yeelen ne demek?

Yeelen, 1987 yılında gösterime girmiş bir Mali filmidir.

Filmin adı olan "Yeelen" sözcüğü yerli Bambara dilinde "Parlaklık" veya "Işık" manasına gelmektedir. Bambara ve Fula dillerinde çekilmiştir.

Konusu

Afrika'da yaşayan Bambara kabilesinin sözlü kültürü içerisinde yer alan bir efsaneden kaynaklanmaktadır. Filmin geçtiği dönem açıkça belirtilmemiştir. Ancak olasılıkla 13. yüzyıldaki Mali İmparatorluğu içerisinde geçtiği düşünülmektedir.

Nianankoro adındaki genç adam babasının idaresi altındaki bir kabilede yaşamaktadır. Nianankoro gizemli güçleri elde etmek üzere gizlice yola çıkar. Bunun için amcasından yardım almayı planlamaktadır.¹ Tehlikeli yolculukta ilginç bir serüven yaşayacaktır. Babası Soma ise oğlunun yerini elindeki büyülü bir nesne ile bularak izlemeye başlar. Amacı oğluna engel olmaktır.

Yolculuk esnasında Nianankoro ona kaderini söyleyen bir sırtlana rastlar. Yabancı bir kavim tarafından bir hırsız olduğu iddiasıyla yakalanır. Ancak yetenekleri sayesinde kurtulmayı başarır.

Soma, ise tanrıları sakinleştirmek için albino bir adamı ve vahşi bir köpeği kurban eder. Film boyunca büyü gücüne ulaşmasını engellemek isteyen babası ile delikanlı arasındaki çelişki ve güç mücadelesi vurgulanır.²

Genç adam babası ile karşılaşmadan önce kutsal suda yıkanır.

Seyirciye büyülü, fantastik ve gerçeküstücü bir serüven sunulmaktadır. İnsanüstü ve doğaüstü güçler insanın hayatında kendi iradesine eşit bir etkiye sahiptir. Geri planda uçsuz bucaksız savan ve kıraç tepeler görülür. Yaptıkları büyülerle insanlara etki edebilen şamanlar, büyüye inanan kabile şefleri (krallar) bulunan ve zaman zaman olabildiğince ıssızlaşan bu diyarda genç adam aşk ile de tanışır.

Teknik özellikler

35 mm, renkli olarak çekilmiştir.

Yorumlar ve övgüler

The Guardian'a göre Afrikanın en iyi 20 filmi arasındadır (11. sırada).³ Chicago Reader'a göre ise o tarihe kadar yapılmış en iyi Afrika filmidir.⁴ Empire Dergisi'nin 2010 yılında yayınladığı "Dünya Sineması'nın En İyi 100 Filmi" ("The 100 Best Films Of World Cinema") listesinde ise 94. sırada yer almıştır.⁵

Oyuncular

Issiaka Kane - Nianankoro
Niamanto Sanogo - Soma (baba) / Djigui (ikizi)
Aoua Sangare - Attou (genç Fulani kadını)
Balla Moussa Keita - Rouma Boll (Fulani kralı)
Soumba Traore - Mah (anne)
Ismaila Sarr - Bofing (amca)
Youssouf Tenin Cissé - (küçük çocuk)
Koke Sangare - Komo şefi

Kaynakça

Yeelen , Film Notes, Kevin Jack Hagopian, Newyork State - Writers Institute, S. University of Newyork
Yeelen , Nathaniel Thompson, TCM (Turner Classic Movies), October 16, 2013
Samuel Lelièvre, La Lumière de Souleymane Cissé. Cinéma et Culture, Paris, L'Harmattan, 2013 (ISBN 978-2-343-00201-9).
Yeelen (NR), Hal Hinson, Washington Post, 03 March 1989