rulman ne demek?
Rulman, dönen bir şaftın veya milin, başka bir parçaya karşı dönmesini kolaylaştıran bir mekanik parçadır. Aşınmayı ve sürtünmeyi azaltarak, dönme hareketinin verimliliğini ve ömrünü artırır. Farklı türleri, boyutları ve uygulamaları vardır.
Rulmanlar temel olarak iki ana bölümden oluşur:
- Yatak halkaları (iç ve dış): Bunlar, rulmanın dış ve iç kısımlarını oluşturur ve genellikle çelikten yapılır. İç yatak halkası mil üzerine, dış yatak halkası ise gövdeye monte edilir.
- Yuvarlanma elemanları: Bunlar, yatak halkaları arasında yer alan ve dönme hareketini kolaylaştıran elemanlardır. En yaygın yuvarlanma elemanları şunlardır:
- Bilyeler: Küçük, yuvarlak elemanlar, düşük yükler ve yüksek hızlar için uygundur.
- Silindirler: Daha uzun ve silindirik elemanlar, bilyelere göre daha yüksek yük kapasitesine sahiptir.
- İğneler: Çok ince ve uzun silindirler, sınırlı aksal yönde yer gerektiren uygulamalar için idealdir.
- Konik yuvarlanma elemanları: Konik şekilli yuvarlanma elemanları hem radyal hem de eksenel yükleri taşıyabilir.
Rulman Türleri:
Rulmanlar, taşıdıkları yük türüne ve uygulamaya göre farklı türlere ayrılır:
- Radyel rulmanlar: Radyal yükleri (milin eksenine dik olan yükler) taşımak için tasarlanmıştır.
- Eksenel rulmanlar: Eksenel yükleri (milin eksenine paralel olan yükler) taşımak için tasarlanmıştır.
- Radyal-eksenel rulmanlar: Hem radyal hem de eksenel yükleri taşıyabilir.
- Yuvarlanan rulmanlar: Yuvarlanma elemanları (bilyeler, silindirler, iğneler vs.) kullanır.
- Kayan rulmanlar: Yuvarlanma elemanı yerine, sürtünmeyi azaltmak için yağlama veya diğer maddeler kullanır.
Rulman Seçimi:
Uygun rulman seçimi, uygulamanın spesifik gereksinimlerine bağlıdır. Göz önünde bulundurulması gereken faktörler şunlardır:
- Yük kapasitesi: Rulman tarafından taşınabilecek maksimum yük.
- Hız kapasitesi: Rulman tarafından güvenli bir şekilde çalıştırılabilecek maksimum hız.
- Çalışma ömrü: Rulman ömrü beklentisi.
- Boyut ve montaj: Uygulamadaki mevcut boşluk.
- Çevre koşulları: Sıcaklık, nem, toz vb.
Rulmanlar, çok çeşitli makinelerde ve mekanik sistemlerde kullanılır; otomobillerden uçaklara, endüstriyel ekipmanlardan ev aletlerine kadar her yerde bulunurlar. Verimli, güvenilir ve uzun ömürlü bir mekanik sistem için doğru rulman seçimi çok önemlidir.