poliploidi ne demek?

Poliploidi Nedir?

Poliploidi, bir organizmanın hücrelerinde normalde bulunan kromozom setinin birden fazla kopyasının bulunması durumudur. Örneğin, insanlarda normalde her hücrede iki set kromozom (diploid) bulunur. Poliploidi durumunda ise bu sayı üç (triploid), dört (tetraploid) veya daha fazla olabilir.

Poliploidi, bitkilerde hayvanlara göre çok daha yaygın olarak görülür ve bitki evriminde önemli bir rol oynamıştır. Bitkilerde, poliploidi genellikle daha büyük boyut, artan dayanıklılık ve yeni özelliklerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Poliploidinin Nedenleri:

• Mitoz veya Mayoz Bölünme Hataları: Hücre bölünmesi sırasında kromozomların düzgün ayrılmaması poliploidiye yol açabilir.
• Döllenme Hataları: Birden fazla sperm hücresinin bir yumurtayı döllemesi (polispermi) veya döllenmemiş bir yumurtanın gelişmeye başlaması poliploidiye neden olabilir.
• Dış Etkenler: Bazı kimyasal maddeler veya radyasyon gibi dış etkenler de poliploidiyi tetikleyebilir.

Poliploidinin Sonuçları:

• Bitkilerde:
  • Daha büyük boyutlu organlar (meyve, çiçek, yaprak vb.)
  • Artan verim
  • Daha yüksek stres toleransı (kuraklık, soğuk, hastalık vb.)
  • Yeni özelliklerin ortaya çıkması
  • Üreme izolasyonu ve yeni türlerin oluşumu (https://www.nedemek.page/kavramlar/t%C3%BCrle%C5%9Fme)
• Hayvanlarda: Poliploidi genellikle ölümcül veya kısırdır. Ancak bazı hayvan gruplarında (örneğin, bazı balıklar ve amfibiler) poliploidi görülür.

Poliploidi Türleri:

• Oto poliploidi: Tek bir türün kromozom setinin çoğalmasıyla oluşur. (https://www.nedemek.page/kavramlar/kromozom)
• Allo poliploidi: Farklı türlerden gelen kromozom setlerinin birleşmesiyle oluşur.

Poliploidi, genetik çeşitliliği artırarak evrime katkıda bulunan önemli bir mekanizmadır. Özellikle bitki ıslahında (https://www.nedemek.page/kavramlar/islah) istenen özelliklere sahip bitkilerin elde edilmesinde kullanılmaktadır.