pankreas ne demek?

Pankreas, karın boşluğunda, mide arkasında yer alan, yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda ve 2-3 cm genişliğinde, uzun ve ince bir organdır. Hem endokrin hem de ekzokrin fonksiyonlara sahip, karma bir bezdir. Bu, hem hormonları doğrudan kana salgıladığı (endokrin), hem de sindirim enzimlerini sindirim sistemine salgıladığı (ekzokrin) anlamına gelir.

Ekzokrin Fonksiyonu:

Pankreasın ekzokrin kısmı, acinar hücreler adı verilen hücrelerden oluşur. Bu hücreler, sindirime yardımcı olan çeşitli enzimleri içeren bir sıvı olan pankreas suyunu üretir ve salgılar. Bu enzimler şunlardır:

• Amylaz: Nişastayı glikoza parçalar.
• Lipaz: Yağları yağ asitlerine ve gliserole parçalar.
• Proteazlar (tripsinojen, kimotripsinojen, karboksipeptidaz): Proteinleri amino asitlere parçalar.

Pankreas suyu, pankreas kanalından onikiparmak bağırsağına (duodenum) akar ve burada sindirim sürecine katılır. Pankreas suyu ayrıca bikarbonat iyonları içerir, bu da mide asidini nötrleştirerek ince bağırsağın optimal pH'ını sağlar.

Endokrin Fonksiyonu:

Pankreasın endokrin kısmı, Langerhans adacıkları adı verilen küçük hücre kümeleri tarafından oluşturulur. Bu adacıklar, kan dolaşımına doğrudan salınan birkaç önemli hormonu üretir:

• İnsülin: Kandaki glikoz seviyesini düşürür. Glikozu hücrelere taşınmasını sağlar ve böylece kan şekeri seviyesinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. İnsülin eksikliği veya yetersizliği diyabet mellitus hastalığına neden olur.
• Glukagon: Kandaki glikoz seviyesini yükseltir. Karaciğerde depolanan glikojeni glikoza dönüştürerek kan şekerini artırır. İnsülinle birlikte kan şekeri seviyesinin düzenlenmesinde önemli rol oynar.
• Somatostatin: İnsülin ve glukagon salgılanmasını inhibe eder. Ayrıca mide asidi ve bağırsak hareketliliğini de yavaşlatır.
• Pankreas Polippeptidi (PP): Pankreas salgılarının salgılanmasını düzenler ve iştahı azaltır.

Pankreas Hastalıkları:

Pankreas, çeşitli hastalıklara yakalanabilir, bunlardan bazıları şunlardır:

• Pankreatit: Pankreasın inflamasyonu. Akut veya kronik olabilir.
• Pankreas kanseri: Ölümcül olabilen ciddi bir hastalıktır.
• Diyabet: İnsülin üretiminin azalması veya vücudun insüline direnç göstermesi nedeniyle ortaya çıkar.
• Kistik Fibrozis: Kalıtımsal bir hastalıktır ve pankreasın ekzokrin fonksiyonunu etkiler.

Pankreas, sağlıklı bir sindirim ve metabolizma için hayati bir organdır. Fonksiyonlarında meydana gelen bozukluklar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.