medreseler ne demek?
Medreseler Hakkında
Medrese, İslam dünyasında ortaya çıkmış ve gelişmiş, genellikle dini ve hukuki ilimlerin öğretildiği eğitim kurumlarıdır. Kökenleri 10. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Selçuklular döneminde Nizamülmülk tarafından kurulan Nizamiye Medreseleri, bu kurumların kurumsallaşmasında önemli bir rol oynamıştır.
İşlevleri:
- Eğitim: Medreseler, başta fıkıh, kelam, hadis ve tefsir gibi dini ilimlerin yanı sıra matematik, astronomi, tıp gibi akli ilimlerin de öğretildiği yerlerdir.
- Ulema Yetiştirme: Devlet kadroları ve toplum için ulema yetiştirmek medreselerin temel amaçlarından biridir.
- Bilimsel Araştırma: Bazı medreseler, bilimsel araştırmaların yapıldığı ve bilginin üretildiği merkezler olmuştur.
- Toplumsal Rol: Medreseler, bulundukları bölgelerde önemli bir sosyal ve kültürel rol oynamışlardır.
Yapısı:
- Genellikle vakıflar aracılığıyla finanse edilirlerdi.
- Öğretim görevlilerine müderris denirdi.
- Öğrencilere talebe veya softa denirdi.
- Medreselerin kendine özgü bir eğitim müfredatı ve disiplin anlayışı vardı.
Önemli Medreseler:
- Nizamiye Medreseleri (Bağdat, Nişabur vb.)
- El-Ezher Üniversitesi (Kahire)
- Zeytune Üniversitesi (Tunus)
- Sahn-ı Seman Medresesi (İstanbul)
- Süleymaniye Medreseleri (İstanbul)
Osmanlı Dönemi'ndeki Medreseler:
Osmanlı Devleti'nde medreseler, devletin eğitim sisteminin temelini oluşturmuştur. Fatih Sultan Mehmet'in kurduğu Sahn-ı Seman medreseleri, Osmanlı eğitim sisteminin zirvesini temsil etmiştir. Daha sonra Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan Süleymaniye medreseleri de önemli eğitim kurumları olmuştur.
Modernleşme Süreci ve Medreselerin Dönüşümü:
- yüzyılda başlayan modernleşme hareketleri, medreselerin işlevini ve yapısını önemli ölçüde etkilemiştir. Tanzimat döneminde açılan modern okullar, medreselerin rekabet gücünü azaltmış ve medreseler giderek önemini kaybetmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte medreseler kapatılmış ve eğitim sistemi modernleştirilmiştir. Günümüzde bazı medreseler, dini eğitim veren kurumlar olarak varlıklarını sürdürmektedir.