parathormon ne demek?

Parathormon (PTH), paratiroid bezleri tarafından üretilen bir hormondur. Vücuttaki kalsiyum ve fosfat seviyelerinin düzenlenmesinde hayati bir rol oynar. Özetle, PTH'nin temel görevi kan kalsiyum seviyesini yükseltmektir. Bunu şu mekanizmalarla gerçekleştirir:

PTH'nin Etkileri:

• Kemiklerden Kalsiyum Salınımı: PTH, kemiklerdeki osteoklast adı verilen hücreleri uyararak kemik dokusunun yıkımını hızlandırır ve kana kalsiyum salınımını artırır. Bu, hızlı bir kalsiyum artışı sağlar.

• Böbreklerden Kalsiyum Reabsorbsiyonu: PTH, böbreklerde kalsiyumun geri emilimini (reabsorpsiyonunu) artırır. Bu, idrarla atılan kalsiyum miktarını azaltarak kan kalsiyum seviyesini yükseltir.

• Böbreklerden Fosfat Atılımı: PTH, böbreklerde fosfatın geri emilimini azaltır ve idrarla fosfat atılımını artırır. Bu, kan fosfat seviyesini düşürür.

• Kalsiyum Absorpsiyonunun Artırılması (Dolaylı Etki): PTH, böbreklerde aktif vitamin D'nin (kalsiitriol) oluşumunu uyarır. Aktif vitamin D ise bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırır. Bu etki daha yavaştır, ancak uzun süreli kalsiyum düzenlemesi için önemlidir.

PTH'nin Düzenlenmesi:

PTH'nin salınımı, kan kalsiyum seviyesine doğrudan bağlıdır. Kan kalsiyum seviyesi düştüğünde, paratiroid bezleri daha fazla PTH salgılar. Kan kalsiyum seviyesi yükseldiğinde ise PTH salınımı azalır. Bu negatif geri besleme döngüsü, kan kalsiyum seviyesinin dar bir aralıkta tutulmasını sağlar.

PTH ile İlgili Hastalıklar:

PTH'nin aşırı veya yetersiz üretimi çeşitli hastalıklara yol açabilir:

• Hiperparatiroidizm (PTH fazlalığı): Paratiroid bezlerinin aşırı PTH üretimi sonucu kan kalsiyum seviyesi yükselir. Bu durum kemik erimesi, böbrek taşları ve diğer komplikasyonlara yol açabilir.

• Hipoparatiroidizm (PTH eksikliği): Paratiroid bezlerinin yetersiz PTH üretimi sonucu kan kalsiyum seviyesi düşer. Bu durum kas krampları, tetani (kas sertliği ve spazmları) ve diğer nörolojik sorunlara yol açabilir.

Özetle: Parathormon, vücuttaki kalsiyum ve fosfat homeostazını korumak için hayati öneme sahip bir hormondur. Hem kemikler, hem böbrekler hem de bağırsaklar üzerindeki etkileriyle kan kalsiyum seviyesini düzenler ve böylece çeşitli vücut fonksiyonlarının normal çalışmasını sağlar. PTH seviyelerindeki bozukluklar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.