tengri ne demek?

Tengri (Тәңір, Тенгри, Tengri), Türk ve Moğol halklarının inanç sisteminde gökyüzü tanrısıdır. Tek tanrıcılık değil, şamanistik bir tanrıdır ve evrenin yaratıcısı ve hükümdarı olarak kabul edilir. Tengricilik adı verilen inanç sisteminin merkezinde yer alır.

Tengri hakkında şu bilgileri verebiliriz:

• Evrenin Yaratıcısı ve Hükümdarı: Tengri, evrenin, dünyanın ve insanlığın yaratıcısıdır. Her şeye hakimdir ve evrenin düzenini korur. Gökyüzüyle özdeşleşir ve gökyüzü olaylarını kontrol eder.

• Ulaşılamayan ve Yüce Bir Varlık: İnsanlar Tengri'ye doğrudan ulaşamazlar. Şamanlar ve ruhaniler, Tengri ile iletişim kurmak ve onun iradesini anlamak için ritüeller ve dualar kullanırlar.

• Güç ve Adaletin Sembolü: Tengri, güç, adalet, bereket ve koruma ile özdeşleştirilir. İnsanların doğru yaşamalarını ve ahlaki değerlere uymalarını bekler.

• Diğer Ruhlar ve Tanrılarla İlişkisi: Tengri, tek başına değil, bir ruhlar ve diğer tanrısal varlıklar hiyerarşisi içinde yer alır. Bu varlıklar, Tengri'nin emri altında çalışır ve farklı doğal olaylar veya güçleri temsil ederler. Örneğin, yeraltı dünyasıyla ilişkili tanrılar ya da doğanın farklı güçlerini temsil eden ruhlar.

• Tengricilikteki Rolü: Tengricilik, şamanizmle yakından ilişkili bir inanç sistemidir. Şamanlar, Tengri ve diğer ruhlar dünyasıyla iletişim kurarak, insanlara yardım eder, hastalıkları iyileştirir, geleceği tahmin eder ve kötü ruhlardan korurlar.

• Tarihi ve Coğrafi Yayılımı: Tengri inancı, Orta Asya'daki Türk ve Moğol boyları arasında yaygın olarak benimsenmiştir. Günümüzde de bazı Türk ve Moğol topluluklarında Tengriciliğin izleri ve yeniden canlandırılma çabaları görülmektedir. Ancak, tarihsel süreç içinde diğer dinlerin etkisiyle Tengri inancı değişmiş ve evrilmiştir. İslam ve Budizm gibi dinlerin yayılmasıyla birlikte, Tengri inancı büyük ölçüde gerilemiştir.

Özetle, Tengri, Türk ve Moğol kültürlerinde önemli bir yere sahip olan gökyüzü tanrısı, evrenin yaratıcısı ve hükümdarıdır. Şamanistik bir inanç sistemi olan Tengriciliğin merkezinde yer alır ve güç, adalet ve koruma ile özdeşleştirilir. Ancak günümüzde saf haliyle çok az izine rastlanmaktadır.