kolesistit ne demek?
Kolesistit, safra kesesinin iltihaplanmasıdır. Safra kesesi, karaciğerde üretilen ve yağları sindirmeye yardımcı olan safrayı depolayan küçük, armut şeklinde bir organdır. Kolesistitin en yaygın nedeni, safra kesesinde safra taşlarının oluşmasıdır. Safra taşları, safradaki kolesterol, bilirubin ve diğer maddelerin sertleşmesi sonucu oluşur. Bu taşlar safra kesesinin kanalını tıkayarak iltihaplanmaya neden olabilir.
Kolesistit Belirtileri:
Kolesistit belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:
- Safra kesesi bölgesinde şiddetli ağrı: Bu ağrı genellikle sağ üst karın bölgesinde hissedilir ve birkaç saat sürebilir. Ağrı omuz bıçaklarına veya sırt üstüne yayılabilir.
- Bulantı ve kusma: Ağrı ile birlikte sıklıkla görülür.
- Ateş: Hafif ateş veya titreme olabilir.
- Sarılık: Cildin ve göz beyazlarının sararması, safra kanalının tıkanması durumunda ortaya çıkar. Bu daha ciddi bir durumun göstergesidir.
- İştahsızlık: Yemek yeme isteğinde azalma.
Kolesistit Çeşitleri:
Kolesistit birkaç şekilde sınıflandırılır:
- Akut kolesistit: Aniden başlayan ve şiddetli ağrıya neden olan bir durumdur. Acil tedavi gerektirir.
- Kronik kolesistit: Tekrarlayan akut kolesistit atakları sonucu gelişir. Sürekli hafif ağrıya veya tekrarlayan şiddetli ağrı ataklarına neden olabilir.
- Akalküloz kolesistit: Safra taşı olmadan oluşan kolesistit. Genellikle ciddi hastalıklar (örneğin, ciddi yaralanmalar, sepsis) sonucu gelişir.
Kolesistit Teşhisi:
Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi alarak, fizik muayene yaparak ve aşağıdaki testleri kullanarak kolesistiti teşhis edebilir:
- Kan testleri: İltihabı gösteren belirteçleri kontrol eder.
- Ultrason: Safra kesesinde taş olup olmadığını ve iltihaplanmayı tespit etmek için kullanılır. En yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir.
- BT veya MR: Daha detaylı görüntüleme gerektiğinde kullanılır.
- HIDA taraması: Safra kesesinin işlevini değerlendirmek için kullanılır.
Kolesistit Tedavisi:
Tedavi, kolesistitin şiddetine ve nedenine bağlıdır. Akut kolesistit genellikle ameliyat gerektirir.
- Ameliyat (Kolesistektomi): Safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Laparoskopik kolesistektomi, küçük kesilerle yapılan daha az invaziv bir yöntemdir.
- Antibiyotikler: İltihabı azaltmak ve enfeksiyonu önlemek için kullanılır.
- Ağrı kesiciler: Ağrıyı hafifletmek için kullanılır.
- Sıvı takviyesi: Kusma nedeniyle sıvı kaybını önlemek için kullanılır.
Komplikasyonlar:
Tedavi edilmezse kolesistit ciddi komplikasyonlara yol açabilir:
- Safra kesesi delinmesi: Safra kesesinin yırtılması.
- Safra kesesi apsesi: Safra kesesinde irin birikmesi.
- Pankreatit: Pankreasın iltihaplanması.
- Kolesistit kolanjiti: Safra yollarının iltihaplanması.
- Sepsis: Kan zehirlenmesi.
Önleme:
Safra taşlarının oluşmasını önlemenin kesin bir yolu yoktur, ancak sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek risk azaltılabilir:
- Sağlıklı kilo: Obezite safra taşı oluşum riskini artırır.
- Dengeli beslenme: Yüksek lifli, düşük yağlı bir diyet tercih edilmelidir.
- Düzenli egzersiz: Fiziksel aktivite, kilo kontrolüne yardımcı olur.
Bu bilgiler genel bilgilerdir ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Kolesistit şüphesi durumunda mutlaka bir doktora başvurmanız önemlidir.