apoptoz ne demek?

Apoptoz, programlanmış hücre ölümü anlamına gelir ve organizmaların gelişimi ve homeostazının korunması için kritik bir süreçtir. Apoptoz, hücrelerin kontrollü ve düzenli bir şekilde parçalanmasıyla karakterizedir, böylece çevredeki dokulara zarar verilmez ve iltihaplanma tetiklenmez.

Apoptozun Temel Özellikleri:

• Hücre Büzüşmesi: Apoptoza giren hücreler hacim kaybeder ve büzüşür.
• Kromatin Yoğunlaşması (Piknoz): Hücre çekirdeğindeki genetik materyal yoğunlaşır ve kümelenir.
• DNA Parçalanması (Karyoreksis): Kromatin yoğunlaşmasını takiben, DNA enzimatik olarak parçalanır.
• Membran Kabarcıklanması: Hücre zarı, apoptoz cisimcikleri adı verilen küçük kabarcıklar oluşturur.
• Fagositoz: Apoptoz cisimcikleri ve hücre kalıntıları, fagositoz yoluyla bağışıklık hücreleri tarafından temizlenir.

Apoptozun Tetiklenmesi:

Apoptoz, içsel (mitokondriyal) ve dışsal (reseptör aracılı) olmak üzere iki ana yol aracılığıyla tetiklenebilir:

• İçsel Yol (Mitokondriyal Yol): Hücre içi stres faktörleri (DNA hasarı, oksidatif stres, vb.) mitokondri zarının geçirgenliğini artırır ve sitokrom c gibi pro-apoptotik proteinlerin salınmasına neden olur. Sitokrom c, apoptozom adı verilen bir kompleks oluşturarak kaspaz aktivasyonunu tetikler.
  • DNA Hasarı
  • Oksidatif Stres
  • Sitokrom%20c
  • Apoptozom
• Dışsal Yol (Reseptör Aracılı Yol): Hücre yüzeyindeki ölüm reseptörleri (örneğin, TNF reseptörü, Fas reseptörü) ligandlarına bağlandığında, kaspaz aktivasyonunu başlatan sinyaller gönderir.
  • TNF Reseptörü
  • Fas Reseptörü

Kaspazlar:

Kaspazlar, apoptozun temel uygulayıcılarıdır. Sistein proteazlardır ve hedef proteinleri aspartik asit kalıntılarından sonra keserek hücrenin yapısal ve fonksiyonel bileşenlerini parçalarlar. İnisiyatör kaspazlar ve efektör kaspazlar olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. * Kaspazlar

Apoptozun Önemi:

Apoptoz, gelişim sırasında parmakların ve ayak parmaklarının oluşumu, sinir sisteminin şekillenmesi ve bağışıklık sisteminin otoimmün tepkileri önlemesi gibi çeşitli fizyolojik süreçlerde rol oynar. Ayrıca, kanser, otoimmün hastalıklar ve nörodejeneratif hastalıklar gibi birçok hastalığın patogenezinde de önemli bir rol oynar. Apoptozun yetersiz veya aşırı aktivasyonu, bu hastalıkların gelişimine katkıda bulunabilir. * Otoimmün%20Hastalıklar * Nörodejeneratif%20Hastalıklar