kortikosteroid ne demek?

Kortikosteroidler, vücutta doğal olarak üretilen kortizol hormonuna benzer şekilde çalışan sentetik steroidlerdir. Kortizol, adrenal bezler tarafından üretilen bir hormondur ve vücutta birçok önemli işlevi vardır, örneğin:

• Metabolizma düzenlemesi: Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasını etkiler.
• İltihap tepkisi: Vücudun iltihaplanma tepkisini düzenler.
• Bağışıklık sistemi fonksiyonu: Bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını düzenler.
• Kan basıncı düzenlemesi: Kan basıncının düzenlenmesine katkıda bulunur.
• Kan şekeri seviyesinin kontrolü: Kan şekeri seviyelerini etkiler.

Kortikosteroid ilaçlar, kortizolün etkilerini taklit ederek veya güçlendirerek çalışırlar. Bu nedenle, birçok farklı hastalığın tedavisinde kullanılırlar, ancak uzun süreli kullanımda yan etkileri olabilir.

Kortikosteroidlerin Kullanım Alanları:

Kortikosteroidler geniş bir yelpazede hastalıkların tedavisinde kullanılır, bunlar arasında:

• Otoimmün hastalıklar: Romatoid artrit, lupus, Crohn hastalığı, multipl skleroz gibi bağışıklık sisteminin kendi vücuduna saldırdığı hastalıklar.
• Alerjik reaksiyonlar: Astım, egzama, alerjik rinit gibi alerjik reaksiyonların tedavisinde.
• İltihaplı durumlar: Artrit, burkulma, tendinit gibi iltihaplı durumların tedavisinde.
• Solunum sistemi hastalıkları: Astım ve KOAH gibi solunum sistemi hastalıklarının tedavisinde.
• Kanser tedavisi: Bazı kanser türlerinde yardımcı tedavi olarak kullanılabilir.
• Organ nakli: Organ reddini önlemek için kullanılır.
• Şiddetli alerjik reaksiyonlar (anafilaksi): Acil durumlarda kullanılır.

Kortikosteroidlerin Uygulama Şekilleri:

Kortikosteroidler çeşitli şekillerde uygulanabilir:

• Oral (ağızdan): Hap veya tablet şeklinde.
• Topikal (cilt üzerine): Kremler, merhemler veya losyonlar şeklinde.
• İnhalasyon (solunum yoluyla): Astım tedavisinde inhalerler aracılığıyla.
• İntravenöz (damardan): Damar yoluyla enjeksiyon şeklinde.
• İntramüsküler (kasa içi): Kasa içine enjeksiyon şeklinde.
• İntranazal (burundan): Burun spreyi şeklinde.
• Göz damlası veya merhemi: Göz iltihaplarının tedavisinde.

Kortikosteroidlerin Yan Etkileri:

Uzun süreli ve yüksek dozda kortikosteroid kullanımı birçok yan etkiye neden olabilir, bunlar arasında:

• Kemik erimesi (osteoporoz): Kemik yoğunluğunun azalması.
• Kan şekeri yükselmesi (hiperglisemi): Diyabet gelişimi veya mevcut diyabetin kötüleşmesi.
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon).
• Mide ülseri ve sindirim sorunları.
• Kilo artışı.
• Cilt incelmesi.
• Çatlaklar (striae).
• Kas zayıflığı.
• Cushing sendromu: Uzun süreli yüksek doz kullanımının neden olduğu bir hormon dengesizliği.
• Bağışıklık sisteminin baskılanması: Enfeksiyonlara karşı vücudun direncinin azalması.
• Psikiyatrik sorunlar: Depresyon, anksiyete, uykusuzluk, psikoz.

Önemli Not: Kortikosteroidler güçlü ilaçlardır ve sadece doktor reçetesiyle kullanılmalıdır. Doz, kullanım süresi ve uygulama şekli doktor tarafından belirlenmelidir. Kendi kendinize kortikosteroid kullanımı ciddi yan etkilere neden olabilir. Doktorunuzun talimatlarını dikkatlice takip etmek çok önemlidir. Herhangi bir yan etki veya endişeniz varsa, hemen doktorunuza danışın.