jet motoru ne demek?
Jet Motoru
Jet motoru, itme kuvveti üreterek bir aracı hareket ettiren bir tür içten yanmalı motor dur. Temel prensibi, havayı içeri alıp sıkıştırarak, yakıtla karıştırıp yakarak ve ardından yüksek hızda dışarı atarak Newton'ın üçüncü hareket yasası uyarınca karşıt yönde bir kuvvet oluşturmaktır. Bu kuvvet, motorun bağlı olduğu aracı (örneğin uçak) ileri doğru iter.
Temel Çalışma Prensibi:
- Hava Girişi (Intake): Motorun ön kısmında bulunan hava girişi, havayı içeri alır ve akışını düzenler.
- Sıkıştırma (Compression): Kompresör, havayı sıkıştırarak basıncını ve sıcaklığını arttırır.
- Yanma (Combustion): Sıkıştırılmış hava, yanma odası içinde yakıtla karıştırılır ve yakılır. Bu işlem, yüksek sıcaklıkta ve basınçta gazlar üretir.
- Türbin (Turbine): Yanma sonucu oluşan sıcak gazlar, türbin kanatlarına çarparak türbini döndürür. Türbin, kompresörü çalıştırmak için gerekli gücü sağlar.
- Egzoz (Exhaust): Türbinden geçen sıcak gazlar, egzoz nozülünden yüksek hızda dışarı atılır. Bu çıkış, itme kuvvetini oluşturur.
Jet Motoru Çeşitleri:
- Turbojet: En temel jet motoru türüdür. Basit ve güvenilir olmasına rağmen, düşük hızlarda verimliliği düşüktür.
- Turbofan: Turbojet motoruna ek olarak, daha büyük bir fan kullanır. Bu fan, havanın bir kısmını motorun etrafından geçirerek ek itme kuvveti sağlar ve yakıt verimliliğini arttırır. Yüksek bypass oranlı turbofan motorları, modern yolcu uçaklarında yaygın olarak kullanılır.
- Turboprop: Türbinin gücünü bir pervaneyi döndürmek için kullanır. Düşük hızlarda yüksek verimlilik sağlar ve genellikle kısa mesafeli uçuşlarda kullanılan uçaklarda bulunur.
- Ramjet: Hareket halindeyken havayı sıkıştırmak için aracın hızını kullanır. Durduğu yerden çalışamaz ve genellikle yüksek hızlı (örneğin füzelerde) uygulamalarda kullanılır.
- Scramjet: Ramjet'e benzer, ancak süpersonik hızlarda çalışır. Yanma, süpersonik hava akışında gerçekleşir.
Avantajları:
- Yüksek hızlarda verimli çalışma
- Yüksek güç-ağırlık oranı
Dezavantajları:
- Yüksek yakıt tüketimi (özellikle turbojet motorlarında)
- Yüksek gürültü seviyesi
- İlk yatırım ve bakım maliyetleri yüksektir.