sauron ne demek?

Sauron¹ veya orijinal ismiyle Mairon,² J. R. R. Tolkien'in hayalî Orta Dünya evreninde Melkor'un Hizmetkarı ya da "Yüzüklerin Efendisi" olarak anılan kötü bir Maia.³

Birinci Çağ

Sauron, Ainur ile birlikte doğduğunda ona Mairon ismi verilmişti. Aulë'nin öğrencisi olan Sauron, kısa bir süre içerisinde demircilik sanatında ustalık seviyesine ulaşmıştır. Düzene saplantısı bulunan Sauron, en sonunda Melkor'un Arda'yı asla bozulmayan bir düzenle yönetmek gibi vaatlerine kanıp karanlık tarafa geçmiştir. Melkor'un Angband'i komuta merkezi olarak kullanmaya başladığı zamandan önce Angband komutanlığı yapmıştır. Fingolfin'in ölümünün ardından Tol Sirion ve Minas Tirith'i (Gondor kalesiyle karıştırılmamalıdır) ele geçirmiştir. Tol Sirion o andan itibaren Tol-in-Gaurhoth olarak anılmıştır. Thingol tarafından verilen Silmaril görevinde iken Beren, Felagund ve 10 yoldaşlarını yakalamıştır. İşte Felagund ile Sauron'un efsanevi şarkı düellosu bu anda yaşanmıştır. Felagund, Sauron'un gerçek kimliklerini anlamasını engellemiştir. Sauron, buna karşılık hepsini bir çukura attırıp her gün birini öldürmesi için kurtlar göndermiştir. Beren ölmek üzereyken Felagund kurtu yakalamıştır ama kurtu öldürse de, kendisi de daha çok dayanamayıp Mandos'un salonlarına göçmüştür. Beren ölmek üzereyken Lúthien, Huan ile Sauron'un dışarı çıkmasını talep etmiştir. Sauron dışarı kölelerini gönderse de, hiç biri geri dönmemiştir. Sonunda dışarı çıkmak zorunda kalan Sauron, Huan tarafından yenilip, kendi canını zor kurtarmıştır. İste Sauron'un Beren ile Lúthien'in hikayesindeki bölümü böyle biter. Sauron'un Öfke Savaşına etkisi belli değildir.⁴

İkinçi Çağ

Efendisi Morgoth'un Öfke Savaşında Valinor'un Ordusu tarafından yenilmesi ardından, Eönwë'nin Valinor'a dönüp Valar tarafından yargılanma teklifini reddedip, Rhûn topraklarına kaçmıştır. Burada Doğulu (İngilizce: Easternling) ve Harad İnsanlarını kendi tarafına çekmiştir. İkinci Çağı'n 882 yılında, Elf Yüksek Kral Gil-galad, Doğu'da bir karanlığın yükseldiğini sezmiş, ve Númenor'a uyarı göndermiştir.⁵ İkinci Çağ'ın 1000. yılında, Sauron Mordor'u kendi ülkesi bellemiş, ve Barad-dûr'un temelini atmıştır.⁶ 1200 yılında, Sauron kendini Annatar olarak tanıtarak, Lindon'a gitmiştir. Burada, kendini Valar'ın bir temsilcisi olarak tanıtmıştır. Ama bu yabancıya güvenmeyen Gil-galad ve Elrond, onu Lindon'a kabul etmemiştir. Lindon'dan kapı dışarı edilen Sauron, Eregion'a gitmeye karar verir. Burada, Fëanor soyundan gelen Lord Celebrimbor tarafından kabul edilir, ve Eregion'a girmiş olur.⁷ Eregion'da Sauron'a güvenmeyen tek kişi, Galadriel'dir. Sauron, Annatar çehresi altında, Eregion elflerine demir dövme sanatı hakkında dersler verir ve ilerleyen yıllarda Elf demirciler Gwaith-i-Mírdain adlı bir organizasyon kurarlar ve bu grup aynı zamanda Fëanor dışında, Orta Dünya'nın Görmüş olduğu en iyi demircileri barındırmıştır.⁸ 1500 yılında, Annatar'ın bu Yüzüklerin topraklarını ve güçlerini korumaya yarayacağını iddia ettikten sonra, Celebrimbor Güç Yüzüklerini dövmeye başlar. 1600 yılında, Sauron Eregion'u terk eder, ve Orodruin'de Tek Yüzük'ü döver. Bu yüzük diğer tüm Güç Yüzükleri'ni kontrol etmek için dövülmüştür, ve Sauron gücünün çok büyük bir kısmını bu yüzüğe döker. Bu yüzüğün gücüyle, Barad-dûr'un inşasını tamamlar.⁹ Yüzük, ilk başta normal, altın bir yüzük olarak gözükür, ama parmağa takıldığında, kişiyi görünmez yapar.¹⁰ Ve ateşe atıldığında ikonik olarak bu yazı ortaya çıkar:

Ash nazg durbatulûk, ash nazg gimbatul, ash nazg thrakatulûk, agh burzum-ishi krimpatul.

Hepsine hükmedecek Bir Yüzük, hepsini o bulacak Hepsini bir araya getirip karanlıkta birbirine bağlayacak.

Ama, Sauron yüzüğü parmağına taktığı an, Eregion Elfleri Sauron'un ihanetini anlarlar. Bunun üzerine, Celebrimbor, Yüzüklerin on altısını, Sarayının dibindeki bir kasaya kilitleyip, Üç Elf Yüzüğünü Nenya, Galadriel'e, Narya ve Vilya Lindon'a olmak üzere dağıtır. Sauron, bunun karşısında Güç Yüzüklerinin hepsini talep eder. Elfler bu teklifi reddettiğinde ise, Elfler ile Sauron'un savaşı başlar. Savaş haberini alan Gil-galad, Eregion'a Elrond'u gönderir, ama o çok geç kalır. Elrond Eregion'a vardığında, Eregion çoktan yerle bir edilmiş, ve Celebrimbor tutsak edilmiştir. Böylece Sauron'un orduları Elrond'un güçlerini yenmeye çok yakınken, Khazad-dûm'dan çıkan Cüceler, Sauron'un sağ koluna saldırmış ve Elrond'a kaçmak için zaman vermiştir. Ama Sauron'u alt edemeyen Cüceler de geri çekilmek zorunda kaldı ve Khazad-dûm'un kapıları kapandı. Sauron, kısa bir süre sonra Lindon'a hareket etmeye başladı. Elrond'un İmladris'i kuzeye geri çekilirken bulduğu söylenir. Bu sırada, Kral Gil-galad'ın habercileri Númenor'a ulaşır ve Númenor Kralına yardım isteğinde bulunur. Elflerin yenilgi üstüne yenilgi yaşaması ve Sauron'un Lindon'a çok yaklaşmasını takiben, Númenor'un yiğit askerleri Elflerin saflarına katıldı ve böylece yenildi Kara Lord, üç kere üst üste. Başarıları üstüne, Gil-galad, Vilya'yı Elrond'a hediye etti ve onu Lindon'un yarı-naibi ilan etti.¹¹

Sauron, orijinal olarak Elfler için dövülmüş 16 yüzüğü, 7 yüzük Cücelere, 9 yüzük İnsanlara olarak dağıttı. Yüzükleri dağıtarak Cüce ve İnsan ırklarını kontrol etmeyi umuyordu. Cüceler, Sauron'un oyunlarına kanmayacak kadar güçlü olsa da İnsanlar yüzüklerin kontrolu altına girmiş, ilkin güçlü savaşçılar, yöneticiler ve büyücüler olsalar da, 2251 yılında, Sauron'un köleleri, Nazgûl'a dönüştüler.¹²

Númenor

Sauron, kendini İnsanların Kralı ve Dünyanın Lordu ilan etmiştir. Bu dönemde, Nûmenor karanlığa düşmüştür, kendini zorla İnançlı Yüksek Kraliçe Tar-Miriel¹³ ile evlendirip, kendini Yüksek Kral ilan eden Ar-Pharazôn, İnançlı grupları yasadışı ilan etmişti ve kendisi Kral'ın Adamlarının büyük bir destekçisiydi. Elfler ile ilişiği tamamen kesmiş, Elfçe konuşmayı yasaklamış, ve Valar'a sırtını dönmüştü. Ve Sauron'un kendisini İnsanların Kralı ilan etmesi, Ar-Pharazôn'u çok sinirlendirmişti. 3262'de Umbar'a, Orta Dünyada görülmüş en büyük ordulardan biriyle inmişti. Sauron, Nûmenor'un insanlarını yenemeyeceğini anlayınca, Annatar olarak, Ar-Pharazôn'a teslim olmuş ve ona biat etmiştir. Çok kısa bir sürede, Kralın baş danışmanı olan Sauron, Ak Ağacı kestirmiştir. (Isildur Ak Ağacın bir meyvesini alıp ilerleyen yıllarda Minas Ithil'e dikmiştir.) ve onun yerine Melkor'a bir tapınak diktirmiş, kendini tapınağın yöneticisi ilan etmiştir. Yaşlanan Ar-Pharazôn, gittikçe ölümden daha çok korkup sonunda Sauron'un yalanlarına inanıp 3310'da Valinor'a saldırmıştır. Sauron bu sürede, Númenor'da kalmıştır. Manwë'nin çağrısı ile, Eru bu olayla kendisi ilgilenmiş, dünyayı yuvarlak yapmış ve Valinor'u Orta Dünya'dan taşımıştır. Sauron Akallabêth sırasında, fiziksel formunu kaybetmiş ve bir daha adil formuna dönüşememiştir. Númenor'dan sadece Andustar'da yaşayan İnançlı halk kaçabilmiştir. Andustar Lordu, Elendil ve iki oğlu Isildur ile Anárion Orta Dünya'ya göçün liderleridiydi. Elendil kuzeyde Arnor'u, oğulları ise güneyde Gondor'u kurdular.¹⁴ 3429'da Sauron'un orduları, Minas Ithil'i kuşatıp şehri ele geçirdi. Bunun üstüne Isildur, babası Elendil'den yardım istemek için Annuminas¹⁵ şehrine ulaklar gönderdi. Elendil ise Gil-galad'a haber gönderince, Son İttifak kuruldu. Bu ittifakın içinde sadece Quenya¹⁶ ve Dúnedain değil, Kuyutorman'ın Sindarin Elfleri de vardı. Sindar Elflerinin lideri ise Thranduil'in babası Kral Oropher'di.¹⁷ Dagorlad muharebesini kazanan İttifak, Barad-dûr'u 7 yıl boyunca kuşattı ve sonunda Sauron kulesinden çıktı. İttifakı Orodruin'e kadar geri püskürttü. Gil-galad ve Elendil, Sauron'la savaşırken öldü, ama Sauron'u yere yıkmayı başardılar, işte o an kesti Sauron'un parmağını Isildur ve yüzüğü kendine aldı. Sauron işte böyle yenildi ikinci çağda.¹⁸ Ama yüzük, Isildur'a ihanet etti, onun ölümüne sebep oldu ve kayboldu. Ta ki Gollum tarafından alınıp, Dumanlı Dağlar'a götürülene kadar.

Üçüncü Çağ

Yüzük'ünü kaybeden Sauron, yine Rhûn topraklarına kaçmış, 1000 yıllık bir süre boyunca orada gücünü geri kazanmaya çalışmıştır. 1050 Ü.Ç'de Kuyutorman Elflerinin başkenti Amon Lanc'a gelen Sauron, bölgeyi kirletmiş ve kara büyüleriyle orayı yaşanamaz hale getirmiştir. Bunun üstüne, Amon Lanc Dol Guldur olarak anılmıştır. Buradaki karanlık ruh Ölü Çağıran (İngilizce: The Necromancer) olarak anılır.¹⁹ Sauron'un Dol Guldur'daki varlığı, karanlığın gitgide büyümesine sebep olur. Dumanlı Dağlar'ın orkları daha pervasız olurken, Smaug, Cüceleri Erebor'dan kovdu ve Cadı Kral Angmar'da dehşet saçmaya başladı. 1636 yılında, Doğu rüzgarları ile Orta Dünya'yı ölümcül bir hastalık pençesine aldı, Gondor, Eriador, ve Rhovanion'da binlerce insanın ölümüne neden olan bu hastalık, Gondor'u Mordor'u gözetleyen istihkamları terk etmeye zorladı.²⁰ Ve bu Nazgûl'un Mordor'a dönmesini sağladı. Angmar 1975 yılında yenilse de Arnor, şimdi kralsız ve yerle bir olmuş bir şekilde terk edildi. Sadece beş yıl sonra, Khazad-dûm'da Balrog uyandı, Kral VI Durin'i öldürdü ve cüceleri Moria olarak bilinecek Khazad-dûm'dan kovdu.²¹ 2050 yılında, Cadı Kral, Gondor'un son Kralı Eärnur'un ölümüne sebep oldu. 2063 yılında, Gri Gandalf, Dol Guldur'a gitti ve bunun üzerine Sauron, hala yeteri kadar güçlenmemiş olduğunu düşünerek, yine doğuya kaçtı. Neredeyse 400 yıl boyunca doğuda bulunan Sauron, 2460'da Gollum'un yüzüğü bulduğu yıl, Dol Guldur'a geri döndü. Dol Guldur'a gölgenin geri çöktüğünü sezen arifler Ak Konseyi kurdular, Saruman konseyin bir şey yapmasını uzun bir süre engellemiş olsa da, hatta ve hatta Gandalf Dol Guldur'a 2850 yılında gitmiş, Ölü Çağıran'ın Sauron olduğunu görmüş olsa bile. Sonunda 2939 yılında Saruman, Dol Guldur'a gitmeyi kabul etmiş ve Ak Konsey, Sauron'u 2941 yılında Dol Guldur'dan kovup, kendini açık etmeye zorlamıştır. Saruman Ak Konseyi oyalarken, Gondor zayıflamış, Ithilien kısa bir süreliğine düşmüş, Eorloğulları atlarını Celebrant'a, Gondor'un yardımına sürdüklerinde, Rohan Krallığıyla ödüllendirilmişlerdi. Sauron'un Dol Guldur'dan kovulduğu yıl, aynı zamanda Smaug ölmüş ve Gundabad orduları Beş Ordular Savaşı'nda yenilmişti.²²²³ 2951 yılında Mordor'a dönen Sauron, iki yıl boyunca Barad-dûr'u yeniden inşa etti, ve kendini yeniden Kara Lord olarak açıkça ilan etti. Sauron'un kara büyüsü, doğu rüzgarları ile Gondor'a yine bir hastalık yaydı ve bu hastalık Vekilharç Denethor'un eşi ve Vekilharç Faramir ile Boromir'in annesi Finduilas'i öldürdü. Eşinin ölümünü takiben, Denethor, Anor Taşına bakmaya başladı ve bunu fark eden Sauron, Minas Ithil'den ele geçirdiği Ithil Taşı ile Anor Taşını kontrol etmeye çalıştıysa da, Denethor'un iradesi çok güçlüydü ve Sauron başarısız oldu.²⁴

Yüzük Savaşı

3000 yılında Saruman, Orthanc Taşını kullanmaya başladı ama bu sefer, Saruman Sauron'un Orthanc Taşını kontrol altına almasına bilerek izin verdi çünkü aslında, Sauron'un himayesi altındaymış gibi davranırken aslında o, Tek Yüzük'ü istiyordu.²⁵3009 yılında, Gollum Mordor'a girmeye çalışırken yakalanmış ve bizzat Sauron tarafından yüzük hakkında bilidiği her şeyi söylemek zorunda bırakılmıştı. "Shire" ve "Baggins" kelimelerini söyleyebilen Gollum, 3017 yılında serbest bırakıldı. Aynı yılın 1 Şubat'ında Aragorn tarafından yakalanıp Kuyutorman'a götürülen Gollum, Haziran'ın yirmisinde orkların saldırısı ile kaçmış,²⁶ aynı gün ise Sauron, Gondor'un gücünü test etmek için ve Nazgûl'un Osgiliath'ı geçmesini sağlamak için, ordularını Osgiliath'a gönderse bile Gondor'u yenememiştir ama yine de Nazgûl Osgiliath'ı geçmekte başarılı olmuştur. Aynı yılın Eylül ayında, Sauron, Saruman'ın hainliğini, ve Gandalf'ı Orthanc'a hapis ettiğini öğrenir. Kara Süvariler, Gollum'un açık ettiği iki kelime ile Shire'ı bulmuş ve Frodo'yu Ayrıkvadiye kadar takip etmiştir. Ve Cadı Kral onu Fırtına Başı'nda Morgul bıçağı ile yaralamıştır. Bu yara, Frodo Valinor'a gidene kadar tam olarak iyileşmese de, Elrond'un irfanı sayesinde yaranın ilerlemesi engellenmiştir.²⁷ Saruman'ın yenilmesinin ardından, Pippin Palantire bakar ve Sauron yüzüğü onun taşıdığını düşünür ve Saruman'ın yanında olduğunu zanneder. Ama yanıldığını Nazgûl ona Saruman'ın yenilmiş olduğunu ve kendi kulesinde tutsak durumda olduğunu bildirince anlar.²⁸ Birkaç gün sonra Aragorn'un da palantire bakmasının ardından Sauron, Aragorn'un Gondor'da olduğunu zanneder ve büyük bir aceleyle Minas Morgul'dan saldırısını başlatır. Mordor'un ordularını savaşa, Cadı Kral götürecektir. Bu, Frodo'nun Morgul Vadisini kolayca geçmesini sağlar. Minas Tirith Kuşatmasında Mordor'un ordusu Pelennor Çayırları Savaşında yok edilse ve en önemli komutanı, Cadı Kral ölse bile, (Aynı zamanda Rohan Kralı Théoden bu savaşta ölmüştü)²⁹ hala Mordor'da on binlerce Ork bulunuyordu. Aynı zamanda 8 Kara Süvari hala Göz'ün hizmetindeydi. Ak Gandalf, Batı'nın Efendilerini Kara Kapıya gitmeye ikna etti ve bu Samwise ile Frodo'ya gizlice Orodruin'e gitmek için yeterli zaman tanıdı. Ama Frodo, son anda Yüzük'ü kendinin ilan etti ve parmağına taktı. Gollum tam o anda Frodo'nun parmağını koparttı ve yüzüğü kendine aldı. Kendini kutlarken ayağı kaydı ve Orodruin'e düştü. Yüzük, sonunda yok edilmişti. Sauron, fiziksel formunu sonsuza kadar kaybetmiş, ruhu bir bulut gibi havaya uçmuştu, sadece batıdan esen bir rüzgar tarafından yok edilmek için... Sauron, zamansız boşluğa atılmıştı, yıllar önce efendisi Morgoth'un gittiği yere.³⁰

Etimoloji

Annatar Sauronun İkinci Çağın başlarında Elflerce tanınan ismidir. Annatar Elf lisanında "Hediyeler Veren" anlamına gelmektedir.

Ayrıca bakınız

Halbrand

Kaynakça

Orijinal kaynak: sauron. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
"His original name was Mairon, which means "the Admirable," and as an immortal spirit born before the world's creation, he was able to perceive the Creator Eru Ilúvatar directly." ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
https://tolkiengateway.net/wiki/Tar-Miriel ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩