metastazektomi ne demek?

Onkolojide metastazektomi, bir organdan başlayıp diğer organlara yayılan ikincil tümörler olan metastazların cerrahi olarak rezeksiyonudur.

Çoğu durumda, metastazlar cerrahi olarak tedavi edilmezler. Bunun iki yaygın nedeni vardır. Genellikle, ameliyat başarılı olsa bile hastanın prognozu kötü olur. Eğer kanser yaygınsa, bilinen tüm metastazların cerrahi olarak çıkarılmasından sonra başka yerlerde yenilerinin ortaya çıkması muhtemeldir. Bazen, kanserin yerine veya yaygınlığına bağlı olarak ameliyatın kendisi düşük bir başarı olasılığına sahip olabilir. Bununla birlikte, tam cerrahi eksizyon mümkünse, hem primer kanserin hem de metastazların rezeksiyonu hastanın prognozunu önemli ölçüde iyileştirebilir. Bazı hastaların tamamen iyileşmesi dahi mümkündür.¹²

Metastazektomi kullanımı, metastaz yapmış kolorektal kanser tedavisinde yapılan karaciğer rezeksiyonu alanında gelişti ancak daha sonra meme kanseri, melanoma, renal hücreli karsinoma gibi başka primer kanserlerin akciğer, beyin ve diğer organlardaki metastazlarını içerecek şekilde evrildi. Bu uygulamaların hepsi eşit derecede kanıta dayalı değildir, ancak diğer bazı birincil kanserlere nispeten, metastazektomi yetersiz kullanılabilir.

<sup>[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (July 2008)">alıntı gerekli</span> ]</sup>

Karaciğer metastazektomisi

Kolorektal kanser

Kolorektal kanser hastalarının %15-25'inde kolorektal kanser teşhis edildiğinde karaciğer metastazı mevcuttur ve diğer bir %25-50'sinde primer kanserin rezeksiyonundan sonraki üç yıl içinde gelişir.³ Metastaz yapmış kolorektal kanserden ölen hastaların %20'sinde sadece karaciğerde metastaz vardır.

Kolorektal kanserden kaynaklanan karaciğer metastazlarının cerrahi rezeksiyonu güvenli ve maliyet-etkin bulunmuştur.⁴ Birkaç büyük retrospektif hasta serilerine göre, 5 yıllık sağkalım %30-40, 10 yıllık sağkalım %16'dır ⁵⁶⁷⁸, modern kemoterapi rejimleri uygulanan hastalar için 5 yıllık sağ kalım sadece% 9'dur ( FOLFOX ).⁹ Bununla birlikte, hiçbir randomize klinik çalışma cerrahi tedaviyi, kemoterapi veya bevacizumab tedavisi ile doğrudan karşılaştırmamıştır. Bazılarına göre ise karaciğer metastazektomisinin kolorektal kanser için mükemmel sonuçları, seçim yanlılığı veya raporlama yanlılığından kaynaklanıyor.¹⁰¹¹ Bununla birlikte, rezektabl metastaz cerrahisi standart tedavi haline gelmiştir,¹² muhtemelen böyle bir deneyi ( etik olarak ) imkânsız kılmaktadır.

Önceleri, karaciğer metastazektomisi, karaciğerde dörtten daha az metastaz bölgesi olan, tümörsüz marjı en az 1 santimetre olan ve başka bir yerde kanser olmayan hastalarla sınırlıydı.¹³¹⁴ Bununla birlikte, bu kriterler sorgulanmıştır ve bugün ana kriterler tümörsüz bir marj ve ameliyattan sonra korunan yeterli fonksiyonel karaciğer dokusu(% 70) olmasıdır.¹⁵¹⁶¹⁷ Başlangıçta rezeke edilemeyen karaciğer metastazı olan hastalar kemoterapi ile önceden tedavi edilebilir (buna neoadjuvan kemoterapi denir).¹⁸ Bu ön tedavi, tümörleri küçülterek, fonksiyonel karaciğer dokusunun daha büyük bir oranda olmasını ve sınırlarının daha geniş olmasını sağlar.

Preoperatif değerlendirme karaciğerin ve metastazlarının ultrason, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans görüntüleme vb. ile görüntülenmesini içerir . Pozitron emisyon tomografisi tüm vücudu metastaz açısından kontrol etmek için yararlı olabilir, ancak test küçük lezyonlarda veya preoperatif kemoterapi alınması durumunda yanlış negatiflik verebilir.¹⁹ Temel kan testleri tipik olarak karaciğer fonksiyon testlerini ve tümör belirteçlerini içerir .²⁰ Ameliyat sırasında, intraoperatif ultrason cerrahın ek metastaz bulmasına yardımcı olabilir.²¹²²

İlk olarak Fong ve arkadaşları tarafından öne sürülen klinik test skorlaması ²³ genellikle hepatik rezeksiyon sonrası nüks riskini değerlendirmek için kullanılır. Puan aşağıdakilerin her birine bir puan verir:

CEA seviyesi >200 ng/ml
Primer tümörden metastaza kadar olan hastalıksız aralık <12 ay
Primer tümörün lenf nodu pozitif olması
Birden fazla karaciğer metastazı
En büyük hepatik tümör >5 cm

Her skor için ortalama sağkalım:

Fong Skoru	Ortalama Hayatta Kalma
0	74 ay
1	51 ay
2	47 ay
3	33 ay
4	20 ay
5	22 ay

Skor uzun vadeli sonuçları yüksek oranda öngörmesine rağmen, klinik yararlılığı sıklıkla sorgulanmaktadır, çünkü uzun süreli hayatta kalma şansı, yüksek Fong Skoru olan durumlarda bile cerrahiyi garanti etmek için genellikle yeterlidir. Bazı araştırmacılar, daha etkili neoadjuvan tedavinin ortaya çıkmasıyla Fong Skorunun daha az yararlı hale geldiğini öne sürdüler.²⁴

Pulmoner metastazektomi

Cerrahi, primer kolorektal kanserden kaynaklanan akciğer metastazı olan hastaların temel tedavisidir.²⁵ Yine, randomize klinik çalışmalar mevcut değildir ve bilimsel kanıt zayıftır, sadece vaka serileriyle sınırlıdır. Ameliyat düşük operatif mortalite ile yapılabilir.

Primer tümörün kontrol edildiği ve metastazların akciğerle sınırlı olduğu hastalar için, uygunluk kriterleri metastazların teknik rezeke edilebilirliği ve hastanın genel kondisyonu ile akciğer fonksiyon rezervidir. Hem karaciğer hem de akciğer metastazı varsa, her ikisinin de rezeksiyonu yapılabilir. Genel olarak, kolorektal kanserden pulmoner metastazı olan hastaların sadece %10'u rezektabldır.²⁶

Blalock 1944'te ilk akciğer rezeksiyonun, kolorektal kanser metastazı için yapıldığını bildirdi.²⁷