akantosit ne demek?

Biyoloji ve tıpta, akantosit (Yunan kelime ἄκανθα acantha'dan, 'diken' anlamına gelir) hücre zarında anormal dikenli projeksiyonlar içeren kırmızı kan hücresi biçimini ifade eder. Ekinosit veya şistositlerle karıştırılabilirler.¹²

Akantositlerin sivri uçlu yıldızlara benzeyen, iri, düzensiz aralıklı, değişken büyüklükte çentikleşmeleri vardır. Kan yaymalarında abetalipoproteinemi, karaciğer hastalıkları, kronik granülomatöz hastalık, McLeod sendromu ve nöroakantositoz, anoreksiya nervoza, infantil piknositoz, hipotiroidizm, idiyopatik neonatal hepatit, alkolizm, konjestif splenomegali, Zieve sendromu gibi çeşitli kalıtsal nörolojik bozukluklarda görülürler.³⁴⁵

Kullanımı

Spur (mahmuz) hücreleri akantositlerle eş anlamlı olarak kullanılabilir veya bazı kaynaklarda ciddi karaciğer hastalığı olan bazı kişilerde görüldüğü üzere spikülleri körelten ve hücrelerin sferositik hale geldiği (sferoakantosit) splenik modifikasyona uğramış belirli bir alt kümeye işaret edebilir.⁶⁷

Akantositoz, şiddetli siroz veya pankreatitte izlenebileceği gibi akantositik kırmızı kan hücreleri, nörolojik problemler ve yağlı dışkılama ile klinik veren abetalipoproteinemide de özellikle görülür.⁸ ⁹¹⁰

Patofizyoloji

Akantositler iki mekanizmanın birinden kaynaklanır. Zar lipidlerindeki değişiklikler abetalipoproteinemi ve karaciğer işlev bozukluğunda görülür. Zar yapı proteinlerinde değişiklikler nöroakantositoz ve McLeod sendromunda görülür.

Karaciğer fonksiyon bozukluğunda, apolipoprotein A-II eksik lipoprotein plazmada birikir ve eritrositlerde artmış kolesterol oluşturur. Bu, eritrosit hücre zarında anomalilere ve dalakta yeniden biçimlenmeye ve akantosit formasyonuna neden olur.

Abetalipoproteinemide, yağların ve E vitamininin eksikliği eritrositlerde anormal morfolojiye neden olur.

Ayırıcı tanı

Akantositoz, akut veya kronik Anemi, Hepatit A, B, C; hepatorenal sendrom, hipopitüitarizm, malabsorpsiyon sendromları, malnütrisyonda (Anoreksiya nervoza ve kistik fibroz gibi) görülebilir. Malnütrisyonda beslenme yetersizliğinin çözülmesi ile ortadan kalkar. Akantosit benzeri hücreler hipotiroidizmde, splenektomiden sonra ve myelodisplazide de görülebilir.¹¹ ¹²

Akantositlerin, aynı zamanda 'çapak hücreleri: burr cells' olarak da adlandırılan ekinositlerden ayırt edilmesi gerekir. Ekinositler akantositler gibi çentikleşmiş olmasına rağmen, hücre zarı üzerinde düzenli aralıklarla çok sayıda, küçük, projekte spikülasyonlara sahip olmaları açısından farklıdırlar. Çapak hücreleri genellikle üremiyi işaret eder, ancak hipomagnezemi ve hipofosfatemideki hafif hemoliz, uzun mesafe koşucularındaki hemolitik anemi ve piruvat kinaz eksikliği gibi birçok durumda da görülür. Burr hücreleri aynı zamanda yüksek pH, kan depolaması, ATP tükenmesi, kalsiyum birikimi ve camla temas nedeniyle in vitro olarak da ortaya çıkabilir. Akantositler, aynı zamanda, birkaç büyük protuberansı olan "boynuz hücreleri" olarak da adlandırılan keratositlerden de ayırt edilmelidir.¹³