magistratura ne demek?
Magistratura
Magistratura, Roma Cumhuriyeti'nde devlet yönetiminde görev alan, halk tarafından seçilmiş kişilerin oluşturduğu makamlar sistemidir. Bu sistem, güçler ayrılığı prensibine dayanmasa da, farklı yetki ve sorumluluklara sahip çeşitli makamlar aracılığıyla yönetimin dengelenmesini amaçlamıştır. Magistraturalar, hiyerarşik bir yapıya sahipti ve her makamın belirli bir görev süresi vardı (genellikle bir yıl).
Magistratura Türleri:
- Konsül (Consul): En yüksek magistratura olup, devletin en üst düzey yöneticileriydi. Savaş zamanında orduları yönetir, barış zamanında ise senatoya başkanlık ederlerdi. Konsül
- Praetor: Konsüllerin yokluğunda yargı işlerine bakarlardı. Ayrıca ordu komutanlığı da yapabilirlerdi. Praetor
- Quaestor: Mali işlerden sorumlu memurlardı. Devletin gelirlerini toplar ve giderlerini kontrol ederlerdi. Quaestor
- Aedilis: Şehirdeki düzeni, kamu binalarının bakımını ve halka açık etkinlikleri organize etmekle görevliydiler. Aedilis
- Tribune of the Plebs (Tribunus Plebis): Pleblerin (halkın) haklarını korumakla görevliydiler. Senato ve diğer magistraturaların kararlarını veto etme yetkisine sahiptiler. Tribune%20of%20the%20Plebs veya Tribunus%20Plebis
- Censor: Nüfus sayımı yapmak, senato üyelerini belirlemek ve kamu ahlakını denetlemekle görevliydiler. Görev süreleri daha uzundu (18 ay). Censor
Önemli Özellikler:
- Yıllık Görev Süresi: Çoğu magistratura, bir yıl için seçilirdi. Bu, gücün kötüye kullanılmasını engellemeyi amaçlıyordu.
- Collegiality: Birçok magistratura, birden fazla kişiden oluşurdu (örneğin, iki konsül). Bu da kararların tek bir kişinin elinde toplanmasını engelliyordu.
- Cursus Honorum: Roma'da siyasi kariyer yapmak isteyenlerin izlemesi gereken belirli bir yol (sıralama) vardı. Genellikle daha alt kademelerden (Quaestor) başlanıp, daha üst kademelere (Konsül) doğru ilerlenirdi. Cursus%20Honorum
- İmperium: Konsül ve praetor gibi bazı magistraturalar, "imperium" adı verilen askeri ve sivil yetkilere sahipti. Bu yetki, ordu komutanlığı yapma, yargılama ve ceza verme gibi yetkileri içeriyordu. İmperium (Not: Burada daha alakalı bir sayfa olmayabilir, imparatorluk sayfası da bilgi verebilir.)
- Provocatio: Roma vatandaşlarının, bir magistratura tarafından verilen cezaya itiraz etme hakkıydı. Bu hak, özellikle pleblerin haklarını korumak için önemliydi. Provocatio