Malkara, Tekirdağ ilinin bir ilçesidir. İl merkezinin yaklaşık 56 km batısında yer almaktadır.
Tekirdağ iline 56 km uzaklıkta olan Malkara'nın kuzey batısında Uzunköprü, kuzey doğusunda Hayrabolu, güney doğusunda Şarköy, güneyinde Gelibolu, batısında ise Keşan bulunmaktadır. 1.149 km²'lik yüzölçümü ile Tekirdağ ilinin toprak alanı en geniş ilçesidir.
Malkara 1870 yılına kadar Gelibolu'ya bağlı kalmış bu tarihte Edirne vilayetine bağlı Tekfurdağ Sancağına (Tekirdağ) bağlanmıştır. Bazı kayıtlara göre de Malkara 1880 yılında ilçe olmuştur.
Malkara ilçesi idari yönden 77 mahalleden oluşmaktadır.
Pers kralı I. Serhas zamanında Yunan şehirleri ile yapılan savaşlar (Pers savaşları) sırasında, Malkara'ya çok yakın olan Gürgen Bayırı denilen yerde bir kalenin yapıldığı söylenmektedir. Bu kale civarında birçok yılan bulunduğundan, bu kaleye Farsça Margar veya Margaar adı verilmiştir. Farsça'da mar yılan, gar veya gaar da in - mağara anlamına geldiğine göre Malkara sözü, yılanlı mağara veya yılanlı kale anlamına gelmektedir.
Bir söylentiye göre, Makedonya Kralı Büyük İskender Trakya'da otuz yıldan fazla kalan Persleri (İranlılar) Trakya'dan uzaklaştırınca, Malkara'da (Malgar'da) Sazan, Malgar ve Kumardar İsimli üç komutanı, yedek güçlerin başına bırakmıştır. Bunlardan Malgar Gürgen Bayırındaki kalenin benzerini, bugünkü Malkara'nın batısında yeniden kurmuştur. Kumardaç isimli komutan da bir kale yaptırmıştır (Hâlen oraya Kumardaş Tepe denilmektedir). Sazan adlı Komutan da yine bir kale yaptırmıştır (Bugün Sazan çiftliği denilen yerde). Bu kaleler daha sonra Romalıların eline geçmiştir. Bizanslılar dönemine kadar savunma amacıyla kullanılmışlardır.
Malkara'nın kesin olarak Osmanlılara geçmesinden sonra, Osmanlının iskan (yerleştirme) politikasına uygun olarak Anadolu'dan getirtilen Yörükler, Malkara ve civarına yerleştirilmişlerdir. Bu arada, Ankara ve Çankırı dolaylarından getirtilen bazı ahi gruplar da Malkara'ya yerleştirilmişlerdir. (Ahievren köyünün adı bu olaydan gelmektedir.) I. Murad'ın ahiliğe karşı büyük bir sevgisi olduğundan (kendisi de bir Ahi'dir.), Malkara'ya getirtilen Yörükler arasında ahilik oldukça yaygındır. Malkara ve civarına yerleştirilen Yörüklerin büyük bölümünün I. Mehmed döneminde "1402-1421" Saruhanlı Beyliğinin Yörükleri olduğu bilinmektedir. Bunlar; Konya, Aydın ve Muğla çevrelerinden getirtilerek yerleştirilmişlerdir. Başlarında da ünlü Paşayiğit (Keşan'ın Paşayiğit kasabası onun adını taşır) bulunmaktaydı.
İstanbul'un Türkler tarafından alınmasından sonra, Malkara'nın Balkanlara yapılacak seferler sırasında önem kazandığı görülür
II. Mehmed döneminde Malkara, daha sonraları Evlad-ı Fatihan adıyla anılan akıncıların merkezi olacaktır.
Paşayiğit'in soyundan Turhan Bey (Malkara'nın Hacıevhat Mahallesinin ondan fazla sokağı onun adını taşır), yaşadığı dönem içinde Malkara'nin gelişmesini sağlamış, bu dönem de Malkara oldukça gelişmiştir. Zira, akıncı birliklerinin tüm ihtiyaçları buralarda karşılanmaktadır. "Bugün Malkara civarında Boyacılar, Ensericiler, Ekmekçiler, Yaylagöne gibi isimler bu dönemin izlerini taşır.
Akıncı birlikleri için lazım olan her şey buralarda hazırlanıyordu. Turhan Bey'in oğulları Atina fatihi Ahmet (ki burada ölmüştür) ve kardeşi Ömer Bey (Türbesi, Malkara'da adıyla anılan caminin avlusundadır. Klasik Osmanlı üslubunu taşıyan yapı, sağlam olarak günümüze kadar gelebilmiştir.) Fatih döneminde önemli bir akıncı Beyidir. Kaynaklarda rastlandığı kadarı ile gözü pek bir komutan olan Ömer Bey, Fatih'in emriyle 1465'lerde Venedik'e 70 km kadar yakın olan İzanco ırmağına kadar, 1470'lerde Romanya'ya Pleoşti (Bükreş yakınları)'ye kadar uzanan maceralı akınlar yapmıştır. Fatih'in isteği ile 1473 Otlukbeli savaşına katılmış, uzun Hasan'ı İran içlerine kadar kovalamış ve orada esir düşmüştür. Fatih, bu değerli adamını, birçok İranlı esiri vererek geri almıştır. Bundan sonra Ömer Bey'in gözden düştüğü ve Malkara'da öldüğü bilinmektedir.(l488)
Malkara, III. Selim zamanında Nizam-ı Cedid'in kuruluşu günlerinde bu yenilik hareketini çekemeyen Yeniçeriler, Malkara'nın Ballı köyünde ayaklanmışlardır. Nizam-ı Cedid kuvvetlerince bastırılmıştır.
Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Dağdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre;
Edirne Vilayeti Tekfurdağı Sancağı’nın bir kazası olan Malkara, kasabası içindeki 7 mahalle, 4 nahiye ile 38 köyde toplam 27147 çeşitli milletten nüfus vardır.
Bir hükûmet konağı, 1 telgrafhane, 8 cami, hapishane, jandarma dairesi, 2 buharlı un fabrikası, 1 medrese, 3 okul, 2 hamam, 5 çeşme, 2 dergah, belediye dairesi, 1 çömlekhane, 9 kiremit ve tuğla ocağı vardır.1
Malkara, 1828 Osmanlı - Rus savaşı sırasında, Türklerin elinde ilk defa işgale uğramıştır. 1878 Osmanlı - Rus savaşında da (93 harbi) Tekirdağ işgal edilince, Malkara'da önemli göçlere sahne olmuştur. Malkara, tarihinin en kötü günlerini Balkan savaşı sırasında yaşamıştır. 9 Kasım 1912'de Bulgarlar tarafından işgal edilmiştir. Yerli Bulgar ve Rumlarında işbirliği ile 500'den fazla kadın, erkek ve çocuk şehit edilmiştir. Katledilen insanlar, toplu olarak gömülmüşlerdir. Şehitlik denilen bu yerde, bu şehitlerin anısına bir anıt dikilmiştir. İşgal 8,5 ay sürmüş, bu arada şehir yağma edilmiş, yakılmış, yıkılmıştır. 14 Temmuz 1913'te Mustafa ve Enver Paşa'nın birlikleri tarafından şehir harabe halinde kurtarılmıştır.
Malkara son kez, I. Dünya Savaşı sonunda 20 Temmuz 1920'de Yunanlar tarafından işgal edilmiştir. İşgal yıllarında çok kötü günler yaşayan Malkara, 11 Ekim 1922'de sağlanan ateşkes uyarınca 14 Kasım 1922 tarihinde Yunanların şehri boşaltmasıyla kurtulmuş ve özgürlüğüne kavuşmuştur.
II. Dünya Savaşı yıllarında da (1940-1941), Trakya'daki diğer kasabalar halkı gibi, buradakiler de işini, gücünü, yerini terk ederek Anadolu'ya göç etmek zorunda kalmış, türlü maddî, manevî sıkıntılara ve acılara uğramışlardır.
II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye'ye sığınan Yunanları da savaş süresince beslemiştir.
İlçede yüksek dağlar, vadiler yoktur. Genelde toprakları, aşınmış, tepelerden yarı ova özelliği gösteren plato görünümündedir. Tekirdağ ilinin en önemli dağı olan Tekir Dağları Malkara'ya 25 km. mesafededir. Bu dağlar, ilçenin güney bölümünde, Tekirdağ-Gelibolu istikametinde uzanırlar. İlçenin sınırları Çimendere köyü yakınında son bulur. Ganos dağı, Tekir sıra dağlarının en önemli yükseltisidir.
Malkara'nın yüzey şekilleri nedeni ile büyük akarsuları yoktur. Barajları ve göletleri besleyen dereler vardır.
İlçede belli başlı ovalar ise; Evrenbey, Kırıkali, Hacısungur, Gözsüz, Karacahalil, Kalaycı, Sağlamtaş, İbribey ovalarıdır. Bunlar fazla geniş olmamakla birlikte bu ovalar ilçenin önemli düzlükleridir.
İlçede, Karaiğdemir ve Kadıköy barajları en önemli yapay göllerdir. Bunun yanında sulama amaçlı: Yaylagöne, Vakıfidemir, Yenidibek (Pişman), Doluköy, Küçükhıdır, Karacagür ve Sırtbey göletleri yapılmıştır. Yapılan bu baraj ve göletlerle ilçenin sulanabilir arazi miktarı 28.360 dekara yükselmiştir.
İlçenin sahip olduğu toprakların büyük bir kısmı tarıma elverişli alanlardır. İlçenin orman örtüsü daha çok güney ve güney batısında yer alan Sağlamtaş Kasabası ile Gelibolu, Keşan sınırları arasında yer almaktadır. Bu alan 232.380 dekar civarındadır.
İlçe; kara iklimine sahip olup, kış ayları soğuk ve yağışlı geçmektedir. Yazlar da, genellikle sıcak ve kuraktır. Yıllık yağış ortalaması 500 milimetredir.
| Malkara Kazası'nın Nüfus Cetveli 18922 |
| İslam |
| Rum |
| Ermeni |
| Bulgar |
| Katolik |
| Toplam |
İlçenin geçmiş yıllarına gidilirse en eski kayıtlı belge olan 1888 Devlet Salnamesi'nde ilçede bir rüştiye (ortaokul) ile 1898 yılında Turhan Bey medresesinin varlığı bilinmektedir. 1901 Edirne Vilayet Salnamesine göre: Malkara'da 1 rüştiye, müslüman çocuklar için birer kız ve erkek okulu, Rum Ortodoks ve Ermeni Gregoryenler'in ikişer okulu bulunduğu yazılıdır.
Günümüzde ise ilçe merkezinde 10 ilköğretim okulu, 1 Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi, Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğü, Halk Eğitim merkezi Müdürlüğü, Çok Programlı Lise 1 Lise , 1 İmam Hatip Lisesi, 2 Anadolu Lisesi, 1 Meslek Yüksek Okulu bulunmaktadır. 70 köy ve 3 kasabada 26 ilköğretim okulu mevcuttur. Eğitim ve öğretimin kalitesini artırmak için 62 köy ilköğretim öğrencileri merkez olarak seçilen 18 ilköğretim okuluna taşınmaktadır. Malkara ilçesi taşımalı eğitim bakımından Türkiye birincisidir. İlçe merkezindeki ilköğretim okullarında 1.811 kız, 2.090 erkek olmak üzere toplam 3.901 öğrenci bulunmaktadır. Bu okullarda 169 öğretmen görev yapmaktadır. Malkara ilçe merkezindeki okuma-yazma oranı % 91,07'dir. (2000) İlçe merkezindeki orta dereceli okullarda 788 kız, 969 erkek olmak üzere 1.757 öğrenci bulunmaktadır. Bu okullarda 112 öğretmen görev yapmaktadır.
Köy ve kasabalardaki ilköğretim okullarında 1.525 kız, 1.533 erkek olmak üzere toplam 3.058 öğrenci ve 157 öğretmen bulunmaktadır. (2000)
İlçede toplam 8.716 öğrenci ve 438 öğretmen görev yapmaktadır. Malkara ortaokulu 1950-1951, lisesi ise 1967-1968 Eğitim yılında açılmıştır. Malkara ilçesinde öğrencilerin barınacağı toplam 2 özel öğrenci yurdu bulunmaktadır. Bunların yanında 3 özel dershane de hizmet vermektedir. Son derece zengin bir kültür yapısına sahip olan Malkara'da eğitim ve kültür faaliyetleri için idari bölümler, müze, gençlik merkezi, kütüphane, kondisyon merkezi, sportif amaçlı salonlar, çok amaçlı eğitim salonu, sergi salonları, kafeterya, 400 koltuklu sinema ve tiyatro salonundan müteşekkil bir Kültür Sarayı bulunmaktadır.
Malkara ilçesinde tarım alanlarının verimi Türkiye ortalamasının oldukça üstündedir. Dolayısıyla ilçede tarım ve hayvancılık oldukça iyi durumdadır. İlçe tipik bir tarım ilçesidir. Ekilebilen 764.000 dekar arazi bulunmaktadır. Arazilerin tamamında başta buğday, ayçiçeği olmak üzere her çeşit tarım ürünü yetiştirilmektedir. Yıllık buğday üretimi 150.000, ayçiçeği üretimi ise 60.000 tondur. Arazilerin ancak 30.000 dekarlık bölümünde sulu tarım yapılmaktadır.
İlçe hayvancılık açısından da son derece önemli bir potansiyele sahiptir. Son yıllarda Köylere Hizmet Götürme Birliği çatısı altında yapılan yatırım ve hizmetler hayvancılığı hem sayısal hem de nitelik olarak büyük ölçüde arttırmıştır. Hayvancılık tarım sektörü içinde ön sıraya çıkmış, özellikle kırsal kesimin gelirinin artmasında rol oynamıştır. Süt sığırcılığının yanında et sığırcılığı da önemli ölçüde artmıştır. Küçükbaş hayvan sayısı, büyükbaş hayvan sayısının artmasına paralel olarak azalmıştır. Et ve yumurta tavukçuluğu üretimi de küçümsenmeyecek boyutlardadır. Tarım sektörünün içinde hayvancılığın payı %50'nin üzerindedir. Türkiye'de bu oran %25 civarındadır. İlçede büyükbaş hayvan sayısı 55.000, küçükbaş hayvan sayısı; koyun: 35.000, keçi; 7.000'dir.
Malkara ilçesinde hâlen 2 un fabrikası, 1 yağ fabrikası, 2 tane yem fabrikası, 1 tekstil makineleri fabrikası, 7 adet tarım aletleri üretim fabrikası, 8 adet mandra ve son zamanlarda yapılmakta olan günde 1000 ton süt kapasiteli Malkara Köylere Hizmet Götürme Birliğinin ortaklığında kurulan entegre süt fabrikası bulunmaktadır.
Malkara Köylere Hizmet Götürme Birliği 1987 yılında ilçenin ekonomik sosyal ve kültürel kalkınmasını sağlamak, her türlü ürününü değerlendirmek kısacası çağdaş uygarlığın yarattığı, her türlü nimet ve hizmetin Malkara insanına sunmak için kurulmuştur. Malkara Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından gerçekleştirilen yatırm ve hizmetler(Süt İşletmesi, yem işletmesi, teşhis ve tedavi labarotuarlarının kurulması, tedavi ve sun'i tohumlama hizmetleri soy kütüğü kurulması, Tekirdağ Valiliği ile ortaklaşa konkasör şantiyesinin kurulması, Kültür Sarayının yapılması, köy tüzel kişiliklerine ait tesis ve yatırımlarının yapılması, silaş makinelarının alınması, entegre süt fabrikasının yapılması, istihdam yaratılması, araç ve gereçlerin alınması gibi ) ile bölge insanının ekonomik refahının artmasında son derece etkili olmuştur.
İlçenin gerçek anlamda sanayi tesislerine kavuşması amacıyla Organize Sanayi Bölgesi kurulmaktadır. Devlet Planlama Teşkilatı tarafından planlandıktan sonra Bakanlar Kurulu Tarafından Malkara'da Organize Sanayi Bölgesi kurulması kararlaştırılmış ve Resmî Gazatede yayınlanarak kesinleşmiştir. İlçeye 8 km mesafedeki Sufatça Çiftliği mevkiinde 1000 dekarlık alan Organize Sanayi Bölgesi yeri olarak seçilmiştir.
İlçede 1990 yılında faaliyete geçen Küçük Sanayi Sitesi de bulunmaktadır. Sanayi Sitesi, gerek ilçeye, gerek bölgeye yaptığı hizmetlerle bölge ekonomisine çok önemli katkılarda bulunmaktadır.
İlçe, yer altı madenleri bakımından da son derece zengindir. Trakya bölgesinin en önemli linyit kömür yatakları bu bölgededir. Malkara ilçesinin yer altı zenginliği bakımından sahip olduğu en önemli maden linyit kömürüdür. İlçe yüzölçümünün ½'si maden sahası ruhsatına bağlı olup, bu ruhsat sahaları içinde irili, ufaklı 26 adet işletme kömür üretim faaliyetine devam etmektedir. Ocakların bir kısmı açık işletme, şeklinde üretim yaparken bir kısmı da kapalı işletme galeri yöntemiyle kömür üretmektedir. İşletmelerin tamamı özel sektöre aittir. Üretilen kömürler Trakya bölgesi ile İstanbul'a pazarlanmaktadır. Kömür, ilçe ekonomisinde son derece önemli yer tutmaktadır.
Orijinal kaynak: malkara. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kazancıgil Ratip, Gökçe Nilüfer, Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları, Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları, 2005 Edirne ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page