merkantilizm ne demek?

Merkantilizm

Merkantilizm, 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Avrupa'da hakim olan ekonomik bir doktrin ve politikadır. Temelinde, bir ülkenin zenginliğinin, sahip olduğu altın ve gümüş miktarıyla ölçüldüğü fikri yatar. Bu nedenle, merkantilist politikaların amacı, ihracatı teşvik ederek ve ithalatı kısıtlayarak ülkenin altın ve gümüş rezervlerini artırmaktır.

Temel İlkeleri:

• Altın ve Gümüş Birikimi: Ülkenin refahının, değerli metaller (özellikle altın ve gümüş) biriktirilmesiyle sağlanacağına inanılır.
• Dış Ticaret Fazlası: İhracatın ithalatı aşması hedeflenir. Bu sayede ülkeye değerli metal girişi sağlanır.
• Devlet Müdahalesi: Ekonomiye devletin aktif olarak müdahale etmesi savunulur. Gümrük tarifeleri, sübvansiyonlar ve tekeller aracılığıyla ticaret kontrol altında tutulur.
• Sömürgecilik: Sömürgeler, hammadde kaynağı ve mamul madde pazarı olarak görülür. Sömürgelerden elde edilen zenginlikler, metropol ülkeye aktarılır.
• Korumacılık: Yerli sanayiyi korumak amacıyla ithalat üzerine yüksek gümrük vergileri konulur. Bu sayede yerli üretimin desteklenmesi amaçlanır.
• Nüfus Artışı: Kalabalık nüfusun, ucuz iş gücü anlamına geldiği ve dolayısıyla üretimi artıracağı düşünülür.

Merkantilist Politikaların Araçları:

• Gümrük Vergileri (https://www.nedemek.page/kavramlar/gümrük%20vergileri): İthalatı pahalı hale getirmek ve yerli üretimi korumak için kullanılır.
• Sübvansiyonlar: İhracatı teşvik etmek ve yerli sanayiyi desteklemek için verilir.
• Tekeller: Belirli sektörlerde üretimi ve ticareti kontrol altında tutmak için oluşturulur.
• Navigasyon Yasaları: Deniz taşımacılığını düzenleyerek, ülkenin kendi gemileriyle ticaret yapmasını teşvik eder.

Merkantilizmin Eleştirisi:

Merkantilizm, zamanla Adam Smith gibi düşünürler tarafından eleştirilmiştir. Eleştirilerin başlıca noktaları şunlardır:

• Serbest Ticaretin Engellenmesi: Koruyucu politikalar nedeniyle ticaretin kısıtlanması, genel refahın artmasını engeller.
• Sıfır Toplamlı Oyun: Merkantilizm, ticaretin bir tarafın kazancının diğer tarafın kaybı anlamına geldiği (sıfır toplamlı oyun) varsayımına dayanır. Oysa serbest ticaret, her iki tarafın da kazanmasını sağlayabilir.
• Enflasyon: Aşırı altın ve gümüş birikimi, para arzını artırarak enflasyona yol açabilir.
• Sömürgecilik: Sömürgeci politikalar, sömürge ülkelerinin ekonomik gelişimini engeller.

Sonuç:

Merkantilizm, modern ekonominin gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Ancak, serbest ticaretin ve ekonomik işbirliğinin faydalarının anlaşılmasıyla birlikte, merkantilist politikalar terk edilmeye başlanmıştır. Günümüzde ise, bazı korumacı politikaların temelinde hala merkantilist düşüncelerin izleri görülebilir.