suluhan ne demek?

Suluhan, Ankara'nın Altındağ ilçesinde Ulus'ta bulunan tarihi bir handır.

II. Bayezid Devri emirlerinden Hasan Paşa tarafından 1508 - 1511 yılları arasında inşa edildiği düşünülen iki katlı, iki avlulu kâgir bir şehir hanıdır.¹ Hacı Doğan Mahallesi Tekneciler Sokağı ile Suluhan Sokağı arasında bulunmaktadır. "Hasanpaşa Hanı" ve "''Ankaravî Hanı'"' olarak da bilinir.²

Tarihi

16. yüzyılda Ankara'da Kaledibi denen yerde Aşağı Yüz diye adlandırılan kesimde inşa edildi. Yapının inşa kitabesi bulunmaz ancak vakfiyesinin 1508'de düzenlenmiş olması ve buna 1511'de bir zeyl eklenmiş olması nedeniyle 1508-1511 arasında inşa edildiği düşünülür.³

Daha önceki kayıtlarda"Hasanpaşa Hanı" olarak bahsedilen handan, 1688 tarihli bir kayıtta "Suluhan" diye bahsedilmiştir.⁴ Yapıya bu tarihlerde suyun getirilmiş olduğu ve birinci avlusundaki şadırvan ve mescit ile ikinci avlusundaki hamamın da bu tarihten sonra inşa edildiği düşünülür.

Osmanlı döneminde handa kahve ve iplik ticareti yapılmaktaydı. 1929 yılındaki Balıkpazarı yangınında yapı tahrip oldu; 1940'lı yıllarda hanın sadece dış duvarları ayakta kaldı.

1950'lere kadar harap halde varlığını sürdürerek; sebze, meyve satış yeri, küçük bir hal olarak kullanıldı.⁵ 1969 yılında yıkılarak yerine işhanı yapılması düşünülmüşse de, bundan vazgeçilmiştir.

1984 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından moloz taş ve kesme taşla kâgir olarak, aslına uygun bir şekilde onarım ve restorasyondan geçerek günümüzdeki halini aldı.

Mimari özellikleri

Kuzey-güney yönünde uzanan iki avlulu bir yapıdır. Kuzey cephe ortasındaki dışa doğru çıkıntı yapan, dikdörtgen planlı taç kapı niteliğindeki mekandan hana girilir.

Kuzeyde bulunan birinci avlu kare planlıdır; avluya bakan cepheler iki katlıdır ve her iki katta da revak gerisinde mekanlar yer alır. Alt katta birer kapı ve pencere ile revaka açılan otuz mekan; üst katta ise dış cepheye birer pencere, revaka birer kapı ve pencere ile açılan otuz iki mekan bulunur.⁶ Avlunu ortasında bir şadırvan ve şadırvanın dört köşesindeki ayaklar üstüne oturan bir mescit vardır.

Birinci avludan ikinci avluya güney kanat ortasındaki bir koridorla geçilir. Avlunun kuzeybatı köşesinde bir hamam, kuzeydoğu köşesinde dikdörtgen planlı bir mekan bulunur. Birinci avludaki şadırvan ve mescid ile ikinci mekandaki hamam ve dikdörtgen mekanın sonradan inşa edilmiş olduğu düşünülür.

İkinci avlunun kanatlarında ahır mekanları yer almaktadır. İki avlulu olup ikinci avlunun kanatlarında ahır mekanlarının yer alması bakımından Bursa Koza Hanı ve Edirne Rüstempaşa Kervansarayı'na benzemektedir.⁷