parasempatik ne demek?

Parasempatik Sinir Sistemi

Parasimpatik sinir sistemi, otonom sinir sisteminin iki ana bölümünden biridir (diğeri <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/sempatik%20sinir%20sistemi" target="_blank">sempatik sinir sistemi</a>). Genellikle "dinlenme ve sindirme" sistemi olarak adlandırılır, çünkü vücudu dinlenme durumuna geri döndürmekten ve enerji tasarrufu sağlamaktan sorumludur.

Temel İşlevleri:

• Dinlenme ve sindirim: Kalp atış hızını yavaşlatır, kan basıncını düşürür, sindirim sistemini uyarır, tükürük ve mide salgılarını artırır, bağırsak hareketlerini hızlandırır.
• Boşaltım: Mesane kasılmasını uyararak idrar yapmayı kolaylaştırır.
• Göz: Göz bebeklerini daraltır (miyozis) ve yakına odaklanmayı sağlar.
• Solunum: Bronşları daraltır ve solunum hızını yavaşlatır.
• Cinsel fonksiyon: Cinsel uyarılma ve ereksiyon gibi fonksiyonlarda rol oynar.

Anatomik Yapı:

Parasimpatik sinir sistemi, kraniosakral çıkışlıdır, yani sinir lifleri beyin sapından (kraniyal sinirler aracılığıyla) ve sakral omurilikten çıkar.

• Kraniyal Sinirler: Özellikle <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/vagus%20siniri" target="_blank">vagus siniri</a> (X. kraniyal sinir), parasempatik sinir sisteminin en büyük ve en önemli parçasıdır. Göğüs ve karın bölgesindeki birçok organa (kalp, akciğerler, mide, bağırsaklar vb.) sinir lifleri gönderir. Diğer kraniyal sinirler (örn., III, VII ve IX) de göz, tükürük bezleri ve gözyaşı bezleri gibi yapılara parasempatik innervasyon sağlar.
• Sakral Sinirler: Sakral omurilikten çıkan parasempatik sinir lifleri, pelvik organlara (mesane, rektum, üreme organları) innervasyon sağlar.

Nörotransmitter:

Parasimpatik sinir sisteminin temel nörotransmitteri <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/asetilkolin" target="_blank">asetilkolin</a>'dir. Asetilkolin, sinir uçlarından salınarak hedef organlardaki reseptörlere bağlanır ve ilgili fizyolojik etkileri tetikler.

Çalışma Prensibi:

Parasimpatik sinir sistemi, sempatik sinir sistemi ile dengeli bir şekilde çalışır. Sempatik sinir sistemi "savaş veya kaç" tepkisini tetiklerken, parasempatik sinir sistemi vücudu sakinleştirir ve normal fonksiyonlarına geri döndürür. Bu iki sistem arasındaki denge, vücudun iç ortamının (homeostaz) korunması için hayati öneme sahiptir.