vahhabilik ne demek?

Vahhabizm, 18. yüzyılda Arabistan'ın Necid bölgesinde Muhammed bin Abdülvehhab adındaki bir dini lider tarafından ortaya atılan İslam'ın Selefi bir yorumudur. Adını kurucusundan alan bu hareket, İslam'ın özüne geri dönmeyi, yani erken Müslümanların (Selef-i Salihin) uygulamalarına ve inançlarına sıkı sıkıya bağlı kalmayı savunur. Ancak, Vahhabizmin yorumu ve uygulaması, diğer Selefi hareketlerden farklılık gösterir ve oldukça tartışmalıdır.

Vahhabizmin temel prensipleri şunlardır:

• Tawhid (Allah'ın birliği): Vahhabiler, Allah'ın birliğine (tevhid) son derece vurgu yaparlar ve Allah'a ortak koşmayı (şirk) en büyük günah olarak görürler. Bu, diğer dini inançları, gelenekleri ve uygulamaları reddetmelerine yol açar. Mezar ziyaretleri, azizlere dua etme gibi uygulamaları şirk olarak nitelendirirler.

• Selefiye: Erken İslam'ın (ilk üç kuşak Müslüman) uygulamalarına ve inançlarına bağlı kalma. Bu, fıkıh (İslam hukuku) ve teolojide kendi yorumlarını benimsemelerini ve diğer yorumları reddetmelerini gerektirir.

• Kur'an ve Sünnet'e dönüş: Vahhabiler, Kur'an ve Sünnet'e (Peygamber Muhammed'in sözleri ve uygulamaları) kesinlikle bağlı kalmayı vurgularlar. Ancak, Kur'an ve Sünnet'in yorumları konusunda diğer gruplardan farklılık gösterirler.

• Bid'at (inovasyon) reddi: Vahhabiler, İslam'da Peygamber döneminde olmayan uygulamaları ve inançları "bid'at" olarak adlandırır ve reddederler. Bu, birçok geleneksel İslam uygulamasını ve inanç sistemini dışlamalarına neden olur.

• Cihad: Vahhabiler cihadı, İslam'ı yaymak ve İslam düşmanlarına karşı savaşmak için yapılması gereken bir görev olarak görürler. Ancak, cihadın yorumu ve uygulaması tartışmalıdır.

Eleştiriler:

Vahhabizm, özellikle diğer Müslüman gruplar tarafından, aşağıdaki nedenlerle sıklıkla eleştirilir:

• İntolerans: Diğer İslam mezheplerine ve farklı inançlara karşı hoşgörüsüzlük ve saldırganlık.
• Radikalizm: Bazı grupların şiddete başvurması ve aşırı yorumlarıyla bağdaştırılması.
• Selefiye'nin katı yorumu: Esnek olmayan ve katı bir yorumu nedeniyle İslam'ın zenginliğini ve çeşitliliğini yok saydığı iddia edilir.
• Tarihsel bağlamın göz ardı edilmesi: Tarihsel ve kültürel bağlamlara yeterince önem vermediği ve kendi yorumlarını mutlak gerçek olarak kabul ettiği iddia edilir.
• Sünni İslam'ın çeşitliliğini kabul etmemesi: Sünni İslam'ın farklı mezheplerini ve yorumlarını reddetmesi.

Önemli Not: Vahhabizm, tek tip bir hareket değildir ve farklı gruplar ve yorumlar içerir. Bazı Vahhabiler ılımlı ve barışçıl iken, diğerleri daha radikal ve şiddete meyilli olabilir. Bu nedenle, tüm Vahhabileri tek bir kalıpta değerlendirmek yanlıştır. Ancak, hareketin bazı unsurları ve tarihi, ciddi endişelere yol açmaktadır. Bu bilgi, Vahhabizm hakkındaki karmaşık ve çok yönlü tartışmaya genel bir bakış sunmaktadır. Daha derinlemesine bilgi için akademik kaynaklara danışılması önerilir.