yolda ne demek?

Yolda (İngilizce özgün adı On the Road), Beat kuşağı yazarlarından Jack Kerouac'ın 1951'de yazdığı ve Viking Press tarafından 1957'de yayımlanan romanıdır. Büyük ölçüde otobiyografik olan ve çoğu unsuru gerçek hayattan alınan romanda Kerouac ve arkadaşlarının yüzyılın ortasında ABD'yi baştan başa dolaştığı yolculuklar ve daha sonra Beat Kuşağı olarak adlandırılacak yakın arkadaş çevresi anlatılır. Savaş sonrası Amerikan gençliğini en fazla etkileyen ve Beat kuşağını tanıtan eser kabul edilir.

Oluşumu

Romanın malzemesi Kerouac'ın 1947'den itibaren çıktığı yolculuklar sırasında sürekli not aldığı küçük defterlerde yıllarca biriktiyse de, bunların roman bütünlüğünde ortaya çıkması 1951 yılındaki yoğun üç haftada gerçekleşti. Bu süre içinde Kerouac, daha sonra sıkça anlattığı şekliyle, "parça kâğıtları uç uca ekleyerek yaptığı 36 metrelik bir ruloya aralıksız, neredeyse bir oturuşta daktilo ederek" kitabı bitirdi. Metin, 1957'de yayınlanana kadar geçen yıllarda bir kısmını Kerouac'ın gerekli gördüğü pek çok değişiklik geçirdi ama bu arada yayınevinin ısrarıyla o dönem pornografik olarak değerlendirilen kısımlar çıkartıldı ve gerçek isimler değiştirildi. Viking Press 2007'de kitabın 50. yıldönümü vesilesiyle özgün metnin çok az değiştirilmiş bir şeklini On the Road: The Original Scroll başlığıyla yayınladı.

Karakterler

Gerçek hayattaki karşılığı¹	Karakterin adı
Jack Kerouac	Sal Paradise
Gabrielle Kerouac	Sal'ın teyzesi
Alan Ansen	Rollo Greb
William S. Burroughs	Old Bull Lee
Joan Vollmer	Jane
Lucien Carr	Damion
Neal Cassady	Dean Moriarty
Carolyn Cassady	Camille
Hal Chase	Chad King
Henri Cru	Remi Boncoeur
Bea Franko	Terry
Allen Ginsberg	Carlo Marx
Diana Hansen	Inez
Alan Harrington	Hal Hingham
Joan Haverty	Laura
Luanne Henderson	Mary Lou
Al Hinkle	Ed Dunkel
Helen Hinkle	Galatea Dunkel
Jim Holmes	Tom Snark
John Clellon Holmes	Tom Saybrook
Herbert Huncke	Elmer Hassel
Frank Jeffries	Stan Shephard
Gene Pippin	Gene Dexter
Ed Stringham	Tom Saybrook
Allan Temko	Roland Major
Bill Tomson	Roy Johnson
Helen Tomson	Dorothy Johnson
Ed Uhl	Ed Wall

Özet

Kitap, anlatıdaki maceraların esas bağlayıcısı ve ortak paydası olan kişinin tanıtılmasıyla açılır: Dean Moriarty (Neal Cassady). Anlatıcı Salvatore Sal Paradise (Kerouac) ise hümanist düşüncelerin, kendi eklektik arkadaş grubunun, cazın, Amerikan coğrafyası ve kadınların etkisi altındadır.

Daha en başta "Dean Moriarty'nin gelişiyle ömrümün yollarda diye adlandırabileceğim bölüm başladı" diyen Sal kitabın devamında bu uzun yolculukları anlatır.

Roman, New York'ta sona erer. Dean Sal'ı görmek ve onu kendisine katılarak kız arkadaşıyla birlikte San Francisco'ya taşınmaya ikna etmek için New York'a gelir. Ancak taşınma planları yürümez ve Dean Batı'ya yalnız başına döner.

Sinema uyarlaması

Yolda'nın filme çevrimi uzun yıllar gündemde kalmıştır. Russell Banks, kitabın film haklarını 1980'de alan yapımcı Francis Ford Coppola için romanı senaryoya aktarmıştır. Film projesi Brezilyalı yönetmen Walter Salles yönetiminde, uzun bir hazırlık döneminden sonra Ağustos 2010'de başlayan çekimlerin 25 milyon USD bütçeyle New Orleans, Montreal, Meksika ve Arjantin'de yapılacağı duyurulmuştu.² Film, 2012 tarihinde vizyona girdi.

Etkileri

Yolda aralarında Bob Dylan, Jim Morrison, Hunter S. Thompson olmak üzere pek çok şair, yazar, oyuncu ve müzisyen üzerinde büyük etki bıraktı. Dylan yıllar sonra "Herkes gibi benim de hayatımı değiştirmişti." diyecekti. Tom Waits de, Jack ve Neal'i bir şarkısında anar ve Beatlerden "atalar" diye bahseder. Tanınmış fotoğrafçı Robert Frank ve Stephen Shore da 1970'lerde Kerouac'ın kitabını rehber alarak, Amerikan yol gezileri yaptılar. Hunter S. Thompson'ın yol romanı Fear and Loathing in Las Vegas gibi, Easy Rider, Paris, Texas ve hatta Thelma ve Louise gibi filmleri de, Kerouac'ın romanı olmadan düşünmek çok zordur.³