prolog ne demek?

Prolog Hakkında Bilgiler

Prolog, Programlama Mantığı (Programming in Logic) anlamına gelen, özellikle yapay zeka, doğal dil işleme ve uzman sistemler gibi alanlarda kullanılan bir mantıksal programlama dilidir. Bildirimsel (declarative) bir programlama yaklaşımını benimser, yani programcı neyin hesaplanacağını belirtir, nasıl hesaplanacağını değil.

Temel Kavramlar

• Bilgi Tabanı (Knowledge Base): Prolog programları, gerçekleri (facts) ve kuralları (rules) içeren bir bilgi tabanından oluşur.
• Gerçekler (Facts): Nesneler arasındaki ilişkileri ifade eder. Örneğin, ebeveyn(ali, veli). Ali'nin Veli'nin ebeveyni olduğunu belirtir.
• Kurallar (Rules): Koşullu ifadelerdir. Bir hedefin (goal) ne zaman doğru olduğunu tanımlar. Örneğin, dede(X, Z) :- ebeveyn(X, Y), ebeveyn(Y, Z). X'in Z'nin dedesi olduğunu, eğer X, Y'nin ebeveyni ve Y de Z'nin ebeveyni ise şeklinde tanımlar.
• Sorgular (Queries): Bilgi tabanına sorulan sorulardır. Prolog, sorguyu karşılayan gerçekleri ve kuralları bulmaya çalışır. Örneğin, dede(ali, kim). Ali'nin dedesi kimdir sorusunu sorar.
• Çıkarım Mekanizması (Inference Mechanism): Prolog, sorguları çözmek için geri zincirleme (backward chaining) adı verilen bir çıkarım mekanizması kullanır. Hedefleri alt hedeflere ayırır ve bunları bilgi tabanında arar.
• Birleştirme (Unification): Değişkenlerin değer atanarak iki terimin eşleşmesini sağlama sürecidir.

Avantajları

• Bildirimsel programlama yaklaşımı, karmaşık problemleri çözmeyi kolaylaştırır.
• Sembolik işlemeye uygunluğu, yapay zeka uygulamaları için idealdir.
• Otomatik akıl yürütme yeteneği, uzman sistemler geliştirmeyi kolaylaştırır.
• Verimli liste işleme yetenekleri sunar.

Dezavantajları

• Diğer programlama dillerine göre öğrenme eğrisi daha dik olabilir.
• Verimlilik bazı durumlarda sorun yaratabilir.
• Girdi/çıktı işlemleri ve matematiksel hesaplamalar için optimize edilmemiştir.

Kullanım Alanları

• Yapay Zeka (Artificial Intelligence)
• Doğal Dil İşleme (Natural Language Processing)
• Uzman Sistemler (Expert Systems)
• Veritabanı Sistemleri (Database Systems)
• Otomatik Akıl Yürütme (Automated Reasoning)

Örnek:

% Gerçekler
ebeveyn(ali, veli).
ebeveyn(veli, ayşe).

% Kurallar
dede(X, Z) :- ebeveyn(X, Y), ebeveyn(Y, Z).

% Sorgu
?- dede(ali, ayşe). % Cevap: true. (Ali, Ayşe'nin dedesidir)

Kategoriler