polisario ne demek?

Polisario ya da Polisario Cephesi (İspanyolca: Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro) (Türkçe:Saguia el Hamra ve Rio de Oro'nun Kurtuluşu İçin Halk Cephesi), Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.

Polisario'nun temelleri, Batı Sahra'nın yerli göçebe halklarından Sahravilerden oluşan güçlerin, komşu Moritanya'da üslenerek Batı Sahra'daki İspanyol denetimine karşı verdikleri mücadeleye dayanır. El Veli Mustafa Seyyit ile İbrahim Ghali'nin etrafında toplanan topluluklar örgütün kuruluşunda rol oynamış, bölgenin İspanyol Sahrası adı ile İspanya kontrolündeki koloni düzeninden kurtulması amaçlamıştır. Bu mücadele ilk olarak Fas topraklarında başlasa da, burada destek alınamaması sonucu Moritanya'da toplantılar düzenlemişlerdir. 10 Mayıs 1973 tarihinde gerçekleştirilen gizli bir toplantı ile Polisario'nun kuruluşunu ilan etmişlerdir.¹

İspanya'nın 1976'da Batı Sahra'dan çekilmesinin ardından Fas ve Moritanya bölgeyi aralarında paylaştılar. Bölgenin denetimini ele geçirmek isteyen Cezayir, Polisario'ya kendi topraklarında üsler ve savaş teçhizatı sağladı. 1979'da Moritanya ile Polisario arasında barış yapıldıysa da, Fas Batı Sahra'nın Moritanya'ya ait kesimine tek taraflı olarak el koydu. 1980'lerde Polisario gerillaları Batı Sahra'daki Fas karakollarıyla savunma birliklerine saldırı düzenlediler. 1991'den beri tek taraflı olarak ilan ettiği ateşkese uyarak silahlı saldırılara ara vermiştir.

Ayrıca diplomatik bir kampanya yürüten Polisario, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti adını taşıyan bir hükûmet kurmuştur. 43 ülke bu hükûmeti tanımaktadır. 1984 yılında, Fas hükûmeti Polisario hükûmetini tanıdığı gerekçesiyle Afrika Birliği Örgütü'nden çekilmiş, bu kararından 2017 içerisinde vazgeçerek tekrar üyelik başvurusu yapmış ve birliğe dahil olmuştur. ABD, Batı Sahra'da Fas egemenliğini tanımaktadır.²³

İdeoloji

Polisario'nun kuruluşunda benimsediği politik çizgi, ardılı olduğu organizasyonlardan da aldığı miras üzere Sahra milliyetçiliği temeli üzerine Batı Sahra’nın bağımsızlığını sağlamayı amaçlamaktaydı. Bu bağlamda o dönemlerde dünya üzerine güçlü bir etkisi olan Marksizm’in kendi kaderini tayin hakkı ve ulusal kurtuluş gibi kavramları üzerine yoğunlaşan Polisario, Sovyetler Birliği ve Kuzey Kore gibi ülkelerden bu sayede kısıtlı bir destek almıştır.

1970’lerden itibaren Polisario, Batı Sahra anayasasında Marksizm’e referans veren maddeleri kaldırmaya başlamış, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından serbest piyasayı desteklediğini açıklayarak sosyal demokrasi ve demokratik sosyalizme yönelmiştir. Sahra halkı içerisindeki bütün ideolojik eğilimleri bünyesinde toplamayı amaçladığını ilan eden Polisario içerisinde, Pan-Afrikanizm ve Arap milliyetçiliği gibi ideolojiler de etkili durumdadır.

Polisario, uluslararası alanda Sosyalist Enternasyonal’in danışman, İlerici İttifak’ın tam üyesidir.

Dış Destek

Cezayir’den yoğun askeri ve ekonomik destek alan Polisario, Tinduf’ta insani yardım gibi işlerle uğraşan birkaç mülteci kampını idaresi altında tutmaktadır. Libya Arap Cemahiriyesi ve Güney Afrika da belirli zamanlarda Polisario'ya destek sağlamıştır.

Latin Amerika'daki birçok ülke ve çeşitli sosyalist partiler, Batı Sahra konusunda Polisario'yla birlikte hareket etmektedir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Etoile Rouge
www.arso.org
Leo Kamil, Fueling the Fire. U.S. policy & the Western Sahara Conflict (Red Sea Press 1987)
Anthony G. Pazzanita & Tony Hodges, Historical dictionary of Western Sahara (2nd ed. Scarecrow Press 1994)

Orijinal kaynak: polisario. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.