tezkiye ne demek?

Tezkiye, Arapça kökenli bir kelime olup, "temizleme," "arındırma," "iyileştirme," "onaylama" veya "tasdik etme" anlamlarına gelir. İslam terminolojisinde ise farklı bağlamlarda kullanılır:

1. Manevi Temizlenme (Tazkiye-i Nefis): Bu anlamda tezkiye, kişinin nefsini (benliğini) kötü huylardan, günahlardan ve kötü düşüncelerden arındırması, Allah'a yaklaşması ve ahlaki mükemmelliğe ulaşma yolculuğudur. İbadetler, dua, zikir, tevbe, istiğfar, iyilik yapma ve kötü alışkanlıklardan uzak durma gibi uygulamalar bu süreci destekler. Manevi bir arınma ve içsel bir dönüşüm sürecidir. Sufizmde tezkiye-i nefis büyük önem taşır.

2. Bir Kişinin İyiliğini Onaylamak: Tezkiye, bir kişinin ahlaki durumunun, dini bilgisinin ve güvenilirliğinin tanıklar tarafından onaylanması anlamına da gelir. Özellikle iş, evlilik, önemli görevler gibi konularda kişinin güvenilirliğini göstermek için kullanılır. Bu anlamda, bir kişinin iyi karakterli, dürüst ve güvenilir olduğuna dair bir referans veya şahitlik belgesi gibi düşünülebilir. Bu kullanım, geçmişte daha yaygınken günümüzde referans mektubu gibi daha modern uygulamalarla yer değiştirmiştir.

3. Bir Şeyin Pak Olmasının Onaylı Olması: Bazen, bir malın veya nesnenin temiz ve kullanılabilir olduğunun onaylanması anlamında da kullanılır. Ancak bu anlam, daha çok yukarıdaki iki anlamın gölgesinde kalır.

Özetle, tezkiye, hem içsel bir manevi arınma sürecini hem de bir kişinin veya bir şeyin iyiliğinin onaylanmasını ifade eden çok yönlü bir kavramdır. İslam düşüncesinde özellikle manevi gelişime odaklanan anlamı daha baskındır.