엔 잔별도 많고, 우리네 가슴엔 희망도 많다.</poem>	<poem>晴天하늘엔 잔별도 많고, 우리네 가슴엔 希望도 많다.</poem>	<poem>Cheongcheonhaneuren janbyeoldo manko, Urine gaseumen huimangdo manta.</poem>	<poem>Berrak gökyüzünde pek çok yıldız olduğu gibi, Kalplerimizde de pek çok hayal var.</poem>
<poem>저기 저 산이 백두산이라지, 동지 섣달에도 꽃만 핀다.</poem>	<poem>저기 저 山이 白頭山이라지, 冬至 섣달에도 꽃萬 핀다.</poem>	<poem>Jeogi jeo sani baekdusaniraji, Dongji seotdaredo kkonman pinda.</poem>	<poem>Orada, o dağın üstünde Baekdu Dağı var Kış günlerinin ortasında bile çiçeklerin açtığı.</poem>

Farklı türleri

"Arirang"ın 60 farklı versiyonunun tahmini 3.600 farklı türü vardır.³⁶ "Arirang"ın farklı versiyonlarının adlarına genellikle menşe yerlerinin önüne eklenir.³⁷

"Jeongseon Arirang" genellikle şarkının orijinal versiyonu olarak kabul edilirken, Seul'deki "Bonjo Arirang" (kelimenin tam anlamıyla: Standart Arirang) en ünlü versiyonlardan biridir. Bu versiyon ilk kez 1926 yapımı Arirang filminin tema müziği olarak kullanıldığı zaman popüler olmuştur.³⁸

Diğer ünlü türler arasında, Kore halk müziği türlerinin pansori ve sinawi'nin doğduğu yer olarak bilinen Güney Jeolla Eyaletinden "Jindo Arirang"; ve Güney Gyeongsang Eyaletinden "Miryang Arirang"dır.³⁹⁴⁰

Resmî durumu

UNESCO

Hem Güney Kore hem de Kuzey Kore, "Arirang"ın UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne dahil edilmesini teklif etmiştir. Güney Kore, şarkıyı 2012 yılında, Kuzey Kore ise 2014 yılında başvuru yaptı.⁴¹⁴²

Güney Kore

2015 yılında Güney Kore Kültür Mirası İdaresi, önemli maddi olmayan kültürel varlıklar listesine "Arirang"ı ekledi.⁴³

ABD Ordusu

Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun 7. Piyade Tümeni, Güney Kore'nin ilk başkanı Syngman Rhee'den izin aldıktan sonra, Mayıs 1956'da "Arirang"ı resmi marş şarkısı olarak kabul etti. Tümen Kore Savaşı sırasında 1950'den 1953'e kadar Kore'de konuşlanmıştı.⁴⁴

Popüler kültürdeki yeri

Müzik

• Amerikalı besteci John Barnes Chance, 1962-63 konser grubu kompozisyonu Variations on a Korean Folk Song adıyla 1950'lerin sonlarında Kore'de duyduğu "Arirang"ın bir versiyonuna dayandırdı.
• 2007'de Güney Koreli vokal grubu SG Wannabe, "Arirang" başlıklı bir şarkı içeren The Sentimental Chord albümünü yayınladı. Şarkı Kore geleneksel enstrümanlarıyla çalınmış ve orijinal Arirang melodisi, anahtar değişikliğinden önce briç sırasında bir elektro gitarla çalınmıştır.⁴⁵⁴⁶ O zamandan beri şarkıyı Kore Ulusal Geleneksel Orkestrası ile ve çeşitli Arirang Festivallerinde canlı olarak seslendirdiler.
• New York Filarmoni Orkestrası, 26 Şubat 2008'de Kuzey Kore'ye yaptığı gezi sırasında bir encore için "Arirang"ı seslendirdi.⁴⁷
• Kasım 2013'te, Hankuk Yabancı Çalışmalar Üniversitesi'ndeki öğrenci korosu, "Arirang"ı İngilizce, Çince, Japonca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Almanca, Rusça, Arapça ve Korece olarak seslendirdi.⁴⁸
• K-pop grubu A.C.E, Arirang Kültüründe Arirang'ın Canlandırılması programı için "Jindo Arirang (Prehistory)" performansını sergiledi. Orijinal şarkıya sadık kalınarak yapılmış versiyonlar, Changer: Dear Eris albümünde de yer almaktadır.

Filmler

• Arirang, erken dönem Koreli film yapımcısı Na Woon-gyu'nun 20. yüzyılda "Arirang" şarkısını popülerleştiren etkili 1926 yapımı filminin adıdır.
• Arirang aynı zamanda 2011 yapımı Güney Kore menşeili belgeselin adıdır. Film, 2011 Cannes Film Festivali'nde Belirli Bir Bakış kategorisinde birincilik ödülü kazandı.⁴⁹

Medya

• Arirang TV ve Arirang Radio, Kore Uluslararası Yayıncılık Vakfı tarafından yönetilen ve İngilizce yayın yapan uluslararası medya organlarıdır.⁵⁰⁵¹

Spor

• Kuzey Kore'de gerçekleşen toplu jimnastik ve performans festivali genellikle Arirang Festivali olarak bilinir.⁵²
• Avustralya'nın Sidney şehrinde düzenlenen 2000 Yaz Olimpiyatları açılış töreninde, Güney Koreli ve Kuzey Koreli sporcular, "Arirang" çalınırken Birleşik Kore bayrağı'nı taşıyarak birlikte yürüdüler.⁵³
• Güney Koreli taraftarlar, 2002 FIFA Dünya Kupası sırasında "Arirang"ı tezahürat şarkısı olarak kullandılar.⁵⁴
• Güney Koreli artistik patinajcı Yuna Kim, 2011 Dünya Artistik Patinaj Şampiyonası'nda ikinci olduğu serbest pateni sırasında "Arirang" için bir performans sergiledi.⁵⁵
• "Arirang"ın çeşitli kısımları, 2018 Kış Olimpiyatları boyunca (özellikle açılış töreni⁵⁶ ve Olimpik Yayın Hizmetleri jeneriklerinde) birçok kez kullanıldı.
• 2018 Asya Oyunları'nda, Birleşik Kore Takımı kanoda altın madalya kazandığında marş olarak "Arirang" çalındı.⁵⁷

Video oyunları

• Killer Instinct'teki Kim Wu'nun teması, Hoona Kim tarafından söylenen "Arirang" unsurlarına sahiptir.⁵⁸
• "Arirang", Sid Meier's Civilization VI'da Kore uygarlığının teması olarak kullanılır.
• "Horangi Arirang", Hwang'ın Soulcalibur'daki temasının adıdır.

Kaynakça

Orijinal kaynak: arirang. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩

32. sejong prize | erişimtarihi = 27 Mart 2022 | çalışma = www.sejongculturalsociety.org | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20220317075022/https://www.sejongculturalsociety.org/composition/current/music/arirang.php |arşivtarihi= 17 Mart 2022 | ölüurl = hayır }} ↩

33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩

39. sejong prize | erişimtarihi = 27 Mart 2022 | çalışma = www.sejongculturalsociety.org | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20220327202917/https://www.sejongculturalsociety.org/composition/current/music/jindo.php |arşivtarihi= 27 Mart 2022 | ölüurl = hayır }} ↩

40. sejong prize | erişimtarihi = 27 Mart 2022 | çalışma = www.sejongculturalsociety.org | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20220327201404/https://www.sejongculturalsociety.org/composition/current/music/milyang.php |arşivtarihi= 27 Mart 2022 | ölüurl = hayır }} ↩

41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩
46. ↩
47. ↩
48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩
54. ↩
55. ↩
56. ↩
57. ↩

58. Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: ↩

Kategoriler