subkutan ne demek?
Subkutan, derinin altında anlamına gelen bir Latince terimdir. Tıpta, deri altı dokusuna (hipodermis) yapılan enjeksiyonları, ilaç uygulamalarını veya diğer prosedürleri tanımlamak için kullanılır. Daha detaylı açıklayacak olursak:
Subkutan Dokunun Özellikleri:
- Konumu: Derinin alt tabakasıdır ve kaslardan üstte yer alır.
- Yapısı: Yağ hücreleri (adipositler) ağırlıklı olmak üzere gevşek bağ dokusundan oluşur. Kan damarları ve lenfatik damarlar açısından zengindir.
- Fonksiyonu: Vücut sıcaklığının düzenlenmesi, enerji depolaması ve şok emiliminde rol oynar.
Subkutan Uygulamalar:
Subkutan uygulama, birçok ilaç ve sıvının vücuda verilmesinde kullanılan yaygın bir yöntemdir. Bu yöntemin avantajları şunlardır:
- Emilim hızı: İntravenöz enjeksiyondan daha yavaş, ancak intramüsküler enjeksiyondan daha hızlı emilim sağlar. Bu, daha uzun süreli etki sağlar.
- Kolay uygulama: Genellikle diğer uygulama yöntemlerine göre daha kolay ve daha az acı vericidir.
- Güvenli uygulama: Nispeten güvenli bir yöntemdir, çünkü büyük damar ve sinirlere ulaşma riski daha düşüktür.
Subkutan Enjeksiyon İçin Önemli Noktalar:
- İğne açısı: İğne, deriye 45-90 derecelik bir açıyla batırılır. Hasta ve enjeksiyon yapılan bölgeye göre açı ayarlanır. Daha ince kişilerde 45 derece, daha şişman kişilerde ise 90 derece açı kullanılabilir.
- İğne boyutu: İğne boyutu ve kalınlığı ilacın viskozitesine ve hastanın deri altı yağ dokusunun kalınlığına göre değişir.
- Enjeksiyon bölgesi: Karın, uyluk, üst kol ve kalça en yaygın enjeksiyon bölgeleridir. Enjeksiyon bölgeleri her uygulamada değiştirilmelidir.
- Aspirasyon: Bazı durumlarda, iğnenin damara girip girmediğini kontrol etmek için aspirasyon (geri çekme) yapılır. Ancak, tüm subkutan enjeksiyonlarda aspirasyon gerekli değildir.
Subkutan Uygulaması Yapılan Maddeler:
- İnsülin: Diyabet hastalarında sıklıkla kullanılan bir uygulamadır.
- Heparin: Kan pıhtılaşmasını önleyici ilaç.
- Büyüme hormonu: Büyüme bozukluklarının tedavisinde kullanılır.
- Bazı aşılar: Örneğin, bazı grip aşıları subkutan olarak uygulanır.
- Sıvı takviyeleri: Dehidrasyon durumlarında kullanılabilir.
Subkutan Uygulamanın Riskleri:
Her tıbbi uygulama gibi, subkutan enjeksiyonların da bazı riskleri vardır. Bunlar şunları içerebilir:
- Enfeksiyon: Uygun hijyen kurallarına uyulmazsa enfeksiyon riski vardır.
- Kanama: Bazı hastalarda kanama olabilir.
- Ağrı: Enjeksiyon bölgesinde ağrı ve şişlik olabilir.
- Lipoatrofi veya lipohipertrofi: Sürekli aynı yere enjeksiyon yapılması durumunda yağ dokusunda incelme (lipoatrofi) veya kalınlaşma (lipohipertrofi) oluşabilir.
Subkutan uygulama, güvenli ve etkili bir ilaç uygulama yöntemidir, ancak doğru teknik ve uygun hijyen şartları uygulanmalıdır. Herhangi bir subkutan enjeksiyon veya uygulama öncesinde, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.